19. Yüzyılın sonuna gelindiğinde Batı'yla Doğu'nun arasındaki farkı Ziya Paşa'nın o meşhur dizeleri ele verir:
"Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşaneler gördüm
Dolaştım mülk-i islamı bütün viraneler gördüm"
Mülk-i İslam'da yani Doğu'da Ziya Paşa'yla aynı görüşte olan kudretli bir adam vardı: Osmanlı İmparatorluğu'nun padişahı Abdülaziz.
Abdülaziz, İngiltere Kraliçesi Victoria’nın da Londra’ya daveti üzerine 21 Haziran’da Sultaniyye vapuruyla İstanbul’dan ayrıldı.
Napoli, Toulon, Paris, Londra, Brüksel, Viyana, Budapeşte resmî ziyaretlerini kapsayan uzun gezi programı, padişahın Rusçuk-Varna üzerinden 7 Ağustos 1867’de İstanbul’a dönüşüyle noktalanacaktı.
ABDÜLAZİZ'İN HESABA KATMADIKLARI
Avrupa'nın semtleri karşısına nutku tutulan Abdülaziz, İstanbul'u da tıpkı Avrupa kentleri gibi yeniden inşa etme hevesine kapıldı. Fakat Abdülaziz'in hesaba katmadığı bir şey vardı.
Paris, Londra, Viyana, Budapeşte gibi kentleri besleyen kaynaklar vardı. Avrupa'ya sömürgelerinden gelen çok sayıda vergiyle inşa edilmişti bu şehirler.
Abdülaziz ise belki de yıllarca devam edecek bir geleneği bu özenti neticesinde başlatacak, alınan borç paralarla Çırağan Sarayı, Beylerbeyi Sarayı, köşkler, külliyeler inşa edildi.
SÖZLERİNİ UNUTTU
Tahta çıktığı günlerde saray giderlerini kısacağını ve sade bir yaşam süreceğini söyleyen Abdülaziz, Avrupa'daki kentleri görünce bütün sözlerini bir çırpıda unutuverdi.
Tıpkı Avrupa sarayları gibi Osmanlı saraylarının personel kadroları da yüzlerce kişiye ulaşacak şekilde genişletildi.
Yıllar boyu konuşulacak ihtişamlı saraylar inşa edilmişti ancak Osmanlı'nın borçları da katlanarak artmıştı.
Kaynaklar: Tarih Dergisi, Vikipedi
