SALİHA SULTAN
Yayımlar arasında Mana Yayınları’ndan çıkan 9 ciltlik ‘İslam Medeniyetindeki Bilim Öncüleri’, Pınar Yayınları’nın Mağripli filozof Taha Abdurrahman’dan Türkçeye aktardığı ‘Dinin Ruhu’ ve Prof. Dr. Ali Bardakoğlu’nun ‘İslamı Doğru Anlıyor muyuz?” gibi birçok kitap öne çıktı.
KARAR JÜRİSİ
2021’İN EN İYİLERİ: İSLAMİ İLİMLER
PROF. DR. MUSTAFA ERTÜRK: ‘HER ŞEYİ BATI ÜRETTİ’ KOMPLEKSİNİ YIKAN BİR ÇALIŞMA
1- Eylül 2021’de Mana Yayınları’ndan çıkan, proje editörlüğünü Mehmet Azimli’nin üstlendiği ‘İslam Medeniyetindeki Bilim Öncüleri’ serisi her şeyi Batı üretti kompleksini yıkan bir çalışma.
İslam tarihinde pozitif ilimlerde temayüz etmiş, İslam medeniyetini ileri götürmüş, İslam toplumuna müreffehlik sağlamış isimler kenara bırakılmış, mağdur edilmiştir. Askere teknolojiyi, yazara kâğıdı, hastaya sağlığı, halkın rahatlığı için mimariyi üreten onlardır. Ancak belki pozitif ayrımcılık sebebiyle zaman zaman aşağılanmışlardır.
Bu çalışma işte bu insanlara bir vefa gayesiyle yapıldı. Astronomi, Coğrafya, Felsefe, Fizik/Kimya/Biyoloji, Matematik, Musiki, Sanat/Mimari, Tarih, Tıp şeklinde Dokuz (9) alan ve her alanla ilgili yaklaşık elli (50) bilim insanını kapsayacak bir kitap seti. İslam Medeniyet Tarihindeki bu kıymetli 443 bilim öncüsünü 253 adet yazarımız yazdı.
2- Yakın zamanda Türkiye’de Müphemlik Kültürü adlı eseriyle ses getiren Hülya Yavuz Akçay’ın Thomas Bauer’den Türkçeye bu sene çevirdiği ve Runik Kitap tarafından okura sunulan ‘Neden İslam’ın Orta Çağı Yoktu?-Antik Çağın Mirası ve Doğu’ eseri de hayli dikkat çekici. ‘Ortaçağ’ kavramının İslam tarihi için neden kullanılamayacağını ikna edici bir şekilde ortaya koyan yazarın hakim tarih anlatısına karşı itirazları ve iddiaları önemlidir. Ayrıca yazarın kaynak çeşitliliği takdiri hak ediyor.
3- M. Enes Topgül’ün ‘Râvi’ kitabı Ketebe Yayınevi tarafından okurla buluşturuldu. Yazar tarafından akademik ve roman türünün karışımı ‘melez’ bir metin olduğu belirtilen kitap bu sene yayımlanan kitaplar içerisinde dikkat çekici eserlerdendir. Hicrî ikinci asırda yaşayan bir muhaddisin hadis birikimini nasıl elde ettiğini hikayeleştiren eser, türünde ilk olma özelliğini taşıması, bir muhaddisin hadis birikimini elde etme serüvenini romana yakın bir üslupla anlatması bakımından dikkat çekicidir.
4- Frank Griffel’in İslam tarihi açısından en önemli şahsiyetlerin başında gelen Gazâlî’yi incelediği ‘Gazâli’nin Felsefi Kelâmı’ eseri Klasik Yayınları tarafından Türkçeye aktarıldı. Yazar Griffel, bu eserinde Gazâlî’nin çok yönlü entelektüel birikimini titizlikle ve derinlemesine inceliyor.
5- İslam siyaset düşüncesinde Mâverdî ile birlikte en erken eser yazan önemli müelliflerden Cüveynî’ye ait el-Gıyâsî’nin farklı yazarlar tarafından incelendiği derleme bir eser olan ‘Zor Zamanda Siyaset’ kitabı, Ömer Türker ve Özgür Kavak editörlüğünde okurla buluştu. Klasik Yayınları tarafından yayımlanan eser, henüz yeteri çalışmaların yapılmadığı İslam siyaset düşüncesi alanında kaleme alınması, bu alandaki en önemli eserlerden biri olan el-Gıyâsî’yi başarılı bir şekilde incelemesi açılarından önemli. Ayrıca eserin sonundaki el-Gıyâsî’nin geniş özeti Cüveynî’nin metninden istifadeyi kolaylaştırıyor.
6- 2020 sonunda yayımlandığı için bu eseri de zikretmek isterim. Bekir Kuzudişli’nin Klasik Yayınları tarafından okura sunulan ‘Hadis Rivayetinde Bağlam’ eseri hadis çalışmalarında daha önce sorulmayan bir soruyu gündeme alıyor: Hadisleri Hz. Peygamber’den işiten sahabeler bu hadisleri hangi gerekçelerle aktarmışlardır? Bu sorunun cevabını arayan yazar, bilgimizin kısıtlı olduğu hicrî 1. asırdaki rivayet olgusunu başarılı bir şekilde tespit ediyor.
PROF. DR. İLHAMİ GÜLER: BÜTÜNCÜL HUKUK SOSYOLOJİSİ VE SİYASET STRATEJİSİ
Pınar Yayınları Mağripli filozof Taha Abdurrahman çevirilerine 2021’de de ‘Dinin Ruhu’ kitabını da ekledi. Taha Abdurrahman, teo-politik yaklaşımı, ahlâkî sorunları ele alış biçimi ve inşa ettiği bütüncül paradigma çerçevesinde bilgi, ahlak ve varlık problemlerini zengin bir literatür içerisinde işleyen bir isim. Taha Abdurrahman’ın, başta Dînü’l-Hayâ olmak üzere, el-Lisân ve’l-Mîzân, Tecdîdü’l-Menhec, Bu’su’d-Dehrâniyye, Suâlü’l-Unf, Dinin Ruhu, Ahlâk Sorunsalı ve Amel Sorunsalı gibi Türkçeye çevrilmiş ve henüz çevrilmemiş pek çok eseri bu paradigmayı farklı boyutları ile ortaya koyuyor. Abdurrahman, Soner Gündüzöz’ün çevirisiyle Türkçeye aktarılan ‘Dinin Ruhu’ adlı kitabında da bütüncül bir hukuk sosyolojisi, siyaset stratejisi ve holistik bir paradigma inşasına girişiyor.
PROF. DR. ÖMER ÖZSOY: KRONİKLEŞEN SORUNLARA İÇERİDEN BİR HAYKIRIŞ
2021’de İslami ilimler alanında dikkatimi çeken çalışmaları şöyle sıralayabilirim:
Ali Bardakoğlu’nun 2017’de yayımlanan ve geniş ilgi gören ‘İslâm Işığında Müslümanlığımızla Yüzleşme’ adlı kitabının devamı olarak görebileceğimiz ‘İslam’ı Doğru Anlıyor Muyuz?’ başlıklı ikinci eseri Kuramer Yayınları’ndan çıktı. Bu küçük kitapçık, özellikle İslami ilimler ve din eğitimi alanlarında kronikleşen sorunlara neşter vurması bakımından ve getirdiği çözüm önerileri ile, özellikle Türkiye dindarlığının ve dinsel düşüncesinin güncel durumu göz önünde bulundurulduğunda “içeriden bir haykırış” olarak ciddiye alınmayı hakkediyor.
Ankara Okulu’nun ‘İslam Klasikleri’ serisinin 31. kitabı olarak, merhum Hamidullah’ın tahkiki ve Selahattin Yıldırım’ın çevirisiyle ‘Siretü İbn İshak: İlk Siyer Kitabı’ yayımlandı. İslam’ın özellikle ilk asırlarına ait temel kaynakların Türkçeye kazandırılmasını hedefleyen bu seri, sadece Türkiye’deki İlahiyat çalışmalarına değil, aynı zamanda genel dinsel düşünceye de tarihle yüzleşme ve nesnelleşme yönünde kalıcı katkılar sunacaktır.
2017’de yayımlanan 24 ciltlik Tefsir Rivayetleri Ansiklopedisi’nin koordinatörü olan, Riyad İmam Muhammed Bin Su’ud Üniversitesi’nden Prof. Musa’id et-Tayyar 2019’dan beri yaptığı ‘Tefsir Tarihi’ ve ‘Taberi Tefsiri’ne dair çevrimiçi derslerine 2021’de de devam etti. İlgilileri bu dersleri ‘tafsir.net/collection/188/at-t-lyg-ala-tfsyr-at-tbry’ linkinden takip edebilir.
Bamberg Üniversitesi’nden Patrick Franke’nin başkanlığında 2016’dan beri devam eden çevrimiçi ‘Bamberg İslam Ansiklopedisi’ projesi kapsamında İslam’a dair Almanca Wikipedi maddeleri bilimsel esaslara göre tashih edilmekte ve genişletilmekte. 2021’de tashih faaliyetlerine devam edildiği gibi, ‘Kelam’ ve ‘Makam-ı İbrahim’ gibi yeni maddeler de ilave edildi. Bu maddeler şu internet adresinden görülebilir: uni-bamberg.de/islamwissenschaft/bie/
