Murat Ongun: Fiyatı artmasın diye süreci gizli tuttuk

SALİHA SULTAN/KARAR

Venedikli ressam Gentile Bellini’nin Fatih Sultan Mehmet portresinin Londra’da yapılan açık artırmada İBB tarafından yaklaşık 8 milyon liraya satın alınmasının yankıları sürüyor. Sosyal medya İBB’yi ‘Fatih portresini İstanbul halkına kazandırdı’ diyerek takdir edenler ve ‘İBB milletin parasını çöpe attı’ diyenler arasında ikiye bölünmüş durumda. Yaklaşık bir aydır portrenin müzayedede satışa çıkacağı haberini boy boy paylaşan medyamızda ise portrenin İBB tarafından satın alındığının ortaya çıkmasının ardından, henüz kimin aldığını bilmeden yaptıkları haberin tweetini silenler, eserin Bellini’ye ait olduğunun şüpheli olduğunu yazıp çizenler oldu. Kimliğini bile bilmediğimiz bir yabancı tarafından alınsaydı ‘rekor’ fiyata satıldığı için gururlanacağımız Fatih Sultan Mehmet portresinin, İBB’nin satın almasıyla bir tartışma konusu haline gelişinin ardındaki hikayeyi araştırdık. İBB adına müzayedeye katılan isimlerden İBB Sözcüsü Murat Ongun eserin satın alınma sürecini ve sosyal medyadaki tepkileri KARAR okuyucuları için değerlendirdi. Sanat tarihçiliğimizin saygın isimlerinden Prof. Dr. Kıymet Giray’da portrenin Türkiye ve İstanbul için önemini ve Bellini eseri olup olmadığına yönelik tartışmalar hakkındaki görüşlerini aktardı. İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı Mahir Polat ise, önce belediyenin Saraçhane’deki ana binasında halka sergilenecek eserin ardından İBB koleksiyonuna özel oluşturulacak bir müzede yer alacağını kaydetti.

KIYMET GİRAY: TARTIŞMAYA GEREK YOK BELLİNİ’NİN

Cem Sultan halk tarafından sevilen mağdur bir sultan olduğu için tabloda yanında duran kişinin o olduğu düşünülüyor. Ama bilinen bir gerçek var ki o da şu Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u aldıktan sonra kütür ve sanata değer veren çalışmalarda bulundu. Venedik ve Osmanlı ilişkilerinin güçlenmesini sağladı ve Topkapı Sarayını yaparken bugünkü Batılı ressamların çalışmalarından oluşan padişah koleksiyonu resimlerinin başlangıcını oluşturdu. Bellini, Venedik ekolünü temsil eden dört sanatçıdan biridir. Bellini okulu, ailesi dediğimiz okul portre resimleriyle ünlüdür. Fatih okuyan ve bilen bir padişah olarak bunun farkındadır ve özellikle Bellini istemiştir saraya. Ekolün en genç üyesi Gentille İstanbul’a gönderilir. Beni şaşırtan Bellini’nin yaptığı eserlerin Topkapı Sarayı’nda olmasını beklerken yurt dışında çıkması, Fatih’in sarayda olmasını istediği portrenin İngiltere’de bulunması. Biz Topkapı Sarayında bir sergi gerçekleştirdik, o zaman dilerdik ki o portre de Topkapı sarayında olsun. İBB’nin de Abdülmecid’den Cumhuriyet Türkiye’sine bütün dönemleri kapsayan çok zengin bir koleksiyonu var. Kitabını 2018’de ‘Şehremaneti’ adıyla İBB’den yayınladım. Şimdi bu koleksiyonun katılan yeni Bellini ekolü resmiyle birlikte o koleksiyonun bir müzeye dönüşmesini bekliyorum. “Resim Bellini’nin midir?” diye bir tartışma yapmayı da doğru bulmuyorum, Christie’s gibi donanım sahibi bir kurumun yeterli ekspertizler aldığını düşünüyorum ve üslup olarak Bellini tarzını taşıdığını görüyorum.

MURAT ONGUN: BAŞKAN İSTANBUL’A YAKIŞIR DEDİ, ALDIK

On gün kadar önce müzayede haberi basına yansıdığında Sayın Ekrem İmamoğlu “Fatih Sultan Mehmet portresi İstanbul’a yakışır. Tablonun satın alınma konusuna bir bakalım, araştıralım, katılma koşulları neymiş? Bu tabloyu kesinlikle İstanbul’a kazandıralım” dedi. Bunun üzerine harekete geçtik ve Londra’ya gitmeden müzayedeye katılabileceğimizi öğrendik. Süreci gizli tuttuk. İBB’nin almak istediğini duyunca fiyat yükselterek engel olmaya çalışanlar da olabilirdi çünkü. Müzayedeye Dış İşleri Daire Başkanımız Mehmet Alkanka ve ben telefonla katıldık. Karşımızda ilk başta 6-7 kişi vardı, sonra bu sayı 1’e düştü. Açık artırma işi bir strateji işi aynı zamanda. On saniyede rakibin üzerinde bir teklif vermeniz lazım ve ne kadar ısrarlı olduğunuzu karşı tarafa hissettirmeniz gerek. Karşımızdaki de ısrarcıydı ama kısa sürede onu da düşürdük, anladı ki bir milyon pounda da çıksa biz eseri bırakmayacağız.

"CAHİL DEĞİLLERSE ART NİYETLİLER"

Büyükşehir Belediyesinde böyle bir olay görülmedi daha önce. Fatih Sultan Mehmet portresi tamamıyla İstanbul’la ilgili bir konu, kayıtsız kalmamız imkansızdı. Sosyal medyada olumlu tepkiler de, olumsuz tepkiler de var. Herkesin bilmesi gereken şu ki, İBB maddi manevi her açıdan Türkiye’nin en güçlü kurumlarından birisidir. Pandemi sürecinde hükümetten bir lira para gelmedi ama biz birçok yardım yaptık. İBB’yi başka belediye veya kurumlarla kıyaslamak yanlış olur. “Bu parayı metroya harcasaydılar” diyen var. Yapmıyormuşuz gibi. Değerli sanat eserlerini toplamak parayı sokağa atmak değildir bilakis İstanbul’un geleceğine yatırım yapmaktır. Bu sokağa atılmış bir para değil. Bunlar cahilce değil ise art niyetli söylemler.

MAHİR POLAT: ESERİN ‘UCUZ’ OLMASI TÜRKİYE’NİN AYIBI

Portreyi önce uygun koşulları sağlayarak belediye sarayında, halkın konutunda halkın ziyaretine açacağız. Ardından da bu eserle değerlendireceğimiz bir müze fikrimiz var. Bina olarak aralarında Fatih’le ilişkisi olanların da yer aldığı birçok alternatifimiz var. Elimizdeki bu biricik hazineye göre bir planlama yaparak hareket etmek istiyoruz, bu konuda kamuoyundan da destek bekliyoruz. Fatih’in yadigarıyla ilgili başka projelerimiz de var, oralarda da değerlendireceğiz. Eseri pahalı bulanlar da bizi şaşırttı. Esas soru neden bu kadar ucuza aldık?” olmalıydı. Çünkü sanat piyasasında bir eserin alıcısı varsa değerlidir. Eseri bu kadar ucuza aldık çünkü daha önce Fatih’in alıcısı olmamış. Türkiye’nin kültür yöneticileri Fatih’e sanat piyasasında sahip çıkmamış. Ucuz olması eserin değersizliği değil, talep olmamasından. Sizin değer atfetmediğiniz bir şeye sanat piyasası da atfetmez. Biz eseri İstanbul’da bir apartman parasına satın aldık. İstanbul apartmanına değer verdiği kadar Fatih’e değer verseydi bu fiyata alamazdık. Bu ayıbı yerden kaldırdık, bugün bedeli artık emin olun 7 milyardır.