Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. İsmail Bozkurt, yeterli uyku almanın sadece dinlenmek anlamına gelmediğini, aynı zamanda vücudun ve beynin yenilenmesi için kritik bir süreç olduğunu vurguladı. Dr. Bozkurt, özellikle günde 6 saatten az uyumanın amiloid-beta birikimini artırarak beyin iltihabı riskini yükselttiğini, Alzheimer riskini ise 2-3 kat artırabileceğini belirtti.
Dr. Bozkurt, sağlıklı uykunun beynin bakım ve temizlik mekanizmasını desteklediğini, derin uykuda glinfatik sistemin devreye girerek toksik proteinlerin (amiloid-beta ve tau) temizlendiğini açıkladı. Bu süreçte gereksiz sinir bağlantılarının budandığını, hafızanın güçlendiğini ve melatonin ile büyüme hormonu gibi kritik hormonların dengelendiğini ifade etti. Derin uyku sırasında beyin hücreleri küçülerek aralarındaki boşluğu artırıyor ve beyin omurilik sıvısı bu alanlarda dolaşarak zararlı maddeleri uzaklaştırıyor. Bu mekanizma bozulduğunda Alzheimer riski belirgin şekilde artıyor.
Ayrıca, kronik uykusuzluğun nörodejeneratif hastalıklarla doğrudan ilişkili olduğunu belirten Dr. Bozkurt, Parkinson hastalığında dopamin hücrelerinin kaybının hızlandığını, temizlik mekanizmasının durmasıyla toksik proteinlerin birikmeye başladığını ve bunun uzun vadede zihinsel gerilemeye yol açabileceğini ifade etti. Derin uyku eksikliğinde beyin ödeminin arttığını, nöroplastisitenin azaldığını ve enfeksiyon riskinin yükseldiğini de sözlerine ekledi.
Dr. Bozkurt, uyku hijyeni ve melatonin düzeninin hastanede dahi takip edildiğini belirterek, kaliteli uykunun öğrenme, hafıza ve iyileşme süreçlerini doğrudan etkilediğini söyledi. REM ve derin uykunun yeni sinir bağlantıları için gerekli olduğunu, uykusuzlukta öğrenme ve iyileşme süreçlerinin durduğunu vurguladı. Uyku apneleri sırasında oksijenin azalması ve kafa içi basıncın yükselmesinin inme riskini 3-6 kat artırdığını, CPAP tedavisinin bu riski yüzde 70-80 oranında düşürebildiğini belirtti.
Doç. Dr. Bozkurt, prefrontal korteks ve hipokampus işlevlerinin uykusuzlukla bozulduğunu, inflamasyonun arttığını ve beynin temizlenme mekanizmasının sekteye uğradığını ifade ederek, çoğu uykusuzluk sorununun tedavi edilebilir bir uyku bozukluğu belirtisi olabileceğini kaydetti.
