Karaciğer, vücudumuzun en hayati organlarından biri olarak adeta bir fabrika gibi çalışır. Toksinleri temizler, sindirime yardımcı olur ve metabolizmayı düzenler. Ancak karaciğer hücrelerinde normalden fazla yağ birikmesi, yani karaciğer yağlanması, bu önemli organın fonksiyonlarını bozarak uzun vadede siroz gibi geri dönüşü olmayan hastalıklara yol açabilir. Bu nedenle karaciğer yağlanmasının nedenlerini bilmek ve yaşam tarzı değişiklikleriyle bu duruma karşı önlem almak büyük önem taşıyor.
KARACİĞER YAĞLANMASI NEDEN OLUR?
Karaciğer yağlanmasının nedenleri hakkında açıklamalarda bulunan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Mücahit Gür, “Alkole bağlı karaciğer yağlanması ve alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması olarak iki türü vardır. Basit karaciğer yağlanmasının ilerleyen aşamalarında karaciğer iltihabından kaynaklı karaciğer skarlaşması yaşanabilir. Karaciğer skarlaşması, karaciğer fibrozu olarak da adlandırılır ve şiddetli karaciğer fibrozu gelişmesi siroza neden olabilir” diye konuştu.
Karaciğer yağlanmasının en yaygın nedeni, aşırı ve dengesiz beslenme ile fiziksel aktivite eksikliğidir. Özellikle basit karbonhidratlar (şekerli gıdalar, beyaz unlu mamuller) ve doymuş yağlar (kırmızı et, kızartmalar, işlenmiş gıdalar) bakımından zengin bir diyet, karaciğerde yağ birikimine neden olur. Obezite, insülin direnci ve tip 2 diyabet, karaciğer yağlanması riskini ciddi oranda artıran faktörlerdir. Alkol tüketimi de alkole bağlı karaciğer yağlanmasının başlıca nedenleri arasında yer almaktadır.
Çoğu zaman herhangi bir belirti vermediği için sinsi bir şekilde ilerleyen bu hastalığın ileri evrelerinde ise yorgunluk, halsizlik, karın ağrısı veya şişkinlik gibi genel semptomlar görülebilir. Kesin tanı, kan testleri ve ultrason gibi görüntüleme yöntemleriyle konulur.
KARACİĞER YAĞLANMASI NASIL GEÇER VE NASIL KORUNULUR?
Karaciğer yağlanması teşhisi konulduğunda, en etkili tedavi yöntemi yaşam tarzı değişiklikleridir. Uzmanlara göre, karaciğer yağlanmasını tersine çevirmenin en önemli adımları şunlardır:
Kilo Kontrolü: Vücut ağırlığının yüzde 5-10’unun verilmesi, karaciğerdeki yağ miktarını önemli ölçüde azaltır.
Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde aerobik egzersiz (tempolu yürüyüş, bisiklet) yapmak, hem kilo vermeyi kolaylaştırır hem de insülin direncini düşürür.
Alkolü Bırakmak: Alkol tüketimi karaciğer hücrelerine doğrudan zarar verdiğinden, alkole bağlı yağlanma için tek çözüm alkolü tamamen kesmektir.
KARACİĞERE DOST BESİNLER NELERDİR?
Sağlıklı bir karaciğer için beslenme düzeninde öncelik verilmesi gereken gıdalar şunlardır:
Zeytinyağı: Tekli doymamış yağ asitleri açısından zengin olan zeytinyağı, karaciğer sağlığını korur ve iltihabı azaltır.
Avokado: Sağlıklı yağlar ve lif içeren avokado, karaciğerin toksinleri temizlemesine yardımcı olur.
Tam Tahıllar ve Lifli Gıdalar: Yulaf, bulgur, tam buğday ekmeği gibi gıdalar, kan şekerini dengeler ve karaciğer üzerindeki yükü azaltır.
Turunçgiller ve Antioksidan Zengini Meyveler: Greyfurt, limon ve çilek gibi meyveler, C vitamini ve antioksidan içerikleriyle karaciğerin korunmasına yardımcı olur.
Sarımsak ve Soğan: İçerdikleri sülfür bileşikleri sayesinde karaciğer enzimlerinin aktivitesini artırarak detoks sürecini desteklerler.
Yeşil Yapraklı Sebzeler: Ispanak, roka, lahana gibi sebzeler, karaciğerin temizlenmesine yardımcı olan klorofil içerirler.
Yağsız Protein Kaynakları: Tavuk, balık ve baklagiller, karaciğerin kendini yenilemesi için gerekli amino asitleri sağlar.
