Sabah uyandığınızda ilk işiniz telefonunuzu kontrol etmek mi? Uzmanlara göre bu küçük görünen alışkanlık, zihinsel kapasitenizi sabote eden ciddi bir tuzaktır. Beynin en üretken olduğu saatleri sosyal medya bildirimleriyle heba etmek, günün geri kalanında düşük odaklanma, yetersiz motivasyon ve ruh hali dengesizlikleriyle sonuçlanabiliyor.
BEYNİN SABAH GÜCÜNÜ TELEFONLA HARCIYORUZ
New York Üniversitesi’nden nörobilimci Prof. Dr. Wendy Suzuki, sabah saatlerinin beyin için altın değerinde olduğunu belirtiyor. Uykudan uyanan beyin, kısa süreliğine “nöroplastisite zirvesi” dediği bir aşamaya giriyor. Bu evrede beyin, yeni bilgiler almaya, yaratıcı çözümler üretmeye ve dikkat gerektiren görevlerde yüksek performans göstermeye en elverişli hale geliyor. Ancak telefon ekranıyla başlayan bir sabah, bu fırsat penceresini anında kapatıyor.
HORMON DENGESİ BOZULUYOR
Gece boyunca dengelenen dopamin seviyeleri, sabah saatlerinde motivasyon ve iyi hissetme duygusunu doğal olarak yükseltiyor. Ancak uyanır uyanmaz bildirimler, haber başlıkları ve sosyal medya akışlarına maruz kalmak, beyni strese sokuyor. Bu da dopamin ve kortizol gibi hayati öneme sahip nörokimyasal maddelerin işleyişini sekteye uğratıyor. Bunun sonucunsa ise dikkat dağınıklığı, zihinsel yorgunluk ve dalgalı ruh halleri gibi durumlar ortaya çıkıyor.
5 GÜNLÜK KÜÇÜK BİR DENEY: EKRANSIZ 20 DAKİKA
Prof. Suzuki, bu alışkanlığı kırmak isteyenler için sade ama etkili bir öneride bulunuyor: “Önümüzdeki beş gün boyunca uyanır uyanmaz geçen ilk 20 dakikayı ekransız geçirin. Bu süreyi esneme hareketleriyle, kahvenizi sessizce içerek ya da günün hedeflerini yazarak değerlendirin. Beyninize kontrolü devrettiğinizde nasıl bir fark yarattığını kendiniz görün.”
GECELERİ DE TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR
Telefon kullanımı sadece sabahları değil, geceleri de sorun teşkil ediyor. Kral Suud Üniversitesi'nin yaptığı araştırmaya göre, bireylerin %90’ı uyumadan hemen önce telefon ekranına bakıyor. Bu durum, uyku kalitesinde ciddi düşüşlere neden olurken, uykuya dalma süresini de uzatıyor. Araştırmalar, ekran başında geçirilen gecelerin, sağlıklı uykuyu 2 ila 3 kat daha fazla tehdit ettiğini gösteriyor.
