Yeni tip koronavirüs tüm dünyayı ekonomik tehlike altına aldı. Oxfam raporuna göre, gelişmekte olan ülkelere acil yardım yapılması gerekiyor. Aksi bir durumda rapor, yarım milyar kişinin yoksullukla yüz yüze kalacağını içeriyor. WFP ise 500 bin kişinin açlık sınırının altında olduğunu söylüyor. WTO raporları da küresel ticaretin yüzde 32 azalmasını beklerken, 5 trilyon dolar da uçma tehlikesinde.
Dünyada baş gösteren salgınla birlikte yoksulluk artabilir. Kapanan şirketler ve işsizlik arttıkça, geçim sıkıntısı da baş göstermeye başlıyor. Uluslararası sivil toplum kuruluşu Oxfam, gelecek hafta düzenlenecek Dünya Bankası, IMF ve G20 Maliye Bakanları toplantısı öncesinde dünya liderlerini, yoksul ülkeleri ve yoksul toplumları salgın karşısında ayakta tutabilmek amacıyla ‘Herkes İçin Ekonomik Kurtarma Paketi’ üzerinde anlaşmaya çağırdı. Covid-19 salgını dolayısıyla gelişmekte olan ülkelere acil yardım yapılmaması durumunda, yarım milyar kişinin daha yoksulluğa itilebileceği uyarısı yapıldı. Oxfam’ın ‘Yoksulluk Değil, Onurlu Bir Yaşam’ raporundaki analizlere göre, hükümetlerin virüsün yayılımını önlemek için durdurdukları ekonomik faaliyetler sebebiyle küresel nüfusun yüzde 6 ila 8´i yoksullaşabilir. Bu durum, yoksulluğa karşı yürütülen küresel mücadelenin on yıl geriye gitmesi, Orta Doğu ve Kuzey Afrika gibi bazı bölgelerde ise 30 yıl geriye gitmesi anlamına geliyor. Küresel nüfusun yarısı salgın sonrasında yoksulluk sınırının altına düşebilir.
Oxfam’ın önerdiği ‘Herkes İçin Acil Kurtarma Paketi’nde, yoksul ülkelerin gelirlerini kaybedenlere nakit yardımlar yapabilmeleri ve kırılgan küçük işletmelerin kurtarılması isteniyor. Bunun yapılabilmesi için gereken finansman kaynakları şöyle sıralanıyor: Gelişmekte olan ülkelerin 1 trilyon dolarlık 2020 yılı borç ödemelerinin acil olarak iptal edilmesi. Örneğin, Gana’nın 2020 yılına ait dış borç ödemelerinin iptal edilmesi durumunda hükümet 6 ay boyunca ülkedeki 16 milyon çocuk, engelli ve yaşlıya ayda 20 dolarlık nakit yardım yapabilir. Ülkelerin ihtiyaç duyduğu fonların acil olarak artırılması için en az 1 trilyon dolarlık yeni uluslararası rezerv yaratılması. Bu kaynak örneğin Etiyopya hükümetinin, sağlık harcamalarını yüzde 45 artırmasına yetebilir ve ülkenin 630 milyon dolarlık kaynağa erişmesini sağlayabilir.
RESESYON BEKLENTİSİ ARTIYOR
Dünya Bankası Avrupa ve Orta Asya bölgesi için hazırlanan İlkbahar 2020 Ekonomik Güncelleme Raporu’nun sonuçları açıklandı. Rapora göre, sağlık sistemlerine yapılacak yatırımlara öncelik veren ve özellikle en kırılgan gruplar olmak üzere insanlar için güvenlik ağları sağlayan kararlı politika önlemleri bölgede COVID-19 (Koronavirüs) pandemisinin etkilerini azaltmada kritik önem taşıyor. Ayrıca, bölge ülkeleri geçici işletme kredileri, vergi indirimleri veya vergi ödemelerindeki ertelemeler yoluyla özel sektörü destekleyerek ekonomik faaliyetin sürdürülmesine yardımcı olabilirler. Etkilenen küçük ve orta büyüklükteki işletmeler, hedefli kamu sübvansiyonlarından önemli ölçüde yararlanabilirler. Pandemi sonucunda ortaya çıkabilecek büyüme sonuçlarının hangi aralıklarda olabileceğini göstermek için simülasyon uygulamaları hazırlanan raporda, senaryolar koronavirüs pandemisinin etkisiyle bölgesel büyümenin 2020 yılında resesyona girerek yüzde eksi 4,4 ile yüzde eksi 2,8 arasında daralacağını gösteriyor. Sonrasında ise politika önlemlerinin uygulamaya konulması, küresel emtia fiyatlarının kademeli olarak toparlanması ve ticaretin güçlenmesi ile birlikte 2021 yılında yükselişe geçeceği bekleniyor.
MERKEZ BANKASI’NDAN HAZİNEYE DOĞRUDAN DESTEK
İngiltere Merkez Bankası (BoE) fazladan kamu harcamalarının doğrudan merkez bankası tarafından finanse edileceğini bildirdi. Bankadan yapılan açıklamada İngiliz hükümetinin fazladan kamu harcamalarının geçici olarak İngiltere Merkez Bankası tarafından finanse edileceği duyuruldu. İngiliz Hazinesi’nden yapılan açıklamada ise doğrudan finansmanın “geçici ve kısa vadeli” olduğu belirtildi. İngiliz hükümetinin son haftalarda kamu harcamaları için nakit ihtiyacının yükselmesinin ardından gelen bu kararla hazinenin tahvil piyasasını atlayarak finansman sağlaması mümkün olacak. Böylece İngiltere Merkez Bankası’nda hükümetin hesabında ayrılan normal koşullarda 400 milyon sterlin seviyesindeki finansman üst limiti belirtilmeden artırılmış oldu. İngiltere Merkez Bankası’ndaki hükümet hesabı 2008 yılında benzer şekilde 20 milyar sterline çıkarılmıştı.
5 TRİLYON DOLAR UÇMA TEHLİKESİNDE
Koronavirüs pandemisi küresel ekonomik büyümeden gelecek iki yılda 5 trilyon dolar ile Japonya GSYİH’sinden daha fazla bir miktarı silebilir. Virüs nedeniyle işletmelerin kapanmasını ve tüketicilerin evde kalmasının ardından 1930’lardan bu yana en derin barış dönemi resesyonu yaşanırken, Wall Street bankaları uyarıda bulunuyor. Büyümedeki düşüşün kısa ömürlü olacağının tahmin edilmesine karşın ekonomilerin kayıplarını telafi etmesi zaman alacak. GSYİH’lerin önceden görülmemiş ölçüdeki parasal ve mali teşviklere rağmen kriz öncesi trendine dönmesi, en azından en azından 2022’ye kadar mümkün olmayacak. On yıl önce yaşanan küresel finans krizi sonrası dönem de böyle olmuştu. Ancak toparlanma ekonomistlerin tahmin ettiğinden daha yavaş gerçekleşti.
500 BİN KİŞİ AÇLIKLA YÜZYÜZE
Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programından (WFP) yapılan açıklamada, nüfusunun yarısından fazlasının açlıkla karşı karşıya bulunduğu Zimbabve’de, 500 bin kişinin ciddi açlık kategorisinde olduğu belirtildi. Açıklamada, ülkede son zamanlarda yapılan araştırmanın “Şiddetli gıda güvensizliği yaşayan Zimbabveli sayısının geçen yılın sonunda 3,8 milyondan 4,3 milyona yükseldiğini” ortaya çıkardığı kaydedildi. WFP Zimbabve Direktörü Eddie Rowe, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, ülkede halkın çoğunluğu açlıkla mücadele ederken, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının daha geniş ve daha derin bir çaresizlik yarattığını belirtti.
ÇİN'DE BÜYÜME DİP YAPACAK
Fitch Ratings tarafından, Çin hükümetinin koronavirüs salgınına tepkisinin başlangıçta sıkı kamu sağlığı ve sosyal mesafe önlemleri yönünde oluştuğu, ekonomik teşviklerin ise şimdiye kadar nispeten sınırlı olduğu ifade edildi. Ulusal Halk Kongresi’nin 18-19 Nisan’da yapılmasının planlandığına işaret edilen açıklamada “Kongre’de yetkililerin planladığı ekonomik politika yanıtının büyüklüğü ve şekli hakkında daha fazla açıklık sağlanmalı. Bu Çin’e ilişkin gelecek kredi notu değerlendirmemizde önemli olacaktır” denildi. Açıklamada, Çin’in koronvirüse karşı verdiği politika tepkisinin çoğunun hala beklemede olduğu vurgulanarak, şunlar kaydedildi: “Çin’de ekonomi kademeli toparlanıyor ancak biz aktivitenin yılın ilk yarısı boyunca zayıf seyretmesini bekliyoruz. Ülkede geçen yıl yüzde 6,1 olan büyümenin 2020’nin tamamında yüzde 2’nin altına inerek dip yapmasını bekliyoruz. Tahminlerimiz, dış talepteki zayıflamanın devam etmesi ve koronavirüsün daha fazla yıkıcı etkiye sahip olması gibi olasılıkları da içeren belirsizliklere bağlıdır. Öte yandan Çin’de bütçe açığının milli gelire oranının geçen yıl bulunduğu yüzde 5,8 seviyesinden yüzde 8’e yükselmesini bekliyoruz.”
ACİL NAKİT AKTARIMI YAPILMALI
Oxfam’ın Genel Müdürü Jose Maria Vera, bu gelişmelere ilişkin olarak şu çağrıyı yaptı: “Salgının sebep olduğu ekonomik sıkıntılar küresel olarak hissediliyor. Ancak, halihazırda yaşam mücadelesi veren yoksul ülkelerdeki yoksul insanlar için, bu süreçte daha da yoksullaşmalarını önleyebilecek güvenlik ağları yok. G20 Maliye Bakanları, IMF ve Dünya Bankası, gelişmekte olan ülkelere yoksul ve kırılgan toplulukları rahatlatmak için acilen bir nakit aktarımı yapmalı. Gelişmekte olan ülkelerin 2020´ye ait tüm borç ödemelerini acil olarak durdurmalı ve diğer borç veren kurumları da aynısını yapmaya teşvik etmeli. Ayrıca 1 trilyon dolar değerinde özel rezerv yürürlüğe sokmalı.”
KÜRESEL TİCARET YÜZDE 32 DARALABİLİR
Dünya Ticaret Örgütü (WTO) küresel ürün ticaretinin 2020 yılında Covid-19 salgını nedeniyle yüzde 32’ye kadar düşebileceği uyarısı yaptı. Raporun bulgularını “Bu durumdan kaçınmak mümkün görünmüyor” diye yorumlayan WTO Başkanı Roberto Azevedo, yaşanan sağlık krizi ortamında önceliğin bu konuya verilmesinin kaçınılmaz olduğunu ve hükümetlerin insanların yaşamlarını korumak için kısıtlayıcı önlemler almak zorunda olduğunu vurguladı. WTO’nun yayınladığı son raporda, bu yıl dünya ticaretindeki daralmanın yüzde 13-32 arasında olacağı öngörüldü, buna karşılık 2021 yılında toparlanma öngörüldü. Raporda, bu yıl yaşanacak düşüşe yüzde 13-32 arasında geniş bir aralık verilmesinin, daha önce hiç yaşanmamış bir sağlık krizi yüzünden piyasaların ne kadar etkileneceğinin öngörülememesinden kaynaklandığı belirtildi. WTO raporunda, salgının ne kadar daha devam edeceğine ve atılan politik adımların ne kadar etkili olacağına bağlı olarak 2021 yılında yüzde 21-24 arası bir toparlanma beklendiği belirtildi.
FED’DEN SIFIR FAİZ SİNYALİ
ABD Merkez Bankası (FED), Covid-19 salgınının ekonomideki etkisi geçene kadar faiz oranlarının ‘sıfır’ düzeyinde tutulacağı sinyalini verdi. Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) toplantı tutanaklarına göre, ekonomide önümüzdeki aylarda sert düşüş bekleyen FED politika yapıcıları, Covid-19 salgını ivme kaybetmeye başlayınca yavaş toparlanma öngörüyor. Tutanaklarda “Para politikasıyla ilgili olarak katılımcılar, ekonominin son olayları atlattığından ve komitenin istihdam ile fiyat istikrarı hedeflerini başarma doğrultusunda rayına oturduğuna emin olana kadar, faiz oranının yüzde 0.0-0.25 aralığında kalmasının uygun olacağı kanısına vardılar” denildi. FOMC’nin 2 ve 15 Mart’ta düzenlenen toplantılarına ilişkin tutanaklar açıklandı. FED bu toplantılarda, faiz oranlarını sıfıra yakın tutarken, tahvil alımlarını sürdürdü ve finansal piyasaları istikrara kavuşturmak için bir dizi program hazırladı. Buna ek olarak, ABD Kongresi de hane halklarına nakit ve işletmelere hibe ve kredi sağlamak için 2.3 trilyon dolarlık kurtarma paketini onayladı.
