Van’ın geleneksel lezzetlerinden biri olan cevizli çörek, tandırlarda pişirilerek sofralara ulaşıyor. Özellikle el emeğiyle hazırlanan bu lezzet, uzun süre dayanıklılığı sayesinde sadece Ramazan ayında değil, yıl boyunca tüketilebiliyor. Mahalle sakinleri, imece usulü çalışarak tandır başında bir araya geliyor ve geçmişten gelen bu geleneği yaşatmaya devam ediyor.
İMECE USULÜYLE HAZIRLANIYOR
Van’ın Edremit ilçesine bağlı Şamranaltı Mahallesi’nde tandır geleneği hala sürdürülüyor. Mahalle sakinleri, bir araya gelerek cevizli çörekleri hazırlıyor ve tandırda pişiriyor. Geleneksel yöntemlerle yapılan çörekler, dayanıklılığı sayesinde aylarca tazeliğini koruyor. Her gün belirlenen sırayla bir ailenin çörekleri pişiriliyor ve böylece herkesin ihtiyacı karşılanıyor.
Bu kültürü yaşatmaya çalışan Mahire Ertaş, cevizli çöreğin Van mutfağında önemli bir yere sahip olduğunu belirterek, “Eskiden hemen hemen her evde tandır yakılırdı, ekmekler, çörekler pişirilirdi. Günümüzde bu gelenek giderek azalsa da biz hala yaşatmaya çalışıyoruz” dedi.
KIŞ BOYU TÜKETİLİYOR
Cevizli çörek sadece günlük tüketim için değil, uzun süre saklanarak kış boyunca da tüketilebiliyor. Geleneksel olarak özellikle sonbahar ve kış aylarında tandırlarda pişirilen bu çörekler, dayanıklılığı sayesinde aylarca saklanabiliyor. Bu nedenle birçok aile, önceden bol miktarda pişirerek stok yapıyor.
Mahire Ertaş, “Çöreklerimizi tandırda pişirerek saklıyoruz. Eskiden büyüklerimiz de aynı şekilde yapardı. Özellikle kış aylarında veya misafir geldiğinde hemen çıkarıp sofraya koyabiliyoruz” diyerek bu geleneğin avantajlarına değindi.
TANDIR GELENEĞİ YENİ NESİLLER TARAFINDAN UNUTULUYOR
Tandırda pişirme geleneğinin giderek azaldığına dikkat çeken Ertaş, “Önceden ekmek de çörek de tandırda yapılırdı. Ayran aşı kaynatılır, hatta balık bile tandırda pişirilirdi. Ancak günümüzde yaşlılar artık yapamaz hale geldi, gençler ise pek ilgi göstermiyor. Bu yüzden bizler hala devam ettirerek, bu kültürün yok olmasını önlemeye çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
GÜVENLİK ÖNLEMLERİ ALINIYOR
Tandır kullanımı sırasında dikkat edilmesi gereken güvenlik önlemleri de büyük önem taşıyor. Tandır kazalarının önüne geçmek için mahalle sakinleri, tek başına tandır başında oturmuyor ve çocukların alana yaklaşmasına izin vermiyor.
Bu geleneğin sadece lezzetiyle değil, dayanışmayı ve paylaşımı güçlendirmesiyle de önemli olduğunu belirten Ertaş, “Birlikte çalışarak hem eski gelenekleri sürdürüyoruz hem de birbirimize destek oluyoruz” diyerek tandır kültürünün sosyal bir bağ oluşturduğuna vurgu yaptı.
Van’ın eşsiz tandır çöreği, unutulmaya yüz tutmuş bu geleneksel lezzetleri yaşatmak isteyenler için hem geçmişten gelen bir miras hem de sofraların vazgeçilmez bir parçası olmaya devam ediyor.
