Verileri tartışma konusu olan, ‘güven tesis edemiyor’ eleştirilerinin odağında bulunan TÜİK yine gündemde... Galatasaray’ın sponsorluk anlaşmasında TÜİK’le birlikte ENAG’ın enflasyon oranlarının da dikkate alınacağı belirtildi. Bir dönüm noktası olan gelişme ‘Köklü spor kulübü bile devlet kurumunun rakamlarına güvenmiyor. Bu vahim tabloya acil önlem alınmalı’ çağrılarına yol açtı.
Yayınladığı veriler kamuoyunda ‘Gerçeklerle bağdaşmıyor’ tartışmalarını doğuran TÜİK haziran ayına ilişkin enflasyon rakamlarını açıklamadı. Bayram tatilinde veri akışının sağlanamadığı belirtilerek oranların yarın açıklanacağı duyuruldu. Bağımsız akademisyenlerden oluşan ENAG haziranda yıllık enflasyonu yüzde 108 olarak duyurdu. İstatistik Kurumu üzerindeki gölgeyi daha da büyütecek gelişme ise yeşil sahadan geldi.
‘DEVLET KURUMUNUN DÜŞÜRÜLDÜĞÜ DURUM DÜŞÜNDÜRÜCÜ’
Galatasaray, sponsorluk sözleşmesine TÜİK ve ENAG’ın enflasyon verilerinin ortalamasının baz alınacağı maddesini ekledi. Kamuoyu Aydınlatma Platformu’na yapılan duyuru TÜİK’e dönük tartışmaları yeniden başlattı. CHP’li Veli Ağbaba “TÜİK verilerinin güvenilirliğinde gelinen son nokta” ifadesini kullandı. Sosyal medyada ‘Kurumlara güven yerle bir oldu. Bir devlet kurumunun içine düşürüldüğü durum düşündürücü’ paylaşımları yapıldı.
Türkiye ekonomisinde son birkaç yılda alınan kararlar piyasalarda dengeyi bozdu. Özellikle Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı veriler, güvensizliği zirveye taşıdı. Açıklanan enflasyon verileri bile hem tüketiciler hem de kurumlar üzerinde şaibelere neden olurken, ENAG verileri artık vatandaş tarafında daha fazla kabul görmeye başlamıştı. Vatandaşlar TÜİK’in enflasyon verileri karşısında etiket fiyatlarının tutmadığını defalarca dile getirirken, uzmanlar hesaplama yönteminin mevcut fiyat artışları karşısında etkisiz kaldığını dile getiriyor. Artık şirketler de sadece TÜİK verilerini esas almıyor.
En son Galatasaray Kulübü’nün son sponsorluk anlaşması nedeniyle Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) dikkat çeken bir bildirimde bulundu. Anlaşma kapsamında Türkiye İstatistik Kurumu’nun yanı sıra, bağımsız ekonomistlerden oluşan Enflasyon Araştırma Grubu’nun (ENAG) açıklayacağı oranların da hesaplanacağını aktardı. Galatasaray’dan KAP’a yapılan bildirimde, “2023-2024 Futbol Sezonu için stadyum isim ve sponsorluk bedeli 213.600.000,00 TL + KDV (ikiyüzonüçmilyonaltıyüzbintürklirası + kdv) olarak belirlenmiştir. Takip eden sezonlara ilişkin sözleşme bedelleri için, Türkiye İstatistik Kurumunun ve Enflasyon Araştırma Grubunun açıklayacağı ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak artış oranı belirlenecektir” denildi.
Enflasyon Araştırma Grubu’nun başkanı ekonomist Veysel Ulusoy, sosyal medyada “İlk kez ENAG hesaplamalarının bir sözleşmede yer aldığı” yorumuna cevap verdi. Ulusoy “ENAG verileri yurtiçi birçok alanda ve sözleşmede kullanılıyor. Hatta açılan davalarda, özellikle de hayat sigortası getirilerine dair anlaşmazlıklarda mahkemelerce talep ediliyor. Bundan sonra ise finansal piyasalara ait anlaşmazlıklarda sıkça kullanılacaktır” dedi.
KAP AÇIKLAMASI AKŞAM ÜSTÜ DEĞİŞTİRİLDİ
KAP’ta yayımlanan ilk açıklamada, bu tutarın takip eden sezonlarda artırılacağı, oranınsa TÜİK ve ENAG’ın enflasyon verilerinden hesaplanacağı kaydedilmişti: “Sözleşme bedelleri için, Türkiye İstatistik Kurumunun ve Enflasyon Araştırma Grubunun açıklayacağı ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak artış oranı belirlenecektir.” ENAG ve TÜİK ortalaması sosyal medya üzerinde dün gündem olmuştu.
MEMURA YÜZDE 48 ENFLASYON FARKI VERİLMELİ
Sosyal Güvenlik uzmanı Özgür Erdursun “Haziran ayı TÜİK enflasyonunu 5 Temmuz’da açıklayacakmış! ENAG Haziran enflasyonunu yüzde 8.54 olarak açıkladı. Memurlara, SSK, Bağ-Kur, emekli sandığı emeklilerine 1 Temmuz’da ENAG’a göre 6 aylık enflasyon farkı yüzde 48 verilmeli! TÜİK için 5 Temmuzu bekleyeceğiz” yorumunda bulundu. Analist Selim Somçağ ise “TÜİK’in AK Parti tarafından içine düşürüldüğü içler acısı durum. AK Parti iktidara gelir gelmez TÜİK’i veri manipülasyonuna yöneltti” ifadelerini kullandı.
VERİLERDE DE RASYONALİTEYE DÖNÜLECEK Mİ?
Galatasaray’ın sponsorluk duyurusuyla birlikte TÜİK’in sokak gerçeklerine uymayan enflasyon verileri yeniden gündem oldu. Hazine Bakanı Mehmet Şimşek’in “Rasyonaliteye dönüş Türkiye için bir zorunluluk” mesajı hatırlatıldı. TÜİK’in de enflasyonda ‘rasyonel veri’ açıklamasına dönük beklenti oluştu. Ekonomist Artunç Kocabalkan “Rasyonalite kapsamında haziran enflasyonunda en azından ÜFE’yle uyumlandırılmış bir veri gelebilir mi?” dedi.
VERİLER SÜREKLİ TARTIŞILIYORDU
Sözleşme 2023-2024 sezonundan başlamak üzere 5 sezon için geçerli olacak. TÜİK, enflasyon başta olmak üzere açıkladığı verilerin sokaktaki gerçekleşmeleri tam yansıtamadığı gerekçesiyle 2018 yılından beri eleştiriliyor. Endeksin yıllık artışının, bir öncü gösterge olan İTO verileriyle tarihi bir farka işaret ederken ENAG verilerinde ise fark daha da belirgin. ENAGrup Tüketici Fiyat Endeksi, TÜFE’nin yüzde 85 civarında zirve yaptığı geçen yıl sonbaharda yüzde 186.27 artışa işaret etmişti. Açıklamaya göre KDV dahil toplam sözleşme bedelinin yüzde 36’sı, Galatasaray Spor, yüzde 64’ü Galatasaray Sportif’e ödenecek. Ayrıca sportif başarıya dayalı oluşturulan prim ve ödül sistemine uygun olarak Galatasaray Sportif’e prim ödemesi yapılacak.
‘KURUMLARA GÜVEN YERLE BİR OLDU’
Ekonomistler de ENAG ve TÜİK arasındaki veri uçurumunu yorumladı. Ekonomist Barış Esen “Galatasaray ve Rams Global ile imzaladığı stat isim sponsorluğunda ilginç detay ‘takip eden sezonlara ilişkin sözleşme bedeli artış oranı TÜİK ve ENAG’ın açıklayacağı ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak belirlenecektir” paylaşımını yaptı. Analist Fatih Sezer ise “Galatasaray KAP’a yaptığı özel durum açıklamasında sponsorluk anlaşmasında enflasyona göre artış oranı için TÜİK ve ENAG’ın açıklayacağı oranların ortalamalarının alınacağını duyurmuş. Kurumlara güven yerle bir olmuş durumda” dedi. CHP’li Veli Ağbaba “TÜİK verilerinin güvenilirliğinde gelinen son nokta! Ülkemizin en köklü spor kulüplerinden Galatasaray Spor Kulübü, TÜİK verilerine güvenmediği için sözleşme bedeli artış oranında ENAG verilerinin de esas alınmasını istiyor.
ENAG’A HÂLÂ DAVA AÇACAK MISINIZ?
Demokrat Partili Bülent Şahinalp “Galasaray ile Rams arasında imzalanan stad isim sponsorluğu anlaşmasında ilginç detay: ‘Takip eden sezonlara ilişkin sözleşme bedeli artış oranı TÜİK ve ENAG’ın açıklayacağı ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak belirlenecektir’ ENAG’a hâlâ dava açacak mısınız?” ifadelerini kullandı.
