Gencinden yaşlısına herkesin severek tükettiği, menülerin vazgeçilmezi patates kızartması hakkında dünyanın en prestijli üniversitelerinden Harvard'dan şoke eden bir uyarı geldi. 200 binden fazla kişi üzerinde 30 yılı aşkın bir süre boyunca yürütülen dev araştırma, haftada sadece üç porsiyon patates kızartması tüketmenin Tip 2 diyabet riskini %20 oranında artırdığını ortaya koydu. Araştırmanın en çarpıcı sonucu ise, patatesin haşlanmış, fırınlanmış veya püre halinin ise böyle bir riske yol açmadığını kanıtlaması oldu.
30 YIL SÜRDÜ, 200 BİN KİŞİ İNCELENDİ: İŞTE DEV ARAŞTIRMANIN DETAYLARI
Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu tarafından yürütülen ve saygın tıp dergisi The BMJ'de yayımlanan çalışma, patatesin pişirme yönteminin sağlık üzerindeki etkisini net bir şekilde gözler önüne serdi. İşte araştırmadan çıkan ve ezber bozan bulgular:
- Kızarmış Patates: Haftada üç veya daha fazla porsiyon tüketmek, Tip 2 diyabet riskini %20 artırıyor.
- Haşlanmış/Fırınlanmış Patates: Bu şekilde tüketilen patateslerin diyabet riskiyle anlamlı bir ilişkisi bulunmuyor.
- En Sağlıklı Değişim: Patates kızartması yerine tam tahıllı ürünler (kinoa, esmer pirinç, tam buğday makarna vb.) tüketmek, diyabet riskini %19 oranında azaltıyor.
SUÇLU PATATES DEĞİL, PİŞİRME ŞEKLİ: TEHLİKE NEREDE GİZLİ?
Çalışmanın baş yazarı Dr. Seyed Mohammad Mousavi, tehlikenin patatesin kendisinde değil, pişirilme şeklinde yattığını vurguluyor. Patates, yüksek sıcaklıktaki derin yağda kızartıldığında:
- Trans yağlar ve zararlı bileşikler oluşuyor.
- Kalori ve yağ içeriği katlanarak artıyor, bu da kilo alımına ve vücutta iltihaplanmaya (enflamasyon) yol açıyor.
Bu iki durum da Tip 2 diyabetin en önemli tetikleyicileri arasında yer alıyor.
Buna karşın fırınlanmış veya haşlanmış patates, lif, potasyum ve C vitamini gibi besin değerlerini koruyarak sağlıklı bir diyetin parçası olabiliyor.
PATATESTEN VAZGEÇMEK GEREKİR Mİ? İŞTE UZMANLARIN SAĞLIKLI ALTERNATİFLERİ
Uzmanlar patatesten tamamen vazgeçmek yerine, onu doğru tüketmenin önemini vurguluyor. İşte öneriler:
- Kızartmayı Hayatınızdan Çıkarın: Fırınlama, haşlama veya buharda pişirme yöntemlerini tercih edin. Az yağla çalışan hava fritözleri (airfryer) de sağlıklı bir alternatif olabilir.
- Kabuğuyla Tüketin: Patatesi kabuğuyla yemek, lif alımını artırarak kan şekerinin daha dengeli kalmasına yardımcı olur.
- Porsiyon Kontrolü: Kızarmış patates yiyecekseniz bile bunu ayda bir veya iki ile sınırlayın.
- Akıllı Değişimler Yapın: Tabağınızdaki patates kızartmasını, aynı miktarda tam tahıllı bir ürün veya bol yeşillikli bir salata ile değiştirmeyi alışkanlık haline getirin.
Çalışmanın kıdemli yazarı Prof. Dr. Walter Willett'in de dediği gibi, "Diyette yapılacak küçük değişiklikler, Tip 2 diyabet riski üzerinde çok büyük bir etkiye sahip olabilir." Bu araştırma, patatesin değil, onu nasıl tükettiğimizin kaderimizi belirlediğini bir kez daha kanıtlıyor.
