Kara delik ilk kez görüntülendi. Peki kara delik nedir, kara deliğin özellikleri nelerdir? Dünyaya yakın kara delik var mı? Bilim insanları, Dünya’ya 53 milyon ışık yılı mesafedeki Başak (Virgo) takım yıldızındaki M87 Galaksi’sinin merkezindeki süper masif kara deliğin fotoğrafını yayımladı. Dünyanın tanık olduğu ilk kara delik görüntüsü sonrası, ‘kara delik nedir, görüntülenen kara delik dünyaya ne kadar uzak? Kara deliklerin özelliği nedir?’ Gibi soruların yanıtları aranmaya başlandı. İşte detaylar...
Kara delik nedir, kara delik (Black hole) dünyaya ne kadar uzak? Bilim insanları, dünyanın farklı noktalarındaki teleskopları birleştirerek yaptığı çalışma sonucunda dünyadan 53 milyon ışık yılı uzaklıktaki kara deliğin fotoğrafını yayınladı. Bilim dünyası için çok önemli olan bu ana, bilim meraklıları da anlık olarak şahitlik etti. Peki kara delikm nedir? Kara deliğin yapısı nasıldır, neyden oluşur? Dünyaya yakın kara delik var mı? İşte merak edilen soruların yanıtları.
KARA DELİK NEDİR, ÖZELLİKLERİ NELER?
Uluslararası Olay Ufku Teleskobu projesi kapsamında bir araya gelen bilim adamları, Dünya’ya 53 milyon ışık yılı mesafedeki Başak (Virgo) takım yıldızındaki M87 Galaksi’sinin merkezindeki süper masif kara deliğin fotoğrafını yayımladı. Fotoğrafta kara deliğin “olay ufku” olarak adlandırılan, kütle çekiminin en güçlü olduğu eşik bölgesi görülebiliyor.
Görüntülenen kara deliğin netleştirilmiş hali
10 Nisan ilk kara delik görüntüsü herkes üzerinde bir heyecan yarattı. Kara delik görüntüsü çıktı mı? Kara delik nedir? gibi soruların yanıtları merak edilmeye başlandı. ABD Ulusal Bilim Vakfı, 2012'de bir kara deliğin çevresini gözlemlemek için kurulan Event Horizon Teleskobu'ndan (EHT) elde edilen 'çığır açıcı sonucu' bugün düzenlenecek bir basın toplantısıyla açıklayacağını duyurdu. Gerçekleştirilen toplantıda ilk kez bir kara delik fotoğrafının yayınlanacağı ifade edildi. Kara delik fotoğrafının paylaşılacağı bilgisinin duyulmasının ardından 'Kara delik nedir?' sorusunun yanıtı araştırılmaya başlandı. İşte, kara delik fotoğrafı..
ASLA GÖRÜLEMEZ' DENİLEN ŞEY
Antarktika’dan Şili’ye kadar birçok bölgede 8 telsiz teleskoptan oluşan ve 200’den fazla biliminsanın katkıda bulundupu Event Horizon Teleskopu Direktörü Astrofizikçi Sheperd Doeleman, “Kara delikler evrendeki en gizemli objeler. Asla görülemez dediğimiz şeyi gözlemledik. Kara deliğin fotoğrafını çektik” ifadelerini kullandı.
Araştırmacılardan Jessica Dempsey de fotoğrafın kendisine Yüzüklerin Efendisi üçlemesindeki Sauron'un Gözü'nü hatırlattığını söyledi.
Öte yandan açıklamayı yapan bilim insanları kara delikle ilgili buluşlarının Albert Einstein'in İzafiyet Teorisi'ni desteklediğini de vurguladı.
Kara deliklerin çevresi evrendeki en vahşi yerlerden biri olarak gösteriliyor ve kendisine yaklaşan yıldızları, gezegenleri, gazı, tozu ve her çeşit elektromanyetik radyasyonu geri döndürülemez şekilde yutuyor.
FERYAL ÖZEL DE NASA EKİBİNDE
EHT Bilim Konseyi Üyesi ve Arizona Üniversitesi’nde astronomi ve astrofizik profesörü olan Feryal Özel, karadeliğin gölgesinin büyüklüğünü ölçme ve Albert Einstein’ın görelilik teorisinin öngörülerini EHT gözlemleriyle karşılaştırmakla görevlendirilen Modelleme ve Analiz Çalışma Grubu’nu yönetti.
Projede 20 yıldır görev aldığını aktaran Feryal Özel, “Bu tatlı anı yaşamak çok uzun zaman aldı” dedi.
Dünyanın en önemli fizikçilerinden Stephan Hawking ile de çalışan Özel, galaksilerin oluşumu, yıldızların ölümü ve kara delikler alanında yaptığı çalışmalarla NASA’da da görev yaptı.
KARA DELİK NASIL GÖRÜNTÜLENDİ?
M87 Galaksisi’nde yer aldığı belirtilen karadelik, Event Horizon Teleskopu adı verilen dünya üzerinde Hawaii, Meksika, Şili, Antarktika ve Amerika’ya konumlandırılmış 8 teleskobun ağ üzerinden birbirlerine bağlanmasıyla görüntülendi.
Çapı Dünya’nın 3 milyon katı
Güneş’in 6.5 milyar katı kütleye sahip
Dünya’ya 55 milyon ışık yılı uzaklıkta
20 ülkeden 200’ün üzerinde bilim insanı katkıda bulundu
KARA DELİK (BLACK HOLE) NEDİR?
Kara delik, astrofizikte çekim alanı her türlü maddesel oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan kütlesi büyük bir kozmik cisimdir. Kara delikler Einstein’ın genel görelilik (izâfiyet) kuramıyla tanımlanmışlardır. Doğrudan gözlemlenememekle birlikte, çeşitli dalga boylarını kullanan dolaylı gözlem teknikleri sayesinde keşfedilmişlerdir.
