İki kara deliğin çarpışmasıyla ortaya çıkan geri tepme (recoil), ilk kez kütle çekim dalgaları kullanılarak ölçüldü. Bu tarihi ölçüm, sadece yeni oluşan kara deliğin uzayda savrulduğu hızı değil, aynı zamanda yönünü de yakalayarak kara delik birleşmelerini anlamak için yeni bir araç sundu. 2019'daki GW190412 kütle çekim dalgası olayından elde edilen verilerle, çarpışmanın asimetrik yapısının kara deliği saniyede 50 kilometreyi aşan bir hızla "tekmelediği" anlaşıldı.
"SADECE UZAY-ZAMAN'DAKİ DALGALANMALARI KULLANIYORUZ"
Bu yöntemin önemini vurgulayan Pennsylvania Eyalet Üniversitesi'nden astrofizikçi Koustav Chandra, bulguları devrim niteliğinde olarak yorumladı. Chandra, "Bu, astrofizikte sadece bir şeyi tespit etmekle kalmadığımız ender olgulardan biri. Milyarlarca ışık yılı uzaktaki bir nesnenin tam 3 boyutlu hareketini, sadece uzay-zamandaki dalgalanmaları kullanarak yeniden inşa ediyoruz. Bu, kütle çekim dalgalarının neler yapabileceğinin dikkat çekici bir göstergesi" dedi.
NASA'dan tarihi Mars açıklaması: "Bugüne Kadar Bulduğumuz En Güçlü Yaşam İşareti Olabilir"
Uzayda yaşam arayışında dev adım: 40 ışık yılı ötede dünya benzeri atmosfer
NASA’nın yeni asteroit avcısı test aşamasında: Gezegenin kör noktasını gözetleyecek
ASİMETRİK ÇARPIŞMA VE 'DOĞUM TEKMESİ' ETKİSİ
Kütle çekim dalgalarının ilk kez tespit edilmesinin üzerinden 10 yıl geçti ve o zamandan beri LIGO, Virgo ve KAGRA dedektörleri evrende yankılanan yüzlerce kara delik çarpışması yakaladı. "Doğum tekmesi" olarak bilinen bu geri tepme olgusu, bir süpernova patlaması veya kara delik birleşmesi gibi şiddetli kozmik olayların asimetrik (dengesiz) olması durumunda ortaya çıkar. Eğer birleşen iki kara deliğin kütleleri arasında büyük bir fark varsa, ortaya çıkan enerji de dengesiz olur ve yeni oluşan kara deliğe tek bir yönde dev bir itme kuvveti uygular. İspanya'daki Santiago de Compostela Üniversitesi'nden astrofizikçi Juan Calderon-Bustillo, bu durumu bir orkestraya benzeterek, "Ancak bu orkestra özeldir: Etrafındaki farklı konumlarda bulunan dinleyiciler farklı enstrüman kombinasyonları kaydeder, bu da onların orkestranın etrafında tam olarak nerede olduklarını anlamalarını sağlar" diye açıkladı.
GELECEKTEKİ GÖZLEMLER İÇİN GÜÇLÜ BİR ARAÇ
Nisan 2019'da, kütleleri arasında büyük bir dengesizlik olan (biri Güneş'in 29,7 katı, diğeri ise sadece 8,4 katı) iki kara deliğin çarpışması nihayet tespit edildi. Araştırmacılar, bu verileri kullanarak birleşen kara deliğin çarpışmadan fırlatıldığı açıyı ve hızı belirlediler. Bu hızın, eğer kara delik bir küresel yıldız kümesi içindeyse, onu kümeden dışarı atacak kadar güçlü olduğu anlaşıldı. Çin Hong Kong Üniversitesi'nden astrofizikçi Samson Leong, tekniğin gelecekteki önemini şu sözlerle vurguladı:
"Geri tepmenin yönünü ölçmek, bir ikili kara delikten gelen gerçek bir kütle çekim dalgası-elektromanyetik sinyal çifti ile sadece rastgele bir tesadüfü ayırt etmemizi sağlayacaktır."
Bu önemli araştırma, Nature Astronomy dergisinde yayımlandı.
