Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait 30 milyon devlet belgesi dijital ortama taşındı. Türkiye’nin en büyük dijital hafızası, meraklıları için Türk tarihinin 700 yılına ışık tutuyor.
Son yıllarda artan dijitalleşme devlet kurumlarında da hızlandı. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünün İstanbul’da Osmanlı ve Ankara’da Cumhuriyet dönemine ait yaklaşık 125 milyon belgenin bulunduğu arşivi, 2001’den bu yana hummalı bir çalışmayla dijital ortama taşınıyor. Bu yıl 7 milyon belgenin aktarıldığı adeta ‘Türkiye’nin en büyük dijital hafızası’nda, 30 milyon belge araştırmacıların hizmetine sunuluyor.
Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürü Doç. Dr. Uğur Ünal, Cumhuriyet dönemine kadar olan tarihi hafızanın depolandığı Osmanlı Arşivleri Dairesinde yaklaşık 95 milyon belge ve 400 bin defter olduğunu söyledi. Ünal, arşivlerin dijitalleştirme faaliyetlerinin gün geçtikçe daha sağlıklı yapıldığını belirterek şunları kaydetti: “Son yıllarda devlet arşivlerindeki belgelerin dijitalleştirilmesi giderek hızlanmakta. Dijital ortamda toplamda 30 milyon görüntü var. Araştırmacılarımız 30 milyon görüntüyü dijital ortamdan alabilecek durumdalar. Belge bazında, dijital data olarak düşünüldüğünde Türkiye’nin en büyük hafızası burada diyebiliriz. Burası devletin arşivi. Osmanlı devletinden itibaren düşünüldüğünde 600-700 yıllık bir tarihin hafızası durumunda.”
Ünal, artık araştırmacıların belgelerin orijinalini değil aslına uygun olan dijital kopyasını incelediklerini söyledi. Depodaki bir belgenin araştırma salonuna gidişi ve geri dönüşünde onlarca kez el değiştirdiğini, bu sırada da belirli bir ölçüde yıprandığını vurgulayan Ünal, dijitalleştirmeyle bu belgelerin koruma altına da alındığını belirtti. Ünal “Son 2-3 yılda belgeleri koruyan gömlek ve dosyaları tamamen değiştirdik. Bunları asitsiz, zarar vermeyen kaplara dönüştürdük. Depolarda ayrıca ısı ve nem önemli. Bu sistemleri kurduk. Depo, belirli ısıda ve nemde kalıyor. Salonlar otomasyon sistemiyle merkezde görünüyor” şeklinde konuştu. Osmanlı’nın yurt dışındaki belgelerinin de dijital ortama taşındığını aktaran Ünal “ Osmalı, bugün 40’tan fazla ülkenin topraklarında kurulmuş olan bir devlet. Bu belgeleri buraya taşımak için çalışmalar yapılıyor. Bu evrakın asılları artık o ülkenin tapulu malı halindedir. Biz evrakın dijital görüntülerini Türkiye’ye getirmek için ciddi çaba sarfediyoruz. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı’yla ortak çalışmalarımız var. Başta Makedonya olmak üzere birçok ülkedeki evrakın dijital görüntüsünü alıyoruz” dedi.
