Türk kriptopara ekosistemini sarsan Thodex vurgununun baş mimarı Faruk Fatih Özer Arnavutlukta yakalandı. Tahminen 2 Milyar dolar kullanıcı parası kaçıran Fatih, yargılanmak üzere Türkiye’ye iade edilecek. Yakalanma haberleri ve büyük ihtimalle gelecek haftalarda yaşanacak olan kamuoyu tepkileri haber siteleri için güzel tıklanma sayıları yaratsa da açıkçası benim çok ilgimi çekmiyor. Her piyasada olduğu gibi Fatih ne ilk, ne de son dolandırıcı. Burada beni bir kriptopara yatırımcısı, borsa müdürü ve bir avukat olarak ilgilendiren tek şey, mağdur olmuş kullanıcıların paralarını temin edebilmeleri. Pek çoğunuzun da bildiği üzere, blokzincirin anonim tarafları, meşakkatli uluslararası bir cezai ve özel hukuk prosedürü ve genel delil toplama süreleri bakımından mağdurları uzun ve çetrefilli bir hukuki süreç bekliyor. Pek çoğu da parasını yüksek ihtimalle temin edemeyecek. Peki ne değişik olsaydı bu süreç daha kolay olur du? Böyle bir dolandırıcılığa karşı nasıl önlemler alabiliriz? Kanuni boyutta, böyle olayları önlemek adına neler yapılabilir gelecekte?
Önceki yazılarımda da belirttiğim üzere, kurallar ve çerçeveler belli olmayınca, kullanıcıya daha çok sorumluluk yükleniyor. Hangi borsa üzerinden token satın almayı tercih ettiğiniz, hangi tokene yatırım yapmayı seçtiğiniz kadar önemli. Burada bakmak istediğimiz birkaç önemli nokta var. Birincisi borsanın yönetimsel şeffaflığı, organizasyon olarak nerden geldiği belli mi, kimler tarafından yönetildiği ve nasıl hizmetler sunduğu. Kullanıcıları kolayca müşteri hizmetlerine ulaşabiliyor mu, borsanın aktif ve şeffaf bir sosyal medya, müşteri iletişim platformu var mı. Teknik tarafta derin likidite ve şeffaf listeleme gibi koşullar ile beraber, borsa kullanıcılarına işlem engelleri, para yatırma/çekme blokajları koyuyor mu gibi noktalar da yüksek önem arz ediyor.
Ne yazık ki, asgari bir dikkat gösterme dışında, bu noktada top sizin elinizden çıkıyor. Eğer dikkatli bir kullanıcı olarak size düşen bütün sorumlulukları yerine getirdiyseniz ve buna rağmen bir dolandırıcılığa maruz kaldıysanız, artık olay sizin kontrolünüzde değil. Ama merak etmeyin, insanlık tam da bu sebepten, birbirimize güven duymadığımız için, devlet ve kanun konseptini yarattı. Lakin kripto serüveninin başındakiler olarak, bizim de kanunları biraz geliştirmekte yardımcı olmamız gerekiyor. Bunların başında borsa lisansları ve token listeleme sınırlamaları geliyor. Konvansiyonel finansal piyasalarda olduğu gibi, her kişinin her koşul altında borsa yaratması kullanıcıları riske sokan bir durum, bu sebepten ötürü Türkiye’nin de bir borsa lisans sürecine yavaşça girdiğini görüyoruz. Bunun ötesinde, her tokenin listelenmesini önleyecek kanunların yürürlüğe girmesi, tokenlerin üzerinden yapılan dolandırıcılıkları da elbet sınırlayacaktır.
Şimdi diyelim içinizden diyorsunuz ki, ben paramın güvencesini devlete bırakmak istemiyorum, kendim nasıl böyle olayları engelleyebilirim. Dediğim gibi şu an olduğumuz noktada top sizin elinizde değil artık, ama kriptodan bahsetmiyor olsaydık elinizde çok önemli, ve devletler kadar eski, bir alet daha olurdu. Sigorta! Mevcutta, kripto varlıkların sigortalatılması yavaş yavaş büyüyen bir sektör. Genellikle yeni startupların hükmettiği bir sektör ve pek çok doğum sancısı çekiyor ne yazık ki, ama teknik olarak hala mümkün. Bu kadar erken bir aşamada size bu konuda yol haritası çizmem çok doğru olmaz, ama gelecek senelerde NFT’ler, kriptoparalar ve blokzincir bazlı her türlü dijital varlık için sigortanın mümkün olacağına adım gibi eminim.
Uzun lafın kısası, hukuk sistemimizin kriptovarlıkların geri temini konusunda yürüyecek çok yolu olsa da, bizim de yapabileceklerimiz var hala. Her zamanki gibi siz dikkatli olun, borsalar ve tokenler konusunda olabildiğince araştırmanızı esirgemeyin.
