Bizler, insanların basit ihtiyaçlarının sözcüsü, hayatın küçük haksızlıklarının savunucusu olabilseydik; dünyanın hiçbir yerinde hiç kimse hepimizin gözü önünde gerçekleşen zulümlere maruz kalmazdı.
Bizler, hırslarımıza yenik düşmesek; “Haksızlık karşısında susan dilsiz şeytandır,” düsturunu yalnızca dilimizle değil, kalbimizle de söyleyebilseydik, mazlumların yanında yer almayı becerebilseydik, bugün insanlık haysiyeti ve onuru böylesine çiğnenmezdi.
Bizler, kendi küçük menfaatlerimiz uğruna insanlık mirası duyguları harcamasaydık; adalet, hak, sevgi, kardeşlik gibi kadim değerleri savunmayı, savunurken de inandırıcı olmayı becerebilirdik.
Bizler, çekilen bütün acıları kendi acımızcasına bağrımıza bassaydık; insanlığın ortak acılarını yüreklerimizde hissetseydik; hiç kimse bu acıları, bu zulümleri böylesine yoğun bir şekilde çekmezdi.
Bizler, insanların şu ya da bu nedenle duydukları korkuları kendi içimizde hissedip insanların hayatlarını karartan o korkulara birlikte göğüs gerebilseydik, “Korkma yanında ben varım” diyebilseydik, yeryüzünde korkulacak çok az şey kalırdı.
Bizler, evlatlarımıza “Ne olursan ol başarılı ol” öğüdü yerine, “Ne olursan ol ama iyi insan ol, insanlar sende güzelliği ve iyiliği bulsun,” deseydik; yarınlara dair umudumuz için elimizde sahici bir sebep olurdu.
Bizler, hayatın içinde kendimize ufacık bir yer açmayı yeterli görseydik, yerimizi genişletmek için en acımasız gasplara girişmeseydik, büyük çiftlikler değil, küçük kulübelerle yetinmesini bilseydik; yeryüzünün hepimize yetebileceğini anlardık.
Bizler, tabiatla savaşarak kendimizle savaştığımızı görebilseydik; tabiatın dengesini kendi dengesizliklerimizle bozmamış olsaydık sadece diğer canlı türlerini değil, gelecek insan neslini de korumuş olacağımızı idrak edebilirdik.
Bizler, hakkı ve adaleti ayakta tutmaya gönlümüzü açsaydık; yeryüzünde bu azgınlıklar, bu taşkınlıklar, bu insafsızlıklar neşet bulmayabilirdi.
Gülerken de ağlarken de gözyaşlarımız sahici aksaydı; gözyaşlarını görebildiğimiz insanlarla bu samimiyet denizinde birlikte var olabilirdik.
