Malûm “hükümet” Ankara’da. Devlet merkezi de orası. Kanun’a göre ise Ankara “makarr-ı idare”, yani “idare merkezi”.

Şimdi “hükümet” kelimesini sadece merkezî yönetim için kullanıyoruz. Oysa, ilçelerde kaymakamlık binaları, illerde valilikler, “hükümet” olarak adlandırılırdı. Ankara hükümet merkezi olmadan, bir “hükümet meydanı”na sahipti. Bu meydan valiliğin bulunduğu meydandı. Vilayet binasında kapının sağında, küçük mermer bir tabela bulunuyordu ve üzerinde güzel bir hatla sadece “Hükümet dairesi” yazıyordu.

Küçük ve güzel; şimdinin koskocaman “valilik, bakanlık, genel müdürlük…” tabelaları gibi görüntü kirliliğine yol açan cinsten değil!

Sonra, Cumhuriyet hükümetleri de valiliğin yanında inşa edilen binada hükümet etti. Burası böylece çifte kavrulmuş hükümet meydanı oldu.

İngiltere’de hükümet Londra’da bir sokakta imiş. Downing Sokağı 10 Numara, 1735’den beri İngiliz başbakanların binası. Bu demek oluyor ki, dünya 18. Yüzyıldan 20.yüzyılın ilk çeyreğine kadar buradan idare edildi.

Ankara’da, üç başbakanlık/hükümet binası gördük. İkisi Ulus’ta idi. Biri Yenişehir’de, Bakanlıklar’da. Nihayet Cumhurbaşkanlığı hükümeti de Beştepe’de!

Şu sıralar Hükümet Meydanı’nda “Hükümet dairesi”ni, yani valiliği arasak bulamayız. Çünkü taşınmış. Ben de geçenlerde Sıhhiye’den geçerken fark ettim. Sağlık Bakanlığı (meydanın ismi oradan geliyor, eski adı Sıhhiye Vekaleti) olarak yapılan binanın alnına “TC. Ankara Valiliği” yazılmış!

Osmanlı sadece “Hükümet dairesi” yazmakla yetinmişti. Bir de tarih var. 1315, yani 1900…Mesela Osmanlı veya Ankara yazmaya lüzum görmemiş! Gerek var mı gerçekten? Ankara’da başka bir vilayet olacak hali yok ya. Türkiye’de TC’den başka devlet olması da mümkün değil.

Sıhhiye meydanında Valilik var, Hükümet meydanında ne var öyleyse? Abdülhamid dönemi yapısı tarihî bina Sosyal Bilimler Üniversitesi’ne verilmiş.

Bana sorarsanız, “hükümet”, Hükümet Meydanı’nda kalmalıydı. Eski Ankara’nın bu taş yapısı, birçok hatırayı barındırıyordu. Havuzun kıyısında bulunan Jülyen Sütunu ile bizi Roma dönemine götürüyordu. Kafamızı kaldırdığımızda Hacıbayram camiinin minarelerini selâmlıyorduk.

Bürokrasinin fizikî büyüme hırsı dizginlenemiyor ne yazık ki! Biz eski bakanlık makam odalarını da biliriz, başbakanlığı da. Şimdinin daire başkanları tenezzül etmez buralara oturmaya!

Vilayet tarihî binaya sığamıyordu, şehrin muhtelif yerlerinde valiliğin birimleri vardı. Peki şimdi Sıhhiye’deki binaya sığdılar mı?

Hiç sanmam!

“Bakanlıklar”daki eski bakanlık binalara ne kadar mütevazı kalıyor, Eskişehir yolundakilere göre! Bürokrasi büyüyor, binaları büyüyor, bürokratik meseleler de büyüyor!

Ankara’da Hükümet Meydanı olduğu gibi bir de “Devlet mahallesi” var. Kurulduğunda adı Saracoğlu Mahallesi imiş. 1940’larda kurulduğu için zamanın başbakanının adı verilmiş. Demokrat Parti iktidara geçince, Namık Kemal mahallesi denilmiş. Bu yapılar, en azından görünüş itibarıyla bizim ev mimarimize benzer tasarlanmıştı. Devlet Mahallesi bir zamanlar merkezî devletin ekabirinin ikamet ettiği yapılar. Kim bilir hangi mühim şahsiyetler bu binalarda oturdu? 1980’lerden sonra daha lüks lojmanlara taşındı devlet erkânı. Buralarda küçük memurlara kaldı. Ankara’nın merkezinde bir yer bırakılır mı onlara?

Nitekim bırakılmadı.

Devlet Mahallesi devletin halini yansıtıyor desem, yanlış anlaşılır!

Devlet mahallesini terk etti! Binalar boşaltıldı. Her halde şimdi Ankara’nın merkezindeki bu binalarda cinler cirit atıyordur!

Göz göre göre bir dönem mimarisini yansıtan yapılar çökmeye terk ediliyor. Şerhin merkezinde çürük bir diş!

Kimden soracağız “Devlet Mahallesi”nin akıbetini?