Türkiye’de sayıları iki milyonu aşan esnaf her sabah umut ve tedirginlik duygularıyla işyerini açıyor.
Keza sayıları bir milyona ulaşan şirketlerin büyük hissedarları ve yöneticileri de, üretim, satış, tahsilat, finans ve kârlılık kıskaçlarında yıkılmadan ayakta durmaya çalışırlar; müşterilerine, tedarikçilerine, hissedarlara, devlete ve topluma karşı bütün yükümlülüklerini akıllarında tutarlar.
Herkes verimlilik, karlılık ve kalite standartlarını geliştirerek rekabet gücünü artırmayı ve büyümeyi umuyor.
Firmaların üretim ve satış hacimleri büyümüş, siparişler güçlenmiş ve karlılık artmış olsa bile döviz fiyatları artışları tedirginlik oluşturuyor; çünkü yüksek kur artışları devalüasyondur ve her zaman kriz habercisidir, hatta krizin ta kendisidir, iş ve işyeri sahiplerine göre.
TEDİRGİNİM TEDİRGİNİZ TEDİRGİNLER
İş ve işyeri sahipleri için küçük kıyamet, çalışanları işten çıkarmak zorunda kalmak değil, satışların azalması değil, kendisini ilgilendirmeyen alanlardaki yolsuzluklar değil, enflasyonun yükselmesi de değil, vergisini ödeyememek değil hatta hayat standardının düşmesi bile değil; çekinin yazılmasıdır; senedinin protesto edilmesidir; bankaya olan borçlarını zamanında ödeyemeyip temerrüde düşmesidir; icraya maruz kalmasıdır.
İş ve işyeri sahiplerinin en büyük korkusu banka ve tedarikçiler nezdinde itibar kaybetmektir.
Bunun için de öncelikle, gelecekte taahhütlerini yerine getirebilmeleri için, kredi alma şartlarının fazla sıkılaştırılmamasını umuyorlar. Çünkü kredi verme şartlarının sıkılaştırılması demek daha az kredi, daha fazla teminat, daha kısa vade ve daha yüksek faiz vs. demektir.
Bankalara karşı korunmak istiyorlar, haklı ya da haksız.
İşler ters giderse, Allah muhafaza, firmaların büyük kıyameti yani iflas tehlikesi ortaya çıkar.
Son yirmi yılda hükümetler, bu iş ve işyeri sahiplerinin ihtiyaçlarını derinden kavradı; şimdiye kadar hep, tam zamanında ve kıvamında gerekli tedbirleri sürekli aldı.
9 Haziranda çıkan bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına dair kanun da bu anlayışın devamı.
MUHALEFETİN KİFAYETSİZLİĞİ
Çalışanlar ile iş ve işyeri sahipleri,
Hükümetin bezgin ve yılgın görünümünden, isabetli kararlar alamamasından, kur artışlarından, yolsuzluk şayialarının istikrarı bozma ihtimalinden, geleceğin muğlaklığından rahatsızlar;
Muhalefetin ekonomiyle ilgili söylemlerinin alakasızlığından, içeriksizliğinden veya tutarsızlığından da…
Muhalefetin hükümeti etkileme kapasitesinin düşüklüğünden de…
Muhalefetin hükümet karşıtlığı dışında kendi aralarında birlik olamamasından da…
Muhalefetin, işi iyi olanların haklarını garantileyecek, eksiği olanların eksikliklerini giderecek ve durumu kötü olanların kurtarılacağına dair gerçekçi öneri ve projeler yerine soyut konuları fazla vurgulamalarından…
Muhalefetin kaybetme ihtimalinden ve seçimi kazanmaları durumunda hijyen ve sanal dürüstlük gösterileri yüzünden işleri yüzlerine gözlerine bulaştırma ihtimalinden de…
Mevcut hükümetin gelecekteki seçimleri kazanma ihtimalinden ve kaybetme ihtimalinden de…
Hem hükümetin seçimi kaybetmesi hem de ekonomiyi ıslah olmuş bir Ak Parti’nin yönetmesini istemenin çelişkisinden de…
Tedirginler.
TEDİRGİNLERİN ÇELİŞKİLERİ
Menfaatlerin ve sorunların katmanlı ve sofistike bir şekilde iç içe geçtiği ve neredeyse tüm toplumu sarıp sarmaladığı bir ortamda, ekonomik yapılanmada değişiklik taleplerinin içeriği, yenileyici ve heyecan verici olabileceği gibi tehditkâr ve ürpertici de olabilir, çalışanlar ve varlık sahipleri nezdinde.
Müphem bir geleceğe yönelmiş bir toplumun dinamosu ürün, hizmet ve fikirlerin kesişim noktalarındaki iş ve işyeri sahipleridir. Evet, sadece ürün ve hizmetler değil fikirler de, iş ve işyeri sahiplerinin bulunduğu kavşaklarda tartışılır, yoğurulur ve yorumlanarak dağıtıma tabi tutulur.
Yirmi milyon kişinin işvereni olan, bu etkisi yüksek, kafası karışık ve şaşakalmış patronlar zümresini kimin hangi ölçüde etkileyip yönlendirebileceği, kanaatimce, en kritik olgu ve sorun alanı haline gelmiştir.
