Savaş tarihçileri, seksen beş milyon insanın telef olmasına yol açan II. Dünya savaşının çıkma sebepleri arasında, I. Dünya savaşından mağlup çıkan Almanya’ya dayatılan 132 Milyar Deutsche Mark (33 Milyar USD) savaş tazminatını da sayıyorlar.
II. Dünya savaşı, bir bakıma, Almanları aşağılayan ve ekonomilerinin iflasına yol açan savaş tazminatına verilen bir cevaptı, denilmektedir.
Bu savaş tazminatı o kadar yüksekti ki, Almanya taksitlerini zamanında ödeyemedi.
1923 yılında Fransız ordusu savaş tazminatını tahsil etmek için Almanya’nın RUHR bölgesini işgal etti. 1924’te, Almanya için yeni bir ödeme planı yapıldı ve 1925’te Fransa işgali bitirdi.
Bu ödeme planı da tutmayınca Almanya, 1928’de, yeni bir ödeme planı istedi.
Fakat sonunda, 1932 yılında Alman Ekonomisi çöktü ve Hitler savaş tazminatı ödemelerini tamamen durdurdu.
1919-1932 yılları arasında Almanya, 132 Milyar Mark’ın (33 Milyar USD) sadece 21 Milyar Mark’ını (5,250 Milyar USD) ödeyebildi.
1953 yılında imzalanan Londra anlaşmasıyla savaş tazminatının %50’si silindi ve bakiyesi taksitlendirildi. Son taksit, 3 Ekim 2010 tarihinde ödenerek hesap kapatıldı. Şimdilik.
Merak ettim: Acaba 1920-1932 yılları arasında zar zor ödenen ve II. Dünya Savaşının çıkmasına sebep olan 21 Milyar DM (5,250 Milyar USD) kaç ons altına tekabül ediyor ve bu altınların bugünkü değeri nedir?
Hesapladım: 250 Milyon ons ediyormuş.
Bu altın miktarını, son yirmi yılın ortalama ons altın fiyatı olan 1.200 USD’la çarptığımda, ödenen savaş tazminatının değeri 300 Milyar USD ediyor.
Eğer güncel fiyat olan 1.830 USD’la çarparsak, o da 457,5 Milyar USD ediyor.
(1920-1932 döneminde bir USD dört DM etmekte ve altının onsu da 21 USD civarındadır)
CDS VE 10 YILLIK AMERİKAN TAHVİLİ
Varsayalım ki bir Amerikalı, tasarruflarını Türkiye’de değerlendirmek istiyor. Fakat Türkiye’ye yatıracağı paraları da her ihtimale karşı, sigortalamak istiyor.
Biz bu sigortalama ücretine, basitçe, CDS primi diyoruz.
Soru: Acaba Türkiye riski için % kaç sigorta primi ödeniyor?
Cevap: Her 100 USD için 7 USD 16 cent.
Peki, akranımız ülkeler...?
Meksika için 1,26 $ , Brezilya için 2,22 $, Güney Afrika için 2,85 $, Hindistan için 1,15 $; Avrupa’nın aşırı borçlu ülkeleri İtalya için 1,24 $ ve Yunanistan için 1,63 $.
Eğer Amerikalı tasarruf sahibi USD’larını Amerikan Hazinesinin 5 yıl vadeli tahvillerine yatırsa %2,85 faiz kazanır.
Türkiye’ye yatırırsa, %2,85 (Amerikan faizi) + %7,16 (CDS Primi) ve en az %1 (ilave risk primi) kazanmak ister. Toplam, yıllık %11,10 etmektedir.
Yani Türkiye hazinesi, beş yıl veya daha uzun vadeli yurtdışı borçlanmaya çıkarsa, ödeyeceği faiz oranı %11’den aşağı olamaz; hatta HERMES ve COFACE kredileri sigorta primleri de %10 ve üzeri olur.
En son İstanbul BB %10,65 faizle borçlandı ve Hazine bu işlemden sonra, yurtdışı borçlanmaya çıkmadı.
DIŞ BORÇLARA ÖDENEN FAİZLER
2021 yılsonuna göre Türkiye’nin dış borçları 441,1 Milyar USD’dır.
Bu borçların yaklaşık olarak 24 milyar USD’ı ülke swapı ve faizsizdir. 8 Milyar USD’ı da çok düşük faizli IMF parasıdır.
Bunları ve bazı diğer çok düşük faizli bazı kredileri dışarıda bırakarak, Türkiye’nin, 400 Milyar USD dış borcu olduğunu varsayalım.
Acaba bu borçlara % kaç faiz ödeniyor?
Eğer ortalama %5 faiz ödeniyorsa yıllık 20 milyar USD, %6 ödeniyorsa 24 milyar USD faiz ödeniyor demektir.
Maalesef %6 faizle borçlanılan yıllar geride kaldı, yeni gerçeklik, beş yıl için faizlerinin %11 olacağıdır.
Eğer yeni borç alınmaz ve mevcut bazı borçlar %11’le yenilenirse, ödenecek ortalama faiz oranları %8’in ve toplam ödemeler de 32 Milyar USD’ın altına düşmez.
Tekrar: II. Dünya savaşının çıkmasına sebep olan ve Almanya’nın on yılda zar zor ödeyebildiği savaş tazminatının toplamı: 300 Milyar USD.
Türkiye hiç savaşa girmediği halde, son yirmi yılda 300 Milyar USD’ın üzerinde faiz ödemeye mecbur edilmiştir; üstelik bu faiz (tazminat) ödemeleri bitmedi ve bitmeyecek.
Dünyada dış borçlara bu kadar yüksek faiz ödeyen benzer bir ülke yok.
Bu savaş tazminat kadar yüksek dış borç faizlerini, ne acıdır ki, ne hükümet, ne akademi ne de muhalefet partileri temel bir sorun alanı olarak ele almıyor.
Söyleyeceklerim bunlardan ibaret değildir.
