Uzay çalışmaları ve uçuşları küçüklüğümden beri hep ilgimi çekmiştir. Özellikle son 12 yıldır nerede bir astronomi etkinliği olursa, fırsat buldukça katılırım. Bazen bu etkinliklere katılmak için şehir değiştirir ve uzun seyahatlere çıkarım. Üniversitede Fizik ve Astronomi bölümünde olmak ve bu konuda bilimsel çalışmalar yapmak hayatta en sevdiğim ve mutlu olduğum bir alan. İnsanın sevdiği işi yapması çok güzel bir duygu. İşim gereği Los Angeles’ta bulunan NASA JPL’e sık sık gidip gelirim.
Şimdiye kadar Buzz Aldrin ve Kathryn Sullivan dahil 30’ a yakın astronot ile tanıştım ve onların hayat hikayelerini ve uzayda iken neler hissettiklerini dinledim. Bir keresinde uzayda 878 gün gibi rekor süre geçiren Rus Kozmonot Gennady Ivanovich Padalka ile de görüşme fırsatım oldu. Astronotların hayat hikayesi beni uzaya gitme konusunda hep motive etti ve bildiklerimin ve yaptıklarımın yetmediğini ve daha fazla çalışmam, öğrenmem ve ilerlemem gerektiğini düşünüp hep merak eden ve bilimsel araştırmalar yapan ve uzay çalışmalarını yakından takip eden biri oldum. Hatta milyar dolarlık teleskoplardan gelen bilimsel verileri yapay zeka algoritmaları ile analiz ederek öte gezegenleri otomatik tespit eden bir model bile geliştirdim. Halen iyonik sıvıların erime noktalarını yapay zeka algoritmaları ile tahmin eden bir model üzerinde çalışıyorum.
Türkiye başta olmak üzere, Dünya’nın değişik bölgelerinde astronomi, uzay, NASA’nın uzay misyonları ve yapay zeka konulu konferanslar veriyorum ve uzay merakımı ve bilgi birikimimi yeni nesillere aktarmaya çalışıyorum. Ancak bunların hiçbirisi bana yetmiyor. Şöyle uzaya bir gidip, yerçekiminin hissedilmediği bir ortamda kalmak ve Dünya’ya uzaktan bakmak en büyük hayalim. Bu hayalimi gerçekleştirmek için birçok yere başvurularım da oldu, lakin başarılı olamadım. Bir gün uzaya gitmek hep içimde bir ukde olarak kaldı. Gidip gelenleri hayranlıkla izledim.
Ancak bu isteğim artık gerçek olacak gibi. Zira önümüzdeki haftalarda uzaya 2 uçuş gerçekleştirilecek ve sıradan insanlar uzaya gitmeye başlayacak. 11 Temmuz günü hava şartları uygun olursa Virgin Galactic’in kurucusu Richard Branson, şirketinin SpaceShipTwo isimli uzay aracı ile kendisini uzaya fırlatacak ve kendisine 2 pilot ve 3 teknik personel eşlik edecek. Branson kendisine ‘Astronaut 001’ ünvanını verdi ve sosyal medya hesabından da bunu paylaştı. Kendisinin İngiliz asıllı olması ve James Bond filmlerinden etkilenmesi sebebiyle 001 ünvanını verdiği iddia edildi.
Virgin Galactic şirketi 200 bin dolar karşılığı her isteyeni uzaya çıkarıp, yerçekimsiz ortamda bir kaç dakika tuttuktan sonra yeryüzüne indirecek. Bu uçuşa şimdiden 200 bin dolar ödeyip kayıt olan 600 kişi var.
İkinci uçuş ise, İnsanlığın Ay’a ayak basışının yıldönümü olan 20 Temmuz günü Dünya’nın en zengin insanı ünvanına sahip olan Jeff Bezos’u uzaya götürecek. Elon Musk’un şirketi SpaceX ile büyük yarış halinde olan Blue Origin şirketinin New Shepard uzay aracı, ilk insanlı uçuşu ile Jeff Bezos, Bezos’un kardeşi Mark, bu uçuşa 28 milyon dolar ödeyen ancak ismi açıklanmayan gizemli bir kişi ve 82 yaşında eski NASA çalışanı Wally Funk’ı uzaya taşıyacak.
Wally Funk’ın en önemli özelliği ise benim gibi uzay ve uçuş meraklısı olması ve 1960’lı yıllarda NASA’da astronotluk için gerekli bütün şartları erkeklerden daha iyi yerine getirmesine rağmen sırf kadın olduğu için programdan çıkarılması.Wally Funk küçüklükten beri uçuşa meraklıydı. 17 yaşında pilotluk sertifikasını almıştı. Üniversiteye başladığında dersleri çok kötü idi. Danışman hocası onun aviation bölümünde başarılı olacağını gördü ve bölüm değiştirmesine yardımcı oldu. Bu sayede Funk’ın ders notları düzeldi ve 21 yaşında Amerikan hava kuvvetlerinde pilotluk eğitimi vermeye başladı. Değişik platformlarda 19 bin saat uçuş gerçekleştirdi. En sonunda NASA’nın uzaya kadın astronot gönderme projesine dahil edildi. Bütün testleri başarıyla geçmesine ve uzaya giden diğer erkek astronotlara fark atmasına rağmen, Washington’un projeyi duyması ve zamanın başkan yardımcısının ‘kadından astronot olmaz bu projeyi durdurun’ talimatıyla uzaya gidemedi. Ancak Funk bu isteğinden vazgeçmedi ve 82 yaşında hala pilot adaylarına uçuş eğitimi veriyor. Uzaya gitmek onun içinde de bir ukde olarak kalmıştı. Ancak şansı 60 yıl sonra yüzüne güldü ve 20 Temmuz günü Jeff Bezos ile beraber, uçuşun onur konuğu olarak uzaya gidecek. Eğer şartlar yolunda giderse 82 yaşında uzaya gideceği için, uzaya giden en yaşlı kişi ünvanını da almış olacak.
Peki uzay neresi ve ne kadar uzağa gidersek astronot sayılıyoruz? Atmosferin üstünde, havanın bittiği, basıncın sıfırlandığı ve sıcaklığın eksi 270 derecelere düştüğü boşluğa uzay diyoruz ve yaklaşık 100 kilometre yukarısı. Bu iki uçuşun hedefi de 100 km sınırını geçip yere inmek. Eğer bunu başarırlarsa artık uzaya gidip gelmek git gide ucuzlayacak ve her insanın rahatça gidip gelebileceği bir yolculuk olacak. Elon Musk ise Starship programı ile yakın bir zamanda yüzlerce kişiyi aynı anda ve çok daha ucuza uzaya taşıyacağını söylüyor.
Amerikan hükümeti de uzaya çok insan gideceği için, oralarda polislik yapmak üzere, ordusuna ‘Space Force’ yani Uzay Kuvvetlerini de ekledi ve uzayda da asker görevlendirecek.
Bu iki araç ile uzaya gitmek özel yetenek ve eğitim gerektirmiyor. Sadece uçaklarda olduğu gibi birkaç saatlik güvenlik eğitiminden sonra herkes uzaya gidebilir duruma gelecek. New Shepard tamamen otomasyon ile uzaya gidip gelecek ve astronotların herhangi bir işlem yapması gerekmeyecek. Kendisini uzaya fırlatan roket ise tekrar kullanılmak üzere kendisi için planlanan alana kontrollü indirilecek. Astronotları uzaya taşıyan kapsül bir müddet yerçekimin hissedilmediği ortamda kaldıktan sonra Dünya atmosferine giriş yapacak ve paraşütlerle yeryüzüne inecek.
Virgin Galactic şirketinin Unity isimli uzay aracı ise bir uçakla belirli bir yüksekliğe çıkarıldıktan sonra serbest bırakılacak ve motorları ateşlenecek. Bu aracı 2 pilot kullanacak ve 100 km yukarıya çıktıktan sonra Dünya atmosferine girerek, hızını yavaşlatacak ve bir uçak gibi yere inecek.
İşte benim hayallerimin gerçek olması da burada yatıyor. Eğer önümüzdeki birkaç yıl hem haftaiçi, hem geceleri, hem de hafta sonları çalışır ve para biriktirirsem, bu uçuşlardan birine kapağı atar ve uzaya giderim diye düşünüyorum. Ben de kendime şöyle ‘Astronot 001’ demeyi çok isterdim.
