Suud yönetimine muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın 2018’de İstanbul’da vahşice katledilmesi dünyayı sarstı. İstihbarat raporları Veliaht Prens’in talimatını işaret ederken Cumhurbaşkanı Erdoğan “Faillerin İstanbul’da yargılanması teklifimdir” dedi. Açılan davalarda asıl failler hakim karşısına çıkmadı. İlerleme kaydedilemeyen İstanbul’daki davanın son celsesinde savcı, Riyad’ın isteğine uygun olarak dosyanın gönderilmesini talep etti.
‘İKTİDAR İLİŞKİLERİ DÜZELTMEK İÇİN KAŞIKÇI’NIN ANISINA İHANET EDİYOR’
Mahkeme, Adalet Bakanlığı’ndan görüş isterken Bakan Bozdağ “Nakil konusunda olumluyuz” dedi. Kaşıkçı kararının, Riyad’la yeni sayfa sinyallerinin verildiği ve Çavuşoğlu’nun “Normalleşmeye dönük önemli adımlar var” ifadesini kullandığı dönemde gelmesi dikkat çekti. CHP’li Utku Çakırözer “İktidar siyasi ilişkisini düzeltmek için Kaşıkçı’nın anısına ihanet ediyor. Dosyayı failin eline vermek suça ortaklık” tepkisini gösterdi.
DAVA FAİLE EMANET
Erdoğan’ın Riyad ziyareti öncesi dikkat çeken gelişme... Dört yıl önce İstanbul’da katledilen gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın infazına ilişkin davada savcı yargılamanın durdurulmasını ve dosyanın Suudi Arabistan’a gönderilmesini istemişti. Mahkeme bakanlıktan görüş talep etti. Bozdağ “Davanın nakli konusunda olumlu görüş bildireceğiz” dedi.
Washington Post yazarı Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı, 2 Ekim 2018’de girdiği Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülmüştü. Cesedine ulaşılamayan Kaşıkçı’nın infazına ilişkin yargılamada dava dosyasının Suudi Arabistan’a devri istendi. Ankara’nın Riyad ile normalleşme adımları attığı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dört yıl sonra Suudi Arabistan’ı ziyaretinden önce gerçekleşen bu adıma Adalet Bakanlığı’ndan olumlu yanıt geldi.
İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde önceki gün görülen duruşmada savcılık, mütalaasında Suudi Arabistan Başsavcılığı’nca gönderilen 13 Mart 2022 tarihli yazıda yargılamanın bu ülkeye devredilmesinin istendiğini aktardı. Mütalaada sanıkların yabancı ülke vatandaşı olmaları, haklarında çıkartılan yakalama emirleri ve kırmızı bülten kararlarının infaz edilmediği gerekçesiyle ifadelerinin alınmadığı, bu haliyle dosyanın sürüncemede kaldığı vurgulandı.
Ara kararını açıklayan mahkeme heyeti, kovuşturmanın devri hususunda görüş bildirilmesi için Adalet Bakanlığı’na yazı yazılmasına hükmetti. Savcının talebinin kabul edilemez olduğunu söyleyen Kaşıkçı’nın nişanlısı Hatice Cengiz “Kaşıkçı’nın katillerini herkes biliyor henüz kimse bu konuda bir şey yapmıyor” dedi. Cengiz’in avukatı, mahkemenin duruşmaları durdurma kararı vermesi halinde davayı temyize götüreceklerini söyledi.
‘BERAAT ÇIKARSA YARGILAMA SÜRER’: Yargı muhabirleriyle bir araya gelen Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Suudi Arabistan’ın davanın naklini istediğini söyledi. Bozdağ, Türkiye ile Suudi Arabistan arasında özel bir adli yardımlaşma anlaşması bulunmadığını, ancak yargılamanın nakli talebinin uluslararası adli yardımlaşma anlaşması çerçevesinde iletildiğini anlattı.
Cumhuriyet savcısının davanın durmasını ve yargılamanın naklini talep ettiğini anımsatan Bozdağ, Türkiye’de tutuklu sanık bulunmadığını, sanıkların tamamının yurt dışında olduğunu belirtti. Bozdağ, şöyle devam etti: “Durma kararı verilmesi talep edilince mahkeme Adalet Bakanlığı’na görüş sordu. Biz de bu konuyu inceletiyoruz. Uluslararası adli yardımlaşma anlaşması çerçevesinde görüşümüzü bugün göndereceğiz. Henüz görüş bildirmedik. Bu yargılamanın, davanın nakli konusunda olumlu görüş bildireceğiz. 6706 sayılı yasanın 24. maddesi uyarınca bu devam edecek, ona göre karar veriyoruz.”
Bozdağ, davanın durdurulması kararı halinde, yargılamanın Suudi Arabistan’da devam edeceğini, buradan çıkan kararın infazını Türkiye’nin değerlendireceğini, ceza verildiğinde, infaz yerine getirildiğinde Türkiye’nin düşme kararı verebileceğini dile getirdi. Beraat kararı verildiğinde ise Türk mahkemesinin durdurma kararını kaldırıp yargılamaya devam edebileceğini ya da bu kararı yeterli görüp düşme kararı da verebileceğini bildiren Bozdağ, Suudi Arabistan’a yargılamanın naklen devrinin Türk mahkemelerinin yargılama yetkisini ortadan kaldırmadığını sözlerine ekledi.
İNFAZ TİMİ SERBEST: Kaşıkçı, evlilik işlemleri için 2 Ekim 2018’de girdiği konsoloslukta İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan 117 sayfalık iddianamede, Kaşıkçı’nın öldürülmesi eylemini gerçekleştirmek üzere görevlendirme yapıp diğer sanıklara gerekli talimatları veren sanıklardan Ahmet bin Muhammed el-Asiri ve Suud el- Kahtani’nin “tasarlayarak ve canavarca hisle eziyet çektirerek kasten öldürmeye azmettirme” suçundan ayrı ayrı ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılması isteniyordu. Kaşıkçı cinayetine ilişkin Suudi Arabistanlı firari 6 sanık hakkında ikinci bir iddianame hazırlanmıştı. Bu iddianamede de olayla ilgili Türkiye’ye gelen sanıklar Ahmed Abdulaziz M. Aljanobi, Halid Yahya M. Alzahrani, Muhammed İbrahim A. Alzaid ve Obaid Ghazi A. Alasaadi’nin konsolosluk binasında, konutunda ve araçlarda cinayetten sonra delilleri yok ettikleri belirtilmiş, bu nedenle Kaşıkçı’nın cesedi veya cesede ait herhangi bir iz ve emare bulunamadığı kaydedilmişti.
Sanıklardan ikisinin ağırlaştırılmış müebbet, 4’ünün 5 yıla kadar hapisle cezalandırılması istenen bu iddianame de mahkemece kabul edilerek ana davayla birleştirilmişti. Her iki iddianamenin birleşmesiyle davadaki sanık sayısı 26 olmuştu.
Riyad’daki Ceza Mahkemesi ise 7 Eylül 2020’de Kaşıkçı cinayetiyle ilgili davada yargılanan sanıklardan 5’ine 20’şer, birine 10, 2 kişiye de 7’şer yıl hapis cezası vermişti. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’a yakın üst düzey isimlerin serbest bırakıldığını ifade eden Şelan, Kraliyet Danışmanı Suud el-Kahtani, eski İstihbarat Başkan Yardımcısı Ahmed Asiri ve Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosu Muhammed el-Uteybi’ye herhangi bir suçlama yöneltilmedi.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği tarafından açıklanan 101 sayfalık raporda Suudi Arabistan, Kaşıkçı’yı kasten ve taammüden öldürmekten sorumlu tutulmuştu. Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın da aralarında bulunduğu üst düzey yetkililerin soruşturulması için güvenilir kanıtlar olduğuna işaret edilen raporda, “Suudi Arabistan, diplomatik ayrıcalıkların istismarı ve kendi toprakları dışında güç kullanımı yasağını ihlal etmekten ötürü Türk hükümetinden özür dilemeli” ifadeleri kullanılmıştı. Veliaht Prens, cinayetteki rolüne ilişkin iddiaları reddetmişti.
ERDOĞAN-BAHÇELİ: TÜRKİYE’DE YARGILANSINLAR: Erdoğan, 23 Ekim 2018’de “Bu cinayetin planlı işlendiğine dair elimizde deliler var. Kim bu yerli işbirlikçi? Bu 15 artı üç kişinin yargılanmasının İstanbul’da yapılması teklifimdir” demişti. Bahçeli de “Cinayetin failinin Türkiye’de yargılanması sağlanmalı” ifadelerini kullanmıştı.
‘KAŞIKÇININ ANISINA BÜYÜK BİR İHANET’
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, Kaşıkçı cinayeti davasının Suudi Arabistan'a devredilecek olmasını eleştirerek "AKP iktidarının Suudi Arabistan ile ekonomik ve siyasi ilişkilerini düzeltmek için merhum Kaşıkçı’nın anısına ve adalete yaptığı büyük bir ihanet var karşımızda. Bu yapılan, vahim bir hak ihlali kararıdır. Sadece Türkiye’de değil dünyanın dört bir yanında vicdanları sızlatacak bir karardır” dedi. CHP Genel Başkan Başdanışmanı Tuncay Özkan da "Hukuksal egemenlik hakkımızı, davalarda karar verme hakkımızı bir başka ülkeye devretmek bu ülkeye en büyük kötülüktür. Kaşıkçı cinayeti dosyasını faillerin eline vermek suça ortaklıktır. Türkiye asla böyle bir duruma düşmemelidir" ifadesini kullandı.