İnsan hayatında önemli bir noktası olan ve kara yüzeyinin yüzde 22’sini oluşturan dağlar, enerji üretmede, su ihtiyacının karşılanmasında kullanılır. Birçok önemli kentin su ihtiyacını karşılayan dağlar olmasaydı, sürdürülebilir bir ekonomi olmazdı. Buna dikkati çekmek ve dağların önemini vurgulamak için Birleşmiş Milletler, 11 Aralık’ı Dünya Dağ Günü ilan etti.
DÜNYA DAĞ GÜNÜ NEDİR?
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (BMGK) tarafından 11 Aralık, ‘Dünya Dağ Günü’ olarak ilan edildi. 2003’ten bu yana, her 11 Aralık, dağların yaşam için önemi ile ilgili farkındalık yaratmak, dağların gelişimindeki fırsatlar ve kısıtlardan bahsetmek, dünya genelindeki kırsal nüfus ile çevreye pozitif etkiler verecek ortaklıklar kurmak adına düzenli olarak kutlanır.
Birleşmiş Milletlerin Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) himayesinde her sene farklı bir temayla kutlanan 11 Aralık Dünya Dağ Günü’nün 2014 yılında teması ‘dağ tarımı’, 2015 yılındaki teması ‘daha iyi bir geçim için dağ kaynaklı ürünlerin desteklenmesi’yken 2016’daki teması da ‘Dağ Kültürleri: Çeşitliliği kutlamak ve kimlikleri güçlendirmektir.’ olmuştu.
UIAA da 2011’den bu yana 11 Aralık gününü Dünya Dağ Günü olarak kutlanmasına destek vermiştir. UIAA'da dağ çevresinin korunması, temel politikalarından biri olarak görülüyor. Bu doğrultuda UIAA bünyesinde Dağ Koruma Komisyonu (Mountain Protection Commission) kuruldu.
Bu komisyon vesilesiyle UIAA, dağların korunması ve sürdürülebilir kalkınmasının sağlanması ile ilgili taahhüdünün bir parçası olarak, Dağ Koruma Etiketi (Mountain Protection Label) kullanımı ile ilgili başvuruları değerlendirmek adına kriterler geliştiriyor. UIAA Dağ Koruma Etiketi, doğadaki en iyi uygulamalar veya etkinlikler adına yetki damgası olarak kullanılıyor.
Diğer yandan, dünya kara yüzeyinin hemen hemen yüzde 22'sini oluşturan dağlar, sürdürülebilir ekonomik büyümeye karşı dünyanın ilgisini uyandırması anlamında gücü önemlidir. Dağlar dünyada 915 milyon kırsal nüfusa, gıda ve refah sağlamasının yanı sıra kentlerde yaşamını sürdüren milyarlarca insana ekonomik, taze su ve enerji sağlanması bakımından da önemli imkânlar sağlar.
Öte yandan dağlar dünya nüfusunun yüzde 13'ünün evi konumundadır. Bununla beraber dağlar turistik ve kültürel yerlerdir. Dağ turizmi küresel turizm endüstrisinin yüzde 15-20'sini oluşturuyor. Dağlardaki kırsal nüfus kendi coğrafyaları için etkili toprak yönetimi stratejilerine fayda veren eşsiz ve çok kıymetli bölgesel hafızaya, gelenek ve kültürel değerlere sahiptir. Dahası dağ kaynaklı mal ve hizmetlerin geçim kaynaklarının çeşitlenmesi ve bölgesel ekonominin gelişmesi bakımından önemli bir potansiyelleri bulunuyor.
Diğer yandan, dağlar dünya içme suyunun yüzde 60-80'ini karşılar. Dağlar olmasaydı açlığı ve fakirliği yok etmek adına ortaya koyulan stratejilerin gerçekleşmesi mümkün olamazdı. Dünyanın pek çok büyük kenti bunlara, Nairobi, New York, Rio de Janeiro, Tokyo da dâhil içme suyu bakımından dağlara bağımlıdır.
Öte yandan dağlardan sağlanan temiz su pek çok tarımsal alanda çiftçilerce kullanıldığından dolayı, dağ kaynaklı sular küresel besin güvenliğinin sağlanması bakımından hayati önem taşır. Bunların dışında dağların genellikle rüzgâr enerjisi, güneş enerjisi ve biyogaz yoluyla yenilenebilir enerji sağlamada anahtar bir rolü bulunuyor. Çoğunlukla kuru veya tropikal iklim şartlarının yaşandığı yerlerde dağlar güneş enerjisi yaratmak için kullanılıyor.
Kaynak : Türkiye Dağcılık Federasyonu
