Hükümet market ve hallere baskın yapıp fahiş fiyat artışının sorumlularını ararken Tarım-GFE rekor kırdı. TÜİK’e göre, Tarımsal girdi fiyat endeksi Temmuz’da aylık bazda yüzde 1,98 artarken, yıllık bazda yüzde 29,38 yükseldi. Temel maliyet kalemlerinden gübre yüzde 62 fiyat artışıyla zirveye oturdu. Böylece, Ocak 2016’da başlatılan endeks, tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü.
Tarımda maliyet artışı durdurulamıyor. Başta gübre olmak üzere hemen hemen tüm kalemlerde yüksek artışlar yaşanıyor. Maliyetleri karşılayamayan çiftçi ya tarladan çekiliyor ya da ürününü tarlada bırakıyor.
Tarımdaki maliyet artışları çarşıyı pazarı yangın yerine çevirdi. Fiyatlar her geçen gün katlanırken hükümet yaptığı denetimlerle yüksek artışların sorumlularını arıyor. Ancak sorun raflarda değil maliyetlerde. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), açıkladığı Temmuz 2021 Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) tüm zamanların rekorunu kırdı.
Tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım-GFE), 2021 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 1,98, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 14,44, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 29,38 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 19,05 arttı.Yıllık artışta bir önceki zirve, kur krizinin etkisiyle Ekim 2018’de ulaşılan yüzde 27,71’lik orandı. Haziran 2021’de oran yüzde 27,65’le rekor seviyeye yaklaşmıştı. Yıllık değişime bakıldığında üst üste 12. ayda yükseliş kaydedilmiş oldu.
Ocak 2016’da başlatılan endeks, bugüne kadarki en yüksek seviyeyi gördü. Ana gruplarda bir önceki aya göre tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksinde yüzde 0,68, tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksinde yüzde 2,20 artış gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksinde yüzde 27,01, tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksinde yüzde 29,78 olarak kaydedildi.
Aylık en fazla artış yüzde 6,16 ile gübre ve toprak geliştiriciler alt grubunda oldu. Öte yandan aylık en fazla yükselen diğer alt gruplar ise yüzde 3,79 ile enerji ve yağlar ve yüzde 3,10 ile bina bakım masrafları oldu. Buna karşılık, aylık en az artış gösteren alt gruplar ise yüzde 0,55 ile tohum ve dikim materyali ve yüzde 0,71 ile makine bakım masrafları oldu. Bir önceki aya göre azalış gösteren tek alt grup ise yüzde 0,44 ile malzemeler olarak hesaplandı. Yıllık en fazla artış yüzde 62,43 ile gübre ve toprak geliştiriciler alt grubunda yaşandı.
Yıllık en fazla artış gösteren diğer alt gruplar ise yüzde 48,07 ile çiftlik binaları (ikamet amaçlı olmayanlar) ve yüzde 43,37 ile bina bakım masrafları oldu. Buna karşılık, yıllık en az artış gösteren alt gruplar ise yüzde 9,90 ile tohum ve dikim materyali, yüzde 12,23 ile tarımsal ilaçlar ve yüzde 18,79 ile malzemeler oldu.
GÜBRE FİYATLARI YILLIK YÜZDE 62 ARTTI
Tarımın temel girdilerinden yıllık en fazla artış yüzde 62,43 ile gübre ve toprak geliştiriciler alt grubunda oldu. Aylık bazda ise yine en fazla artış aynı grupta yüzde 6,16 ile gübre ve toprak geliştiriciler alt grubunda yaşandı. Tarımda kullanılan kimyasal gübreler rekor kırarken Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı 2 milyon çiftçiden sadece 52 bini organik tarım yapıyor. Organik tarımın azalmasıyla beraber artan kimyasal gübre kullanımı hem toprağı hem de yeraltı sularını kirleterek tarım alanlarını yok etme tehlikesi yaratıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 26 Temmuz’da açıkladığı verilere göre kimyasal gübre kullanımı 10 yılda 5 milyon ton arttı.
GERÇEK DURUM ÇOK DAHA KÖTÜ
Tarım-GFE’nin temmuz’da aylık yüzde 1,98, yıllık bazda ise yüzde 29,38 artmasını değerlendiren DEVA Partisi Ekonomi Politikaları Başkanlığı, maliyetlerle üretici fiyatlarının başabaş noktaya geldiğini vurguladı. DEVA Partisi’nden sosyal medyada yapılan açıklamada “TÜİK’in makyajlı verilerine göre bile girdi fiyatlarıyla üretici fiyatları başa baş noktada. Gerçek durum çok daha kötü. Tarımda üretimi anlamsız hale getirdiniz. Hâlâ çözümü yanlış yerlerde arıyorsunuz” ifadelerine yer verildi.
VERGİLER YÜKSEK DESTEKLER YETERSİZ
Hükümetin fahiş fiyatları denetlemesine tarımdaki maliyetlere dikkat çeken Dünya Gazetesi Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım “Çiftçinin kullandığı; gübre pahalı, tohum pahalı,ilaç pahalı,mazot pahalı,sulama elektriği pahalı,vergiler yüksek, destekler yetersiz.İthalatla çiftçiyi üretimden koparıyorsunuz sonra da etiketlerdeki fahiş fiyata suçlu arıyorsunuz. Suçlu belli değil mi?’’ değerlendirmesinde bulundu.
SU KAYNAKLARI DOĞRU KULLANILMAMAKTA
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye verdiği soru önergesinde kuraklık sonucu su kaynaklarının giderek azaldığı ülkemizde, su kayıplarının önlenmesine yönelik hangi çalışmaların yapıldığının açıklanmasını istedi. Soru önergesini yanıtlayan Pakdemirli, 2019 yılındaki su kayıp oranının yüzde 37 olduğunu açıkladı. Pakdemirli, 2023 yılına kadar su kayıp oranının yüzde 30’a indirilmesi için çalışıldığını söyledi. Gürer, dünyada suyun öneminin giderek arttığını belirterek “Ülkemizde su kaynakları doğru kullanılmamaktadır. Suda yüzde 37 kayıp ciddi bir rakamdır. 20 yıldır iktidarda olan AK Parti’nin bu konuda da yetersiz kaldığı görülmektedir. 20 yılda yapılamayan 3 yılda nasıl başarılacaktır. Su yönetiminde de mevcut iktidar sınıfta kalmıştır. Ülkemizde tarım alanlarında yaygın olarak salma sulama kullanılmaktadır. Modern sulamaya yeterli oranda geçilememiştir. Bakanlık bu bağlamda gerekli çalışmalarda çiftçiye verilmesi gereken destek ve eğitimi de sağlayamamıştır. Ülkemizde bu süreç doğru yönetilmezse 50 yılda ciddi su problemleri olacağını bilim insanları ifade etmektedir” dedi.
TARIMDAKİ KAYIP ALAN 2 NİĞDE BÜYÜKLÜĞÜNDE
Yaşanan iklim krizleri, ekonomik zorluklar her geçen gün tarım yapmayı zorlaştırıyor. Yeterince desteklenmeyen çiftçi tarlasını işleyemez hale geldi. İşlenmeyen milyonlarca hektarlık tarımsal alan yok oldu. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Türkiye’de 19 yılda 2 Niğde büyüklüğünde tarım alanı kaybedildiğini belirtti. 2001 yılında 40 milyon 967 bin hektar olan toplam tarım alanın 2020 yılında 37 milyon 762 bin hektara; işlenen tarım alanının ise aynı süreçte 23 milyon 740 bin hektardan 19 milyon 958 bin hektara gerilediğini belirten Gürer “Niğde ilinin yüzölçümü 14 bin 294 kilometrekaredir. Bu da göstermektedir ki ülkemiz, 2001 yılından 2020 yılına kadar 2 Niğde ili büyüklüğünde hem işlenen hem de toplam tarım alanını kaybetmiştir” ifadelerini kullanmıştı.
MALİYETLER BİR YILDA 46 BİNDEN FAZLA ÇİFTÇİYİ YOK ETTİ
Son bir yılda 46 bin 923 kişi tarım yapmaktan vazgeçti. CHP Adana Milletvekili Dr. Müzeyyen Şevkin, daha önce açıkladığı verilere göre, 3 yılda 184 bin 154 tarımsal işletmenin kapısına kilit vurulduğunu belirtmişti. Şevkin, 2016 yılında Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı işletme sayısının 2 milyon 267 bin 176 olduğunu bu sayının hızla düştüğünü ve 2019 yılında 2 milyon 83 bin 22’ye gerilediğini söyledi.
