Küresel enerji piyasalarında petrol fiyatlarının sert düşüşü, “Big Oil” olarak bilinen dev petrol ve gaz şirketlerini sert önlemler almaya zorladı. Financial Times’ın haberine göre Chevron, BP, ConocoPhillips ve daha birçok büyük şirket, binlerce çalışanını işten çıkarıyor, yatırımlarını kısıyor ve maliyetleri kısmak için projeleri ya askıya alıyor ya da satışa çıkarıyor. OPEC+’ın arzı artırma yönündeki stratejisi ve Brent petrolün önümüzdeki yıl 60 doların altına düşeceği beklentisi, sektörün üzerinde baskıyı daha da artırıyor.
EN SERT DARALMA: KOVİD SONRASI DÖNEMİN ZİRVESİ
Financial Times’ın aktardığına göre sektör, koronavirüs çöküşünden bu yana en hızlı ölçek küçültme turuna girdi.
- ConocoPhillips: CEO Ryan Lance, çalışanların dörtte birine (yaklaşık 3.250 kişi) kadar işten çıkarma uyarısı yaptı.
- Chevron: Şubat’tan beri 8.000’e varan kesinti planı yürürlükte.
- BP: Ocak’ta 4.700 kişilik azaltım açıkladı.
- Petronas (Malezya) 5.000 kişiyi işten çıkarırken; Saudi Aramco nakit yaratmak için 10 milyar $ değerinde boru hattı hissesini sattı.
FİYAT: 60 DOLARIN ALTI “KIRMIZI BÖLGE”
Danışmanlık şirketi Wood Mackenzie, Brent’in 2026 başında 60 doların altına inip birkaç yıl bu seviyelerde kalabileceğini öngörüyor (jeopolitik şok hariç). Brent pazartesi günü 66 doların hemen altında seyretti.
60 doların altı, Batılı büyük şirketler için yatırım + temettü + geri alım denkleminde açık anlamına geliyor. Morgan Stanley, geri alımlarda kesinti bekliyor; BP şimdiden kıstı.
OPEC+ STRATEJİ DEĞİŞTİRDİ: “PAYI GERİ AL, RAKİBİ SIKIŞTIR”
Kartel son beş ayda fiyat desteklemekten vazgeçip pazar payını büyütmeye ve özellikle ABD kaya petrolü üreticilerini sıkıştırmaya yöneldi. ABD’de kaya petrolü kârlılık eşiği 65 $/varil (Dallas Fed), bu da Orta Doğu ve bazı offshore sahalardan daha yüksek.
ABD ŞEYLİ EN KIRILGANI
ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), yatırım yavaşlamasının dünyanın en büyük üreticisi ABD’de 2021’den beri ilk kez üretim düşüşüne yol açacağını söylüyor. Primary Vision ve Baker Hughes verileri, son dört yılın en düşük sondaj kulesi ve fracking ekip sayısına işaret ediyor.
YATIRIMLAR FREN, BORÇ YÜKSELİŞTE
Wood Mackenzie’ye göre küresel petrol-gaz üretiminde sermaye harcamaları bu yıl %4,3 düşerek 341,9 milyar $’a gerileyecek; bu, 2020’den beri ilk yıllık gerileme. Büyüklerin borçluluğu, 2022 rallisi öncesindeki seviyelere geri tırmanıyor. Analistlere göre ExxonMobil, düşük borçluluk ve 2025’in ilk yarısında 14 milyar $’ı aşan serbest nakit akımıyla akranlarına göre daha güçlü konumda.
MALİYET DÜŞÜRME: DIŞ KAYNAK VE YAPAY ZEKÂ
Şirketler, muhasebe-idari ve mühendislik işlerini Hindistan gibi ülkelere taşıyor; Yapay zekâ ile saha operasyonlarında optimizasyon hedefleniyor. Enverus’tan Andrew Gillick: “Yapay zekâ, zorlayıcı piyasada yeni verim yolları açıyor.”
SEKTÖRDEN UYARI: “GEREKİNCE ÜRETİM BULAMAYABİLİRİZ”
Teksas’ta bağımsız üretici Latigo Petroleum’dan Kirk Edwards, işten çıkarmalar için “ABD petrol-gaz sektörü için kırmızı alarm” diyor. Marauder Capital’den Roe Patterson ise tarifelerle artan maliyetler ve OPEC üretim artışı kaynaklı zayıf fiyatların sondajı anlamsızlaştırdığını, “Gelecekte ülkenin ihtiyaç duyduğu üretim hazır olmayabilir” uyarısını yapıyor.
