Devamlı yükselen ve oynak seyreden kurla beraber piyasada sürekli yeni bir kural ortaya çıkıyor. Vadeli işlemlerde olduğu gibi artık peşinde de TL'den dövize geçildi. Çekler dövizle yazılıyor, dövizli işlemlerin vadeleri kısaltıldı. Kartla peşin ödemeye de komisyon ekleniyor. Tahsilatlarda yaşanan gecikmeler iş dünyasını tedirgin ediyor.
Döviz kurunun devamlı yükselmesi ve oynaklığına bağlı olarak iç piyasada ticaretin kuralları da değişiyor. TL ile işlemlerde vadeler birçok sektörde sıfırlanıp tamamen peşine dönünce, vadeli işlemler dövizle yapılmaya başlanmıştı. Artık nakit ödemelerde de döviz isteyenlerin sayısı artmaya başladı, çekler dövizle yazılmaya başlandı. Dövizle yapılan vadelerde de süreler kısalmaya, ticari kartlar üzerinden yapılan firmalar arası işlemlerde de komisyonlar konmaya başlandı. Sektör temsilcileri piyasada dolarizasyonun yüzde 70'lere dayandığını belirtti.
Dünya'dan Merve Yiğitcan'ın aktardığına göre; TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclis Başkanı Şeref Fayat, dövizdeki volatilitenin çok yüksek olduğunun altını çizerek, "Volatilite o kadar yüksek ki, işi gücü bıraktık kura bakıyoruz" diye konuştu. Dövizde bile artık peşine dönüldüğünü söyleyen Fayat, "Hammadde fiyatları dövizde bile değişiyor. Hammaddede döviz bazında da çok ciddi volatilite var. Hammaddeci döviz bazında malını yerine koyup koyamayacağını bilemediği için, o gün peşin satıp yerine yeni malı koymak istiyor. Dolayısıyla artık her türlü vadeli satış hammadde satıcıları için risk oluşturmaya başladı. Sektörlerde TL hiç çalışmaz oldu. Her şey dövizle ödeniyor oldu, döviz çeki veriyoruz artık. Bu oynaklık devam ettikçe dövizle alışveriş oranları artacak” diye konuştu. Kur farkı faturalarına da değinen Fayat, “Bugünlerde kur farkı faturasına maruz kalan kişi ihracata değil de iç piyasaya satış yapıyorsa maalesef çok ciddi zarar yazıyor" dedi.
'KARTLA PEŞİN ÖDESE DE KOMİSYON UYGULANIYOR'
İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel, piyasanın diken üstünde olduğunu, fiyat mekanizmasının çok bozulduğunu vurgulayarak, dövizle kesilen fatura sayılarının artmaya başladığını belirtti. İki firma arasında yapılan alışverişte eğer müşteri ticari kartla işlem yapıyorsa artık farklı fiyatların uygulandığını ifade eden Önel, "Eskiden bu tarz komisyonlara rastlanmazdı. Şimdi kartla peşin ödese bile komisyon uygulandığını öğreniyoruz" şeklinde konuştu.
Şu anda günlük oynaklığın yüzde 3-5 civarında olduğunu vurgulayan Önel, "TL ile fatura kesenler peşin ödemesini iki gün sonra aldığında kur farkı yeme riski olduğunu bildiği için artık faturasını dövizle kesiyor, döviz ödeme istiyor. Gıda tarafında henüz dövizle fatura etme yok, ancak fiyatlarımız artık günlük dolar kuruna göre belirleniyor" dedi. Özellikle ekim ve kasım döneminde yaşanan aşırı oynaklığın tahsilatlara yansıdığını belirten Önel, herkesin ödemesini kısma eğiliminde olduğunu, özellikle yeniden mal almayı planlamayanların ödemesini daha az yaptığını dile getirdi. Önel, aralıkta nakitte sıkışıklığın daha da artabileceğini de ekledi.
'ARTIK DOLARI DOLARA KARŞI KORUYORLAR'
Silverline CEO’su Mustafa Laçin, eskiden piyasanın TL'yi dolara karşı korumaya çalışırken, şimdilerde doları dolara karşı korumaya çalıştığını, bu nedenle de peşinde de dövize döndüğünü dile getirdi. Laçin, "Eskiden dolar endeksli TL istenirken, bugün doğrudan dolarla peşin ödeme istiyor, ya da dolarla çek istiyor. Bizim sektörümüzde vadeli alımlar çok önemli. 120 güne kadar vade olabiliyordu. Şimdi en büyük sıkıntımız vadelerin de kısalması. Ama tedarikçi de haklı. O da kendi sermayesini korumak istiyor. Bu fırsatçılık değil" ifadelerini kullandı.
