FEYZA NUR ÇALIKOĞLU
Türk ekonomisinin en güvenilir limanlarından biri olarak görülen gayrimenkul sektöründe tarihi bir kırılma yaşanıyor. Finans uzmanı İris Cibre'nin açıkladığı son veriler ve bu verileri yansıtan grafikler, yıllardır süregelen bir ezberi tamamen bozdu. Türkiye'ye yatırım için gelen yabancının lokomotifi olan gayrimenkul alımları, artık yerini Türklerin yurtdışındaki rekor seviyedeki emlak yatırımına bıraktı. Sonuç: Türkiye'den net gayrimenkul yatırımı çıkışı başladı!
İris Cibre'nin paylaştığı ve ödemeler dengesi verilerine dayanan grafikler, durumu tüm çıplaklığıyla ortaya koyuyor. "Gayrimenkul Yatırımları" başlıklı grafikte, kırmızı çizgiyle gösterilen yabancıların Türkiye'deki gayrimenkul yatırımlarının 2022'deki zirvesinden sonra keskin bir düşüşe geçtiği görülüyor. Buna karşılık, mavi çizgiyle gösterilen Türklerin yurtdışındaki gayrimenkul yatırımları ise son iki yılda patlama yaparak tarihi bir rekora imza atıyor.
İki eğri, 2025'in ilk aylarında kesişerek Türklerin yurtdışındaki alımlarının, yabancıların Türkiye'deki alımlarını geçtiğini gösteriyor.
Bu durumun neticesi ise "Net Gayrimenkul Yatırımı" grafiğinde daha da dramatik bir şekilde görülüyor. Yıllardır artı veren net yatırım, 2024 sonlarından itibaren hızla eriyerek 2025'te eksiye, yani net çıkışa dönmüş durumda.
RAKAMLARLA TARİHİ KIRILMA
İris Cibre'nin analizine göre rakamlar şöyle:
Türkiye'ye son 12 ayda gelen 13 milyar dolarlık brüt doğrudan yabancı yatırımın yaklaşık 2,15 milyar doları gayrimenkul alımından kaynaklandı. Yani doğrudan yatırımın %16,5'u hala konut alımına bağlı.
ANCAK, aynı dönemde Türk vatandaşları yurtdışından o kadar fazla gayrimenkul aldı ki, net hesaplamada Türkiye'den son 12 ayda 224 milyon dolarlık bir gayrimenkul yatırım çıkışı yaşandı.
Cibre, bu durumu "Bu tarihte, daha önce hiç görülmedi," sözleriyle özetleyerek trendin ne kadar istisnai olduğunun altını çiziyor.
ENFLASYON KONUT SEKTÖRÜNÜ DE VURDU
Bu tarihi değişimin arkasında yatan birkaç temel neden bulunuyor. Türkiye'deki astronomik konut fiyatları, yüksek enflasyon karşısında TL'nin değer kaybı endişesi ve yerel yatırımcının getiri arayışı, vatandaşları yurtdışında daha cazip gördükleri pazarlara yönlendiriyor. Özellikle Portekiz, Yunanistan, Dubai ve ABD gibi ülkeler, Türk yatırımcıların gözdesi haline gelmiş durumda.
Diğer yandan, yabancı yatırımcının Türkiye'ye olan ilgisindeki azalma da dikkat çekici. Hem küresel ekonomik konjonktür hem de Türkiye'ye özgü ekonomik belirsizlikler, yabancının risk iştahını düşürmüş görünüyor.
'YABANCIYA EV SATIP DÖVİZ GETİRİYORUZ' SÖYLEMİ BİTTİ
Bu trend, Türkiye ekonomisi için önemli sinyaller barındırıyor. Birincisi, yerli sermayenin yurtdışına yönelmesi, ülkedeki yatırım ortamına dair bir güven erozyonuna işaret edebilir. İkincisi, cari açığın finansmanında önemli bir kalem olan yabancı gayrimenkul alımlarındaki düşüş, ekonominin kırılganlığını artırabilir. Yıllardır "yabancıya konut satarak döviz kazanıyoruz" söylemi, artık yerini "vatandaş dövizini yurtdışında eve yatırıyor" gerçeğine bırakmış durumda.
