Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları not değerlendirirken neleri dikkate alıyor ve bu notlar neyi ifade ediyor?
Kredi derecelendirmesi veya kredi değerlendirmesi, bir kişi, şirket veya hatta bir ülkenin kredi itibarının belirlenmesidir. Kredi derecelendirmesi, bir borçlunun kredi geçmişi hakkında yapılan bir değerlendirme olabileceği gibi, potansiyel bir borçlunun borcunu geri ödeyebilme yeteneğinin bir değerlendirmesi de olabilir.
Hesaplanması için malî geçmiş, cari varlık ve cari borçlar incelenir. Kredi değerlendirmesi, borç veren veya yatırımcı için, o borcun geri ödenme olasılığını belirlemek için yapılır. Ancak, yakın yıllarda, sigorta primi, işe alınmaya uygunluk ve depozito oranı belirlemeleri için de kredi değerlendirme sonuçları kullanılmaya başlanmıştır.
Düşük bir derecelendirme, borç alanın borcunu ödememe (temerrüt) riskinin yüksek olduğu anlamına gelir, bu durum, faiz oranının yüksek tutulması veya da borç talebinin reddedilmesi sonucunu doğurur.
Kişinin kredi skoru ve onun kredi geçmişi, onun banka gibi bir finans kuruluşundan kredi alma yeteneğini etkiler. Kişinin kredi değerlendirmesini etkileyebilecek faktörler:
- -Krediyi geri ödeyebilme yeteneği
- -Faiz
- -Verilen kredi sınırının kullanılma oranı
- -Tüketim alışkanlıkları
- -Mevcut borç miktarı
Başlıca kredi derecelendirme ve kredi değerlendirmesi yapan şirketler Moody's, S&P ve Ftich olmak üzere 3 tanedir. Bunlara göre ülkelerin yatırım yapılabilir sıfatı almak için şirketlerin belirlediği asgari puanları almaları gerek.
Bu alt sınır Moody's'e göre Baaa3, S&P'ye göre BBB-, Fitch'e göre ise de BBB-'dir.
Bu notları ayrıntılı bir şekilde aşağıdaki tablomuzda görmeniz mümkün.
Buna göre son açıklanan verilerde kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye'nin BBB- olan notunu değiştimemişti yani şuan Türkiye yatırım yapılabilir konumda. Bu not Moody's'e göre ise Baa3 yani Türkiye yine yatırım yapılabilir ülkeler arasında. S&P'ye göre ise bu not BB+ yani Türkiye yatırım yapılamaz.
