Ekonomide ‘kademeli rasyonelleşme’ adımları atılsa da üretimde çarklar yavaş dönüyor. TÜİK’in açıkladığı verilere göre üretimde daralma yaşanmasına rağmen istihdam arttı. Sanayi üretimi ağustos ayında bir önceki aya göre yüzde 0,8 daralma kaydederken, mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ağustosta yüzde 9,2’ye geriledi. Uzmanlar , iş aramaktan vazgeçenlerin eve çekildiği için işsizliğin tek hanede kaldığını belirterek ‘’İstihdam artmadığı halde; işsizlik düşüyor gibi gözüküyor’’ dedi.
Seçimden sonra ekonomide ‘rasyonelleşme’ ve sıkılaşma adımları atılırken, üretim daraldı. Türkiye Ancak üretim daralmasına rağmen istihdam artmaya devam etti. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre ağustos ayında sanayi daralırken, işsizlik azaldı. Uzmanlar , iş aramaktan vazgeçenlerin eve çekildiği için işsizliğin tek hanede kaldığını belirterek ‘’İstihdam artmadığı halde; işsizlik düşüyor gibi gözüküyor’’ değerlendirmesinde bulundu. TÜİK verilerine göre sanayi üretimi ağustosta bir önceki aya göre yüzde 0,8 daralma kaydetti.
Temmuz ayında sanayi üretiminde aylık yüzde 0,3’lük daralma izlenmişti. Böylelikle ikinci ayında da sanayi üretiminde aylık düşüş devam ederken, TÜİK verilerine göre Ağustos’ta mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı yüzde 9,2’ye geriledi. Böylece işsizlik oranı 4. ayda da tek hanede kaldı. TÜİK verilerine göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre 56 bin kişi azalarak 3 milyon 223 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,2 puan azalarak yüzde 9,2 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,5 iken kadınlarda yüzde 12,6 olarak tahmin edildi.
İstihdam edilenlerin sayısı 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre bin kişi artarak 31 milyon 686 bin kişi, istihdam oranı ise değişim göstermeyerek yüzde 48,4 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 65,6 iken kadınlarda yüzde 31,5 olarak gerçekleşti. İşgücü 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre 55 bin kişi azalarak 34 milyon 909 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,1 puan azalarak yüzde 53,3 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 70,9 iken kadınlarda yüzde 36,0 oldu.
Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre 0,4 puanlık artış ile yüzde 23,0 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 15,3 iken işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 17,5 olarak tahmin edildi.
‘İŞ ARAMAKTAN UMUDUNU KESENLER EVE ÇEKİLDİ’
TÜİK’in açıkladığı verileri değerlendiren uzmanlar işsizliğin azalmadığını, iş aramaktan vazgeçenlerin eve çekildiği için işsizliğin tek hanede kaldığını belirtti. İktisatçı Mustafa Sönmez X platformunda yaptığı değerlendirmede ‘’İş aramaktan umudunu kesen eve çekiliyor böylece geniş tanımlı işsizlik yüzde 23, sayı olarak 8.5 milyonun üstünde. Dar tanımlı, yani iş aramaya devam eden işsiz sayısı ise Ağustos’ta 3.2 milyon, oran yüzde 9,2’’ ifadelerini kullandı. Ekonomist Ali Çufadar da sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda ‘’İşsizlik oranındaki’ iyileşmeye önem atfetmemek lazım bir süre; EYT ve belki başka nedenlerle; iş gücümüz azalıyor. İstihdam artmadığı halde; işsizlik düşüyor gibi gözüküyor. Çok yerde işsizlik oranı çok belirgin düştüğü halde; bizde neden yüzde 10’da ‘katılaştı’? ‘’ değerlendirmesinde bulundu.
‘TÜİK’E GÖRE AZALDI İŞKUR’A GÖRE ARTTI’
CHP Malatya Milletvekili, Veli Ağbaba TÜİK ile İŞKUR verilerini karşılatırarak işsizliğin azalmadığını öne sürdü. TÜİK’e tepki gösteren Ağbaba sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede ‘’TÜİK Ağustos’ta işsizlik 56 bin kişi azaldı diyor. İŞKUR’da ise aynı ay 133 bin kişi işsizlik ödeneğine başvurmuş. TÜİK hokkabazlık yapıyor. İşsizlik falan azalmıyor. İnsanlar iş aramaktan ümidi kesiyor’’ ifadelerini kullandı.
İMALAT 3 AYDIR YAVAŞLIYOR
İstanbul Sanayi Odası (İSO) imalat satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Eylül’de 49,6 değerini aldı. Endeks Ağustos’ta 49 ile 2023 yılının en düşük seviyesini görmüştü. Temmuz ayında da endeks 50 değerinin altında kalmıştı. Endeks verilerinde imalat sektörünün performansının üçüncü çeyrek boyunca zayıflama kaydettiği görüldü. Üretim üst üste üç ay yavaşlamakla birlikte bu yavaşlama ılımlı düzeyde ve bir önceki anket dönemine göre düşük oranda kaydedildi. Üretimin ivme kaybettiği firmalar bu durumu genellikle zayıf piyasa koşullarına ve yeni siparişlerdeki azalmaya bağladı. Öte yandan, bazı firmalar ay içerisinde talebin dirençli kaldığını belirtti. Hem toplam yeni siparişler hem de yeni ihracat siparişleri eylül ayında azalmaya devam etti, ancak düşüşler ağustos ayına göre daha düşük bir hızda gerçekleşti. Anket katılımcılarından gelen değerlendirmelerin ortak noktası, fiyat baskılarının müşteri talebini sınırlandırması oldu.
GENÇ NÜFUSTA İŞSİZLİK YÜZDE 17
15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,7 puanlık azalış ile yüzde 17,2 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı; erkeklerde yüzde 14,2, kadınlarda ise yüzde 22,7 olarak tahmin edildi. İstihdam edilenlerden referans döneminde işbaşında olanların, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış haftalık ortalama fiili çalışma süresi 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre 1,1 saat azalarak 43,3 saat olarak gerçekleşti. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre 0,4 puanlık artış ile yüzde 23,0 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 15,3 iken işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 17,5 olarak tahmin edildi.
