Zenginin malı fakirin vergisi

Zenginin malı fakirin vergisi

Kur koruması kuru tutamadığı gibi bütçeyi eriten kara deliğe döndü. Temmuzda KKM'ye yapılan ödeme, devletin vergi gelirinin yüzde 14'üne ulaştı. Yükü sürekli artan fonun 85 milyondan toplanan vergileri de yutmaya başlaması en ciddi alarm zili oldu. Çiftçiye desteğe, üretime gitmesi gereken vergilerin bir avuç zenginin parasını enflasyona karşı korumak için 'yakılması' tepki çekiyor.

Hazine Bakanlığı temmuz ayına ait bütçe raporunu açıkladı. Geçen yılın temmuz ayında 45 milyar lira olan bütçe açığı bu yıl 64 milyara çıktı. Giderler ise bir yılda yüzde 85 arttı. En dikkat çeken kalem Dövize Endeksli Mevduat oldu. Geçen ay kur koruması için bütçeden yapılan ödeme 23.6 milyar TL’ye ulaştı. Bu meblağ temmuzdaki vergi gelirlerinin yüzde 14’ünü oluşturdu. Beş ayda yapılan ödeme 60 milyar lirayı aştı.

‘ÖNGÖRÜSÜZLÜĞÜN MALİYETİNİ 85 MİLYON VATANDAŞIN ÖNÜNE KOYDULAR’

İşçiden, esnaftan toplanan vergilerin, zenginin parasını karşı korumak için kullanılmasına her kesimden eleştiri geldi. Ekonomistler de çarpık tabloya dikkat çekti:

* Şimdiden KKM için ödeneğin 1.5 katı üstüne çıkıldı. Öngörüsüzlüğün maliyetine 85 milyon olarak bizler katlanacağız.

* KKM vatandaşın cebiyle oluşan bütçeyi kemiriyor.

* Bu para tarıma destek yerine siyasi tercihle yanlış politikaların örtülmesi için kullanıldı.

MAKARNA, PEYNİR KUYRUĞU GERİ DÖNDÜ

Vatandaş bir dönem akaryakıt, ayçiçeği kuyruğunda beklerken bu kez Tarım Kredi Market’te ucuz ürün sırasına girdi. Cumhurbaşkanı’nın talimatı sonrası kooperatifin bin 400 mağazasında indirimli satışlar başladı. Ancak fiyatlar beklentinin üstünde kaldı. Hayat pahalılığıyla ezilen vatandaşlar buna rağmen makarna, yağ, süt alabilmek için saatlerce sıra bekledi.

EN MALİYETLİ'KORUMA'

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Temmuz 2022 bütçe gerçekleşmeleri raporuna göre, kur korumalı mevduat farkı olarak bütçeden tasarruf sahiplerine 23.4 milyar TL ödendi. Bu en maliyetli ay olarak kaydedildi. KKM’nin 5 aylık maliyeti ise 60.6 milyar lira oldu. Böylece Mart-Temmuz 2022’de toplam 874.8 milyar liraya ulaşan vergi gelirlerinin yüzde 7’si KKM’ye gitti.

Uzun bir aradan sonra Türkiye’nin yeniden tanıştığı Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi, Aralık 2021’de devreye girdi. Rekorlara giden kuru en azından frenleyen sistemle birlikte döviz mevduatlarından TL’ye dönen mudilere milyarlarca lira ödeme yapıldı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Temmuz 2022 bütçe gerçekleşmeleri raporuna göre, bütçe gelirleri geçen yılın aynı ayına oranla yüzde 106,7 artışla 196 milyar 980 milyon liraya, bütçe giderleri yüzde 85 artarak 260 milyar 999 milyon liraya yükseldi. Bütçe, temmuzda 64 milyar 19 milyon lira açık verdi. Aynı zamanda KKM’nin de en maliyetli ayı oldu. Merkezi yönetim bütçesi temmuz ayı sonuçlarına göre Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından dövizden dönen hesaplara ödenen tutar hariç tutulduğunda, kur korumalı mevduatta kur farkı olarak bütçeden tasarruf sahiplerine 23.4 milyar TL ödendi. Böylece 5 ayda toplam maliyet 60.6 milyar TL olarak kaydedildi. 5 Ağustos haftası itibariyle kur korumalı mevduat 1.17 trilyon TL’ye çıktı. Aynı dönemde bankalardaki TL cinsi mevduat yüzde 1,58 artışla 3 trilyon 268 milyar 855 milyon 200 bin lira, yabancı para cinsinden mevduat ise yüzde 1,98 yükselişle 4 trilyon 241 milyar 920 milyon 450 bin lira oldu.

Bankalarda bulunan toplam yabancı para mevduatı, geçen hafta 249 milyar 395 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, bu tutarın 216 milyar 859 milyon doları yurt içinde yerleşik kişilerin hesaplarında toplandı. Yurt içi yerleşiklerin toplam yabancı para mevduatındaki değişime bakıldığında, parite etkisinden arındırılmış verilerle 5 Ağustos itibarıyla 3 milyar 767 milyon dolarlık artış görüldü.

Öte yandan Merkezi yönetim bütçesinden bu yılın ocak-temmuz döneminde 1 trilyon 432 milyar 850 milyon lira harcama gerçekleştirilirken, bütçe gelirleri 1 trilyon 462 milyar 390 milyon liraya ulaştı. Merkezi yönetim bütçe giderleri Temmuz 2021’de 141 milyar 79 milyon lira iken geçen ay yüzde 85 artışla 260 milyar 999 milyon liraya yükseldi. Böylelikle bu yıl merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 2 trilyon 831 milyar 472 milyon lira ödeneğin yüzde 9,2’si kullanılmış oldu.

VERGİ GELİRİNİN YÜZDE 7’Sİ KKM’YE GİTTİ

Aralık ayında devreye giren kur korumalı mevduat sisteminin toplam maliyeti 60 milyar 596 milyon 811 lira olarak yansıdı. Mart ayında 11.7 milyar lira, Nisan’da 4.5 milyar lira, Mayıs ayında 4.8 milyar lira, Haziran’da da 16.1 milyar olduğu görüldü. En son gerçekleşen ayda 23.3 milyar liraya ulaşan Hazine ödemeleri bütçeye de ağır yük oldu. Sadece TCMB’den yapılan ödeme de tahminen 35 milyar TL civarına çıktı. İlk 5 aylık toplam Hazine ödemesi 60.6 milyar TL iken TCMB dahil toplam maliyet 141 milyar TL’ye ulaştı. Bankanın ödediği faiz dışında Hazine’nin desteği vergi gelirlerine de yansıdı. Mart-Temmuz 2022’de toplam 874.8 milyar liraya ulaşan vergi gelirlerinin yüzde 7’si KKM’ye gitti. Sadece Temmuz 2022’de yüzde 14’ü KKM’ye ödeme için kullanıldı. Yani hükümet vatandaştan topladı, KKM sahibine verdi.

‘ELEŞTİRENLERİN İYİ NİYETİNDEN ŞÜPHE EDİYORUM’

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Kur Korumalı TL Mevduat sistemine yönelik eleştirilere yanıt verdi. Nebati “Kur Korumalı TL Mevduat hesabını haksızca eleştirenlerin iyi niyetinden şüphe ediyorum” ifadelerini kullandı. Nebati Twitter’dan şu paylaşımları yaptı: “Kur Korumalı TL Mevduat hesabı, milletimizin tasarruflarını döviz yerine Türk Lirası’na yatırmasını teşvik eden, bu sayede ekonomimize çok önemli katkı sağlayan bir enstrümandır. Tasarruf sahiplerinin 3’te 1’i döviz yerine bu faydalı yatırım aracını tercih ediyor. Böylece hem ekonomik büyümemize katkı sağlıyor hem tasarruf ediyor hem de döviz kurlarında manipülasyon yapmak isteyen kötü niyetli güçlerin yoluna taş koyuyor. Ülkemizde enflasyonu tetikleyen aşırı kur hareketleri ile mücadelemizde vatandaşlarımızla birlik olmamızı sağlayan en önemli enstrümanlardan biri olan Kur Korumalı TL Mevduat hesabını haksızca eleştirenlerin iyi niyetinden şüphe ediyorum.”

FAİZ DIŞI AÇIK REKORA KOŞTU

Geçen yıl temmuzda bütçede 22 milyar 166 milyon lira faiz dışı açık oluşurken bu yıl temmuzda söz konusu rakam 47 milyar 325 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç bütçe giderleri, temmuzda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 108 artarak 244 milyar 305 milyon liraya ulaştı. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 9,8 olarak hesaplandı. Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın temmuz ayında 95 milyar 275 milyon lira iken bu yıl temmuzda yüzde 106,7 artarak 196 milyar 980 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin temmuz ayı gerçekleşme oranı 2021’de yüzde 8,7 iken geçen ay yüzde 7,7 oldu. Vergi gelirleri tahsilatı temmuzda, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 99,2 artarak 168 milyar 848 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise Temmuz 2021’de yüzde 9,2, geçen ay yüzde 7,7 olarak tespit edildi.

‘DAHA ŞİMDİDEN 1.5 KATIN ÜZERİNE ÇIKILDI’

Vergi uzmanı Ozan Bingöl “Kur Korumalı Mevduata yılın ilk beş ayında bütçe hakkına aykırı olarak ödeneksiz ödeme yapılmıştı. Temmuz’da ek bütçe ile 40 milyar lira ödenek kondu. İlk yedi ayda ise KKM’ye 60 milyar 596 milyon 811 bin lira vergilerimizden para ödendi! Nerden baksan tutarsızlık, nerden baksan… Temmuz’daki ek bütçeyle KKM’ye ayrılan ödeneğin daha şimdiden 1.5 katının üzerine çıkıldı. Korkum o ki, yıl sonuna kadar Zafer Havaalanındaki yolcu garantisine benzer bir öngörüsüzlük gerçekleşecek. Ve bu öngörüsüzlüğün yarattığı maliyete 85 milyon olarak bizler katlanacağız” dedi.

16-agustos-2022-kapak.jpg

5 AYDA SADECE BÜTÇEDEN 60.5 MİLYAR TL ÖDENDİ

Veriler hakkında ekonomistler de değerlendirmelerde bulundu. Ekonomist Oğuz Demir “2 trilyon TL’lik bütçede 30 milyar TL ayrılan KKM’ye 5 ayda sadece bütçeden 60.5 milyar TL verildi. 2 ay önce yaptıkları bütçede 1 ay sonraki ödemeyi bile öngöremeyip, hamasi hamasi konuşuyorlar. Böylesi bir yükü bu millete sadece bir kişinin faiz inadı yüzünden yüklediler” dedi. Analist Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz “Temmuz 2022 bütçe istatistikleri açıklandı. KKM’nin Temmuz’da bütçeye maliyeti 23.4 milyar TL oldu. KKM’ye Temmuz’da ödenen tutarın vergi gelirlerimize oranı yüzde 14’e çıktı. Bütçeden KKM’ye ödenen 5 ayda 60,6 milyar TL oldu. Çığ gibi büyüyor” diye konuştu.

‘DÜNYANIN GIPTA ETTİĞİ BULUŞ’

Ekonomist İris Cibre “Hazine bütçe dengesi Temmuz’da 64 milyar TL açık verdi. Temmuz’da KKM ödemesi 23.6 milyar TL olarak gerçekleşti. Toplam 5 aylık Hazine KKM ödemesi 60.8 milyar TL oldu. Vergilerimizle! Bu ay faiz dışı denge de açık verdi. Disiplinli mali politika da böyle olur zaten” ifadelerini kullandı. Ekonomist Alaattin Aktaş da “Kur korumalı mevduat” diyerek “Dünyanın gıpta ettiği buluş. Ama ufak bir kusuru var, bütçeyi kemiriyor. Toplam 60.6 milyar lira. Bütçeden, yani vatandaşın cebinden çıkan para. Hayrını görün” yorumunu yaptı.

KUYRUKLU EKONOMİ

Türkiye’de hızla artan enflasyonla birlikte değil market artık pazar tahtaları bile el yakar hale geldi. Artık geçinemeyen vatandaşlar ne nerede ucuzsa oraya koşarken, ortaya geçmiş yılları hatırlatan kuyruklar çıktı. Tanzim satış, halk ekmek, yağ kuyruğu derken şimdi de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çağrısı üzerine indirim yapan Tarım kredi marketleri önünde uzun kuyruklar oluştu. Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından yapılan açıklamaya göre; “Makarna, un, salça, pirinç, bulgur, mercimek, nohut, fasulye, şeker, ay çiçek yağı, zeytin yağı, tavuk ürünleri, tam yağlı süt, yarım yağlı süt, yumurta, peynir, tereyağı, bal, zeytin, çay, Türk kahvesi, patates, kuru soğan, karpuz, kavun, çamaşır deterjanı, bulaşık deterjanı, çamaşır suyu, sıvı sabun, peçete, rulo havlu, kolonya, bebek bezi” gibi ürünlerde indirim yapılacaktı. Makarnada sadece 20 kuruş indirim yapılırken, ayçiçek yağı fiyatında sadece 18 lira indirim gerçekleşti. Markete giden vatandaşların sosyal medyada yaptığı paylaşıma göre “Tarım Kredi marketlerinde indirim yerine bindirim yapıldı” paylaşımları görüldü. Yıllar önce ürün yokluğundan yaşanan kuyruklar bugün geçim yokluğundan kaynaklandı. Ekonomistler de duruma atıfta bulunarak “1970’li yıllardaki kuyruklara dün laf söyleyenler, bugün kendi yarattıkları kuyruklar ile övünüyorlar” yorumunu yaptı.

İNDİRİMLER ETİKETLERE YANSIMADI

ANKA Haber Ajansı; Ankara Çankaya’da Güvenlik Caddesi’ndeki Tarım Kredi marketinin fiyatlarını inceledi. Önceki akşam saat 17’de geçerli olan fiyatlarla, dün sabah saat 11’de geçerli olan fiyatları karşılaştırdı. Raftaki 900 gramlık siyah zeytinin 47 lira 50 kuruştan 39 lira 90 kuruşa düştüğü görüldü. Bu düşüş, Erdoğan’ın açıkladığı yüzde 30 indirim oranının altında kaldı. Önceki gün 33 lira 90 kuruştan satılan 1 litre ayçiçek yağının fiyatı bugün değişmedi. Tarım kredideki un fiyatında bir değişiklik olmadı. 5 kilogramlık un 50 TL’ydi dün de fiyatı 50 TL olarak görüldü. 600 gramlık tam yağlı beyaz peynirin fiyatı yine 52 lira 95 kuruş. 30’luk yumurta 45 lira 50 kuruşken dün 54 lira 50 kuruşa çıktı. Bakliyatlardan; 1 kilo fasulye 23 lira 50 kuruşla aynı fiyatta kaldı. İndirim listesinde yer alacağı belirtilen bir diğer ürün salçanın fiyatı da değişmedi. Bir kilo 650 gramlık salça 39 lira 90 kuruşta kaldı. Manav reyonundan indirimli ürünler, içerisinde olan soğan 5 lira 95 kuruş; patates 7 lira 95 kuruşta kalarak fiyatlarda hiçbir değişiklik olmadı. Bazı Tarım Kredi marketlerde fiyat güncellenmesi yapılırken bazı Tarım Kredi marketlerinde indirimler raflara yansıtılmadı. Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından 12 Ağustos’ta açıklanan indirimli ürünler şunlar: “Makarna, un, salça, pirinç, bulgur, mercimek, nohut, fasulye, şeker, ay çiçek yağı, zeytin yağı, tavuk ürünleri, tam yağlı süt, yarım yağlı süt, yumurta, peynir, tereyağı, bal, zeytin, çay, Türk kahvesi, patates, kuru soğan, karpuz, kavun, çamaşır deterjanı, bulaşık deterjanı, çamaşır suyu, sıvı sabun, peçete, rulo havlu, kolonya, bebek bezi.”

Öne Çıkanlar
YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.
Diğer Haberler
Son Dakika Haberleri
KARAR.COM’DAN