BURAK ÖZTOPRAK
Yerden bulduğu taş kayıp hazine çıktı. Paha biçilemeyen bu tarihi eserin 3.800 yıllık olduğu öğrenildi. Henüz 3 yaşındaki küçük çocuk dışarda oynarken buldu. Taşın üzerindeki oymaları fark ederek ailesine haber verdi. İşte tüm detaylar...
ANTİK MISIR MUSKASI
Kudüs'te ailesiyle birlikte yürüyüş yapan 3,5 yaşındaki bir çocuk, 3.800 yıl öncesine ait antik bir Mısır muskasına rastladı. Bronz Çağı’ndan kalma eser, kısa süre içinde arkeoloji müzesinde sergilenecek.
New York Times'ta yer alan habere göre, geçtiğimiz ay Kudüs’ün yaklaşık 40 kilometre güneybatısındaki Tel Azeka yakınlarında ailesiyle yürüyüşe çıkan Ziv Nitzan adlı küçük kız çocuğu, yerde ilgisini çeken küçük bir taş fark etti. Annesi Sivan Nitzan’ın aktardığına göre Ziv, taşı ilk gördüğünde “dişleri var sandım” diyerek dikkatini çeken şekiller nedeniyle yerden aldı. Taşı temizlediğinde sıradan bir taş olmadığını fark etti.
BRONZ ÇAĞI’NDAN KALMA SCARAB MÜHRÜ
İsrail Eski Eserler Kurumu’na (IAA) göre Ziv’in bulduğu taş, 3.800 yıllık bir Mısır scarabı, yani kutsal bok böceği şeklinde oyulmuş bir muskaydı. Scarablar, Eski Mısır’da yeniden doğuşun sembolü olarak kişisel tılsım ve takı şeklinde yaygın olarak kullanılıyordu.
Yetkililer, söz konusu muskanın büyük olasılıkla M.Ö. 1800’lü yıllarda bölgede yaşamış Kenan halkına ait olduğunu düşünüyor. Tel Aviv Üniversitesi’nden Prof. Dr. Oded Lipschits, “Kenanlılar, Mısır kültürüne büyük ilgi duyar, Mısırlılardan stil, yemek ve lüks eşyalar ithal eder ya da taklit ederdi,” diyerek scarabın bu döneme ait bir kültürel etkileşim ürünü olduğunu belirtti.
“KAZILAN KATMANLAR YÜZEYE TAŞINDI”
Peki binlerce yıllık bu eser, nasıl oldu da bir çocuğun bulabileceği bir yerde duruyordu?
Prof. Lipschits’in açıklamasına göre Tel Azeka’da 1898 yılında yapılan arkeolojik kazılar sonrası, toprak sahibinin talebiyle çukurlar doldurulmuş. Böylece derinlerdeki arkeolojik katmanlar yüzeye taşınmış. “Bu yüzden bölgedeki yürüyüş yollarında antik eşyalar yüzeye çıkabiliyor,” diyor Lipschits.
“EN GENÇ KAŞİF”
İsrail’de geçmişte de çocukların rastlantı sonucu önemli tarihi eserler bulduğu biliniyor. 2023’te 13 yaşında bir çocuk bir Roma yüzüğü bulmuş, 2016’da 7 yaşında bir çocuk 3.400 yıllık bir kadın figürü heykelciği keşfetmişti. Ancak yetkililere göre Ziv, İsrail’de bilinen en genç tarihi eser kaşifi oldu.
IAA Sözcüsü Yoli Schwartz, Ziv’in ailesinin eseri kuruma teslim etmesini de örnek bir davranış olarak nitelendirdi:
“Eğer cebine koyup saklasaydı, bu bilgiden haberimiz olmayacaktı. Şimdi hepimiz görebileceğiz.”
MÜZEDE SERGİLENECEK
Ziv’e gösterdiği “iyi vatandaşlık” örneği nedeniyle İsrail Eski Eserler Kurumu tarafından takdir belgesi verildi. Scarab mührü ise yakında Kudüs’teki Jay and Jeanie Schottenstein Arkeoloji Kampüsü’nde düzenlenecek olan Kenan ve Mısır eserleri sergisinde halkla buluşturulacak.
