Batı ülkelerinin Rusya’ya yönelik enerji yaptırımlarını sıkılaştırmasının ardından, Türkiye’nin en büyük petrol rafinerileri tedarik rotalarını yeniden şekillendiriyor. Reuters’a konuşan kaynaklara göre, SOCAR ve TÜPRAŞ, Rus petrolü yerine Irak, Kazakistan ve Afrika menşeli yeni kaynaklardan alım yapmaya başladı.
Azeri enerji şirketi SOCAR’a ait STAR Rafinerisi, Aralık ayında teslim edilmek üzere Irak, Kazakistan ve diğer üretici ülkelerden dört yeni ham petrol kargosu satın aldı.
Reuters hesaplamalarına göre, bu sevkiyatlar günlük 77 bin ila 129 bin varil arasında bir tedarik hacmine denk geliyor. Bu adım, STAR’ın Rusya’dan yaptığı petrol alımlarını azaltacağına işaret ediyor.
Enerji veri sağlayıcısı Kpler’in verilerine göre, STAR rafinerisi Eylül ve Ekim aylarında işlediği 210 bin varil/gün ham petrolün büyük kısmını Rusya’dan temin etmişti. Yeni alımların devreye girmesiyle bu oranın yıl sonuna kadar düşmesi bekleniyor.
Kaynaklardan biri, dört kargodan birinin Kazakistan menşeli KEBCO olduğunu, bu türün kalite olarak Rus Ural petrolüyle eşdeğer olduğunu aktardı. STAR rafinerisinin 2024 yılı boyunca Kazakistan’dan hiç ithalat yapmadığı, bu alımın yıl içindeki ikinci sevkiyat olduğu belirtildi.
TÜPRAŞ RUS PETROLÜNÜ KADEMELİ OLARAK AZALTIYOR
Türkiye’nin bir diğer büyük rafinerisi TÜPRAŞ da, Rus Ural petrolüne alternatif olarak Irak tipi ham petrol gibi çeşitleri öne çıkarıyor.
Kaynaklara göre TÜPRAŞ, Avrupa Birliği’nin devreye sokacağı yeni enerji yaptırımlarına uyum sağlamak amacıyla iki büyük rafinerisinden birinde Rus petrolü kullanımını tamamen durdurmayı planlıyor. Şirketin diğer rafinerisinde ise Rus ham petrolü sınırlı miktarda işlenmeye devam edecek.
TÜPRAŞ bu yıl Brezilya’dan ilk kez petrol ithal ederken, Angola menşeli ikinci Mostarda kargosunun Kasım başında Türkiye’ye ulaşması bekleniyor.
TÜRKİYE’NİN ENERJİ HARİTASINDA DEĞİŞİM
Kpler verilerine göre Türkiye, Kasım ayında günlük 141 bin varil Irak ham petrolü ithal edecek. Bu rakam, Ekim’deki 99 bin varil ve yıl ortalaması olan 80 bin varilin üzerinde.
Ocak–Ekim döneminde Türkiye’nin ortalama ham petrol ithalatı 669 bin varil/gün seviyesinde gerçekleşti. Bunun 317 bin varili (%47) Rusya kaynaklıydı. 2024’ün aynı döneminde bu oran 580 bin varil/gün toplam ithalat içinde 333 bin varil Rus petrolü seviyesindeydi — yani Türkiye’nin Rusya’ya bağımlılığı azalmaya başladı.
ENERJİ BAĞIMSIZLIĞINA DOĞRU ADIM
Sektör kaynakları, SOCAR ve TÜPRAŞ’ın bu adımlarının yalnızca yaptırımlara uyum değil, enerji arz güvenliğini çeşitlendirme stratejisinin de bir parçası olduğuna dikkat çekiyor.
Uzmanlar, Türkiye’nin Irak ve Kazakistan gibi bölgesel üreticilerden ham petrol alımını artırmasının, hem Avrupa pazarına ihracatı kolaylaştıracağını hem de küresel enerji dengelerinde Ankara’nın elini güçlendireceğini belirtiyor.
