İnşaat sektörünü ve yeni konut sahibi olmayı düşünenleri yakından ilgilendiren önemli bir gelişme yaşandı! "İnşaat Doktoru" olarak bizlerin de dikkatle takip ettiği Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'nde Mart 2025'te yapılan kritik bir değişiklikle, binalarda "kapalı çıkma" yapımına ilişkin kurallar yeniden şekillendi. Peki, bu ne anlama geliyor? Hangi binalar kapalı çıkma yapabilecek ve en önemlisi deprem güvenliği açısından ne gibi şartlar getirildi? İşte tüm detaylar:
İnşaat Doktoru Notu: Yönetmelikteki Ana Değişiklik "Binalarda Kapalı Çıkmalarla İlgili Yönetmelikte Değişiklik! İmar yönetmeliğinde Mart 2025'te yapılan değişikliğe göre: Zemin + 7 kat ve altı binalarda kapalı çıkma yapılabilecek (Ancak kapalı çıkma ucundaki kolon ve perdeler kirişlerle bağlanmalı ve çerçeve oluşturulmalı şartı ile)."
????Binalarda Kapalı Çıkmalarla İlgili Yönetmelikte Değişiklik
— İnşaat Doktoru (@insaatdr) May 28, 2025
İmar yönetmeliğinde Mart 2025'te yapılan değişikliğe göre:
????Zemin + 7 kat altı binalarda kapalı çıkma yapılabilecek
(Kapalı çıkma ucundaki kolon ve perdeler kirişlerle bağlanmalı ve çerçeve oluşturulmalı şartı ile) pic.twitter.com/wq6vjw5hno
KAPALI ÇIKMALARDA YENİ DÖNEM: NEYDİ, NE OLDU?
Hatırlanacağı üzere, daha önceki düzenlemelerde zemin artı 4 kat ve üzeri binalarda kapalı çıkma yapılmasına izin verilmiyordu. Sektörden gelen talepler ve ihtiyaçlar doğrultusunda yapılan güncellemelerle bu sınır önce geçici sürelerle esnetilmişti. 11 Mart 2025 tarihli ve 32838 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan son "Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" ile zemin artı 7 kat ve altındaki binalarda kapalı çıkma yapılabilmesi artık daha net kurallara bağlanmış oldu.
DEPREM GÜVENLİĞİ KIRMIZI ÇİZGİ! İŞTE O HAYATİ ŞARTLAR
Yeni düzenleme kapalı çıkmalara yeşil ışık yakarken, deprem güvenliğinden kesinlikle taviz vermiyor. Aksine, çok daha sıkı ve detaylı yapısal koşullar getiriyor:
- Çerçeve Oluşturma Zorunluluğu: Yerinde dökme betonarme binalarda, kapalı çıkmayı taşıyan konsolun bağlandığı kolon veya perdeler (düşey taşıyıcı elemanlar), Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği'nde belirtilen bazı özel taşıyıcı sistemler (A12, A13, A32 tipi) hariç olmak üzere, mutlaka kirişlerle birbirine bağlanarak bir çerçeve oluşturmak zorunda. Bu, deprem anında yapının bütüncül hareket etmesi için kritik bir önlem.
- "Kuşatılmış Birleşim" Şartı: Kapalı çıkmayı taşıyan kolonların, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği'nin 7.5.1 maddesinin (a) bendindeki kriterlere uygun kirişlerle bağlanması gerekiyor. Bu madde, "kuşatılmış birleşim" olarak bilinen ve kirişlerin kolona dört bir yandan birleşmesini, her bir kiriş genişliğinin kolon genişliğinin dörtte üçünden az olmamasını şart koşan bir detayı içeriyor. Bu kuralın özellikle köşe kolonlarda uygulanmasının zorluğu, mühendisler arasında tartışmalara neden oluyor. (Bitişik nizamda çıkma olmayan durumlarda bu şart aranmayabiliyor.)
- Deprem Derzi Şartı: Bitişik nizam inşa edilecek parsellerde, binalar arasında Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği'ne uygun deprem derz boşluğu bırakılması ve bu boşluğun can ve mal güvenliğini sağlayacak şekilde hafif malzemelerle kapatılması zorunluluğu devam ediyor.
DİĞER ÖNEMLİ DÜZENLEMELER NELER?
Yönetmelik sadece kapalı çıkmalarla sınırlı kalmıyor, başka önemli detaylar da içeriyor:
- Zemin Kat Ticari Alanlar: Konut binalarının zemin katlarında ticari fonksiyonlar varsa, zemin kat yüksekliği 4,5 metreyi geçemeyecek, kısa kolon oluşumuna izin verilmeyecek ve asma kat yapılamayacak. Belirli taşıyıcı sistemlerin kullanılması zorunlu.
- Emsal Hakları ve Arka Bahçe: Kapalı çıkma yapılamaması nedeniyle emsal haklarının kullanılamadığı durumlarda, kolon veya perdelerin arka bahçeye en fazla 1 metre taşmasına (arka bahçe mesafesi 2 metrenin altına düşmemek kaydıyla) izin veriliyor. Ancak bu alanlar duvarla kapatılamıyor.
- Mimari Estetik: Projelerin yöresel mimariye uygunluğu, cephe tasarımlarının estetik komisyonların referanslarına uyumu gibi kriterler de yönetmelikte yer alıyor.
UYGULAMADA TARTIŞMALAR VE BELİRSİZLİKLER DEVAM EDİYOR
Bu yeni düzenlemeler, yapı güvenliğini artırma amacı taşısa da, özellikle "kuşatılmış birleşim" şartının köşe perdelerde nasıl uygulanacağı gibi teknik konularda mühendisler ve belediyeler arasında farklı yorumlar ve belirsizlikler yarattığı görülüyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile AFAD arasında bu konuda görüş alışverişleri olduğu ancak henüz net bir çözüm ya da ortak bir yorum birliğine varılamadığı belirtiliyor.
Ayrıca, zemin hariç 5-7 katlı binaların statik projelerini hazırlayacak mühendisler için en az 3 yıl mesleki tecrübe ve 10.000 m² proje deneyimi gibi kademeli mesleki tecrübe şartları da dikkat çekiyor.
İNŞAAT DOKTORU'NDAN SON SÖZ
Mart 2025'te yapılan bu imar yönetmeliği değişikliği, bir yandan kapalı çıkmalarla daha esnek ve kullanışlı yaşam alanları oluşturulmasına imkan tanırken, diğer yandan deprem güvenliği konusunda son derece önemli ve sıkı şartlar getiriyor. Özellikle kapalı çıkmaları taşıyacak yapısal elemanların bir çerçeve oluşturacak şekilde kirişlerle bağlanması zorunluluğu, doğru uygulandığında yapıların deprem performansını artıracaktır. Ancak, "kuşatılmış birleşim" gibi bazı teknik detaylardaki uygulama belirsizliklerinin giderilmesi, sektörde kafa karışıklığını önlemek ve standart bir güvenlik seviyesi yakalamak adına kritik öneme sahiptir. Sektör paydaşlarının ve uygulayıcıların, yönetmeliğin tüm detaylarına hakim olması ve güncel yorumları takip etmesi gerekmektedir.
Daha fazla ve en güncel teknik detaylar için 11 Mart 2025 tarihli ve 32838 sayılı Resmî Gazete'ye veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın resmi kaynaklarına başvurmanız önemlidir.
