23 Nisan'da yaşanan ve İstanbul'da da hissedilen 6,2 büyüklüğündeki depremin ardından yeniden alevlenen "Büyük İstanbul Depremi" tartışmalarına, ünlü deprem bilimci Prof. Dr. Osman Bektaş'tan ezber bozan ve milyonların yüreğine su serpen bir açıklama geldi. Birçok uzmanın en kötü senaryoları konuştuğu bir ortamda Prof. Dr. Bektaş, son depremin verilerini ve bilimsel çalışmaları referans göstererek, "Mevcut verilere göre Avcılar segmenti İstanbul için beklenenden çok daha az tehlikelidir," dedi.
GÖZLER KIRILMAYAN "AVCILAR SEGMENTİ"NDE: KİLİTLİ Mİ, SÜRÜNEN FAY MI?
Prof. Dr. Bektaş, analizinin merkezine, 6,2'lik son depremde kırılmayan ve en çok merak edilen Avcılar segmentini koydu. Bektaş, bu segmentin neden kırılmadığına dair iki temel senaryo olduğunu belirtti:
Kilitli Fay Senaryosu (Yüksek Tehlike): Fayın bu bölümü tamamen kilitlenmiş durumdaysa, muazzam bir enerji biriktiriyor demektir ve bu, gelecekte büyük bir depremle kırılacağı anlamına gelir. Bu, en tehlikeli senaryodur.
Sürünen Fay (Creep) Senaryosu (Düşük Tehlike): Fayın bu bölümü yavaş yavaş "sürünerek" hareket ediyor ve biriktirdiği enerjiyi küçük sarsıntılarla sürekli olarak boşaltıyor. Bu durumda, büyük bir deprem üretecek kadar enerji biriktiremez.
BEKTAŞ'IN TEZİ: "CREEP OLASILIĞI DAHA GÜÇLÜ, TEHLİKE DAHA AZ"
Prof. Dr. Osman Bektaş, uluslararası bilimsel makalelere (Diao, 2016; Uchida, 2019) atıfta bulunarak, mevcut verilerin ikinci senaryoyu, yani "sürünen fay" (creep) olasılığını daha güçlü kıldığını belirtti. Bektaş'a göre, son yaşanan 6,2'lik deprem bir nevi bu fay kolunu test etti ve fayın davranışları, büyük bir enerji biriktirmediği yönünde sinyaller verdi.
İşte bu teze dayanarak o umut veren sonucunu açıkladı: "Sonuç: 6,2 depremi bir bakıma Avcılar segmentinin durumunu test etmiştir. Mevcut verilere göre Avcılar segmenti İstanbul için beklenenden çok daha az tehlikelidir."
DEPREM BİLİMCİLERİN "İSTANBUL" TARTIŞMASI: KİM NE DİYOR?
Prof. Dr. Bektaş, kendi görüşünü sunarken, diğer ünlü deprem bilimcilerin görüşleriyle olan farkı da ortaya koydu:
Prof. Dr. Celal Şengör: Tarihsel depremlere bakarak M7-7,5 büyüklüğünde bir depremin kesinlikle tekrarlanacağını savunuyor.
Prof. Dr. Naci Görür: Fayda biriken strese odaklanarak 30 yıl içinde 7'den büyük bir deprem olasılığını %41 olarak gören yabancı bilim insanı Tom Parsons'ın görüşünü destekliyor. (Ancak bu görüş "creep" olayını yok sayıyor.)
Prof. Dr. Osman Bektaş: "Biriken enerji eksi harcanan enerji (creep) = Beklenen deprem" formülünü öne sürerek, beklenen depremin büyüklüğünün 7'den küçük olacağını savunuyor.
Prof. Dr. Şener Üşümezsoy: O da beklenen depremin 7'den küçük olacağını düşünüyor ancak Adalar Fayı'nın ölü olduğunu iddia ediyor. (Şengör, Görür ve Bektaş ise bu fayın aktif olduğu görüşünde birleşiyor.)
