4 Ekim Hayvan Hakları Günü, Türkiye'de hayvan hakları aktivistleri için yasal boşluklara ve kötü uygulamalara dikkat çekme fırsatı oldu. Hayvan hakkı savunucuları, 5199 sayılı kanundaki son değişikliklerin hayvanların öldürülmesinin önünü açtığını belirterek, yetkisiz belediye personelinin hayvanlara acı çektirerek topladığını ifade etti.
Hayvan hakkı savunucuları bu yıl “Kutlama yok mücadele var” ifadeleri ile bu özel günde etkinlikler düzenliyor.
'BELEDİYE PERSONELLERİ TARAFINDAN ACI ÇEKTİRİLEREK TOPLANIYOR'
Cumhuriyet’te yer alan habere göre; avukat Harun Erdil, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun ne yazık ki hayvanları koruma konusunda yeterli olmadığına dikkat çekerek “2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikle hayvanların öldürülmesinin önü açılmış durumda. Mevcut kanun ve yönetmelikler nedeniyle sokakta yaşayan hayvanlar yetkisiz, eğitimsiz belediye personelleri tarafından acı çektirilerek toplanıyor ve öldürülüyor. Buna karşılık, hayvanlara karşı işlenen suçlarda cezalar ne yazık ki yetersiz seviyede, bu da şiddet faillerini suça teşvik ediyor. Bu nedenle cezasızlık en büyük sorun” dedi.
'TOPLUMDA CEZASIZLIK ALGISINA SEBEBİYET VERİYOR'
Türk Ceza Kanunu’nda doğrudan hayvanları koruyan bir maddenin olmadığını belirten Erdil, “5199 sayılı kanunda tanımlanan ihlaller savcılıkça resen soruşturulabiliyor. Onun dışında sahipli hayvanların şikayet mekanizmaları ile soruşturma/davalara konu olabiliyor. Yargılama neticesinde failin cezası genellikle erteleniyor veya adli para cezasına çevriliyor, bu da fiili anlamda caydırıcılığı düşürüyor ve toplumda ciddi bir cezasızlık algısına sebebiyet veriyor. Örneğin; Gebze Barınağı’nda olanlardan sonra şikayetçi olduk, siyasi partilerin, halkın verdiği dilekçelerle konunun takibi yapıldı. Ancak, kimse şikayet etmemiş, başvurmamış olsa da böyle bir olay açığa çıktığında soruşturma açılıp sorumluların görevden alınması cezalandırılması gerekirdi” diye konuştu.
ŞİDDETE ŞAHİT OLANLAR NE YAPMALI?
Hayvanlara karşı herhangi bir suç işlenmesi durumunda bu duruma şahit olanların yapması gerekenlere değinen Yaşatacağız Platformu aktivisti Seher Yıldırım, “mümkünse görgü şahitleri bir tutanak tutup karakola veya savcılıklara başvurarak şikayetçi olabilirler. Ancak uygulamada bu çok mümkün olmadığı için video kaydı şeklinde delil toplanması çok daha etkili bir yöntem olacaktır. Olay anında 112 acilden HAYDİ polisi aranarak olay yerine gelmeleri ve tutanak tutmaları sağlanabilir. İstanbul Barosu web sitesinde yer alan İstanbul Barosu Hayvan Hakları Merkezi’ne e-posta ileterek ücretsiz hukuki destek alabilirler” ifadelerini kullandı. Barınak koşullarının denetimi ve şeffaflığı konusunda hiçbir denetim mekanizmasının bulunmadığını ifade eden Yıldırım, “Ümraniye barınağında yaşam hakkı savunucuları 1 yıl boyunca nöbet tuttu, ancak içerideki şartların kötülüğü bir yana kasıtlı bir şekilde hayvanların öldürüldüğü yönünde iddialar varken şeffaf ve tatmin edici herhangi bir denetim bulunmamakta. Kaldı ki, yurttaşların barınaklara alınmaması dahi durumun ne kadar şeffaflıktan uzak olduğunun kanıtıdır” dedi.
'HAYVANLAR EŞYA OLARAK GÖRÜLÜYOR'
Laboratuvarlarda kullanılan deney hayvanlarının yaşamış olduğu mağduriyetlere değinen Yaşatacağız Platformu aktivisti Toprak Erguvan ise bu hayvanların canlı bir varlıktan ziyade eşya olarak görüldüğüne değinerek “Hayvanlar üzerinde deney yapılması ancak şu koşullarla mümkündür: Bilimsel araştırma amacıyla, Etik kurul onayı alınarak, Alternatif yöntem bulunmadığında. Bu 3 kanuni şartta yasa koyucu tarafından kasıtlı muallak hazırlanarak uygulamada keyfilik yaratır, yani Kanunun 9. Maddesi ‘Tıbbî ve bilimsel deneylerin uygulanması ve deneylerin hayvanları koruyacak şekilde yapılması ve deneylerde kullanılacak hayvanların uygun biçimde bakılması ve barındırılması esastır. Başkaca bir seçenek olmaması halinde, hayvanlar bilimsel çalışmalarda deney hayvanı olarak kullanılabilir’ şeklindedir” dedi. Uygulamada bu kurallara uyulmadığına yönelik çok fazla ihbar, şikayet aldıklarına dikkat çeken Erguvan, “Deney için kullanılan hayvanlara işkence denilecek seviyede uygulamalar yapılmaktadır ve bu uygulamaların kanuna uygunluğu denetlenmemektedir. Buna ek olarak, hayvanların bilimsel çalışmalarda kullanılması ancak başkaca bir seçenek olmaması halinde mümkünken şirketler vegan seçeneklere yönelmemekte ve maliyeti kısmak adına hayvanlara işkence etmek suretiyle deneylerde hayvanları kullanmaya devam etmektedir” ifadelerini kullandı.
MAHKEME 6 KASIM'DA
İstanbul’un Başakşehir ilçesinde 1 Ağustos’ta tadilat için siteye gelen 34 yaşındaki Burak Alan, binanın önünde gördüğü Cezve isimli kediyi sevecekmiş gibi yaparak kucağına aldı. Bina içine götürdüğü Cezve’yi işkence ederek öldüren Burak Alan tutuklandı. Sanık Burak Alan, Küçükçekmece Asliye Ceza Mahkemesinde 6 Ekim’de hakim karşısına çıkacak.
Yaşatacağız Platformu 4 Ekim Hayvan Hakları Günü için bugün 18.00’de Süreyya Operası önünde bir araya gelecek.
