Raporda, orman yangınları, seller, kuraklık ve hava kirliliği gibi çevresel felaketlerin yanı sıra, iklim kaynaklı adaletsizliklerin yoksulluk, çatışma ve siyasi baskılarla birleşerek 2024 yılında yaklaşık 110 milyon kişinin yerinden olmasına sebep olduğu belirtildi.
Ayrıca devletlerin iklimle ilgili sorumluluklarını büyük oranda yerine getirmekte başarısız olduğu vurgulanırken, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 29. Taraflar Konferansı (COP29) sonucunda, düşük gelirli ülkelerin borç yükünü artırma riski taşıyan yetersiz bir finansman anlaşmasının ortaya çıktığına dikkat çekildi.
Gazete Pencere'de yer alan habere göre, bazı ülkelerin fosil yakıtlara olan bağımlılıklarını sürdürmesi de durumun ciddiyetini artırdı. Türkiye’nin iklim politikaları ise raporda “kritik derecede yetersiz” olarak değerlendirildi.
Raporun Öne Çıkan Başlıkları:
• İklim Değişikliğinin İnsan Hakları Üzerindeki Etkileri: Artan doğal afetler, yerinden edilmeler, ölüm ve insan hakları ihlallerine yol açıyor.
• Devletlerin Sorumluluğu: Bazı hükümetlerin çevreye zarar veren sektörlere yatırım yapması, yetersiz denetimler sonucu su, hava ve doğal kaynakların kirletilmesi.
• Adaletsiz İklim Finansmanı: En çok karbon salan ülkeler, iklim değişikliğinden en çok etkilenen yoksul ülkelere yeterince destek vermiyor.
• Hukuki Mücadeleler: Aktivistler ve topluluklar iklim adaleti için mahkemelerde mücadele ederken, AB’nin “Kurumsal Sürdürülebilirlik Özen Yükümlülüğü Yönergesi” önemli bir adım olarak kayda geçti.
• Yoksulluk ve Çatışmaların Kesişimi: İklim krizi, küresel çatışmalar ve ekonomik sorunlarla birleşerek milyonlarca insanın gıda güvensizliği yaşamasına neden oluyor.
• “Kritik Mineral” Kaygısı: Yenilenebilir enerjiye geçiş sürecinde artan mineral ihtiyacı, yeni insan hakları risklerini beraberinde getiriyor.
Kıtalar ve Bölgelerden Öne Çıkanlar:
Afrika:
• Sudan, çatışmalar ve iklim kaynaklı krizler nedeniyle dünyanın en büyük yerinden edilme krizini yaşadı.
• Kamerun, Fildişi Sahili, Madagaskar, Mali ve Nijer’de seller can kayıplarına yol açtı.
• Somali’de hem kuraklık hem de seller, ekonomik ve sosyal zararlar yarattı.
• Bazı ülkeler, iklimle mücadele için fon sağladı ancak bu, borç yükünü artırdı. Örneğin Fildişi Sahili 1,3 milyar dolar finansman aldı, Namibya ise “yeşil hidrojen” projeleri için 10 milyar dolar destek sağladı.
Amerika Kıtası:
• Orman yangınları, deniz seviyesinin yükselmesi ve seller yaşamı olumsuz etkiledi.
• Brezilya, Ekvador ve Venezuela petrol üretimini artırırken, ABD ve Kanada fosil yakıt kullanımını azaltmada yetersiz kaldı.
• Amazon havzasındaki yangınlar ekosistemler ve yerli halkların haklarını ciddi biçimde tehdit etti.
• Brezilya’nın Rio Grande do Sul bölgesindeki seller 2,3 milyon kişiyi etkiledi, 600 bin kişi evini terk etmek zorunda kaldı.
Asya-Pasifik:
• Bölgedeki seller, heyelanlar ve hava kirliliği, özellikle yoksul ve dezavantajlı kesimleri derinden etkiledi.
• Hindistan, Pakistan, Nepal ve Bangladeş’te büyük çapta sel felaketleri yaşandı.
• Delhi ve Pakistan’da hava kirliliği ölüm oranlarını artırdı.
• Çin, fosil yakıt dışı enerji kaynaklarını artırsa da yurtdışında kömür santralleri inşa etmeye devam etti.
• Güney Kore’de bir mahkeme, hükümetin sera gazı azaltım hedeflerini yeniden değerlendirmesini emretti.
• Japonya, Avustralya ve Endonezya gibi ülkelerde çevresel korumaların zayıflaması ve fosil yakıt projelerinin devamı raporda eleştirildi.
Avrupa ve Orta Asya:
• Rekor sıcaklıklar ve seller nedeniyle çok sayıda ölüm yaşandı.
• Almanya ve Türkiye’nin iklim politikaları yetersiz bulundu.
• Hollanda, Norveç ve Yunanistan gibi ülkelerde fosil yakıt yatırımları sürdü.
• Bazı ülkelerde çevresel iyileşmeler ve yenilenebilir enerjiye geçiş adımları olumlu gelişmeler olarak kayda geçti.
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, İsviçre’nin iklim politikasını yetersiz bularak önemli bir karar verdi.
Orta Doğu ve Kuzey Afrika:
• Bölge aşırı su kıtlığı, hava ve su kirliliği sorunlarıyla mücadele etti.
• Irak ve Ürdün’de su kaynakları ciddi biçimde azaldı.
• Kuveyt, Bahreyn ve Suudi Arabistan gibi ülkeler petrol ve gaz üretimini artırma planları yaptı.
• Birleşik Arap Emirlikleri’nde COP28 ev sahipliği sırasında fosil yakıt anlaşmaları gündeme geldi.
