Dünya genelinde 1900 ve 2000 yılları arasında iktidar olan 51 popülist liderin ekonomik karnesi bilimsel bir araştırmaya konu oldu. Popülist liderlerin elde ettiği ekonomik başarılar geçici ve ortaya çıkan ekonomik maliyetler ise çok yüksek.
MİKDAT KARAALİOĞLU
Dünya genelinde 1900 ve 2000 yılları arasında iktidara gelen 51 popülist liderin ekonomik karnesi araştırıldı. Manuel Funke, Moritz Schularick ve Christoph Trebesch ismimli araştırmacılar Populist Leaders and the Economy adını verdikleri çalışmada popülist liderleri mercek altına aldı. Araştırmacılar popülist liderlerin yönettikleri ülkelere yükse ekonomik maliyeti olduğunu ortaya çıkardı.
Araştırmada 1900-2020 arası iktidara gelen 51 popülist başkan ve başbakanın icraatları ve bunun ekonomik sonuçları incelendi. Seçilen ülkeler ise mevcut tüm OECD ve/veya AB üyeleri, dokuz Güney Amerika ülkesiyle Asya ve Afrika’dan on gelişmekte olan ülke.
2018 yılı sonu itibarıyla 16 ülkenin popülist olarak tanımlanan hükümetler tarafından yönetilmesiyle bu alanda tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşıldı Araştırmaya konu olan ülke ve liderlerden bazıları ise şunlar: Bulgaristan’da Boyko Borisov, İsrail’de Benjamin Netanyahu, İtalya’da Lega/M5S hükümeti, Filipinler’de Rodrigo Duterte, Türkiye’de Recep Tayyip Erdoğan, Slovakya’da Robert Fico, Macaristan’da Viktor Orban, Venezuela’da Nicolas Maduro ve ABD’de Donald Trump
FARKLI İDEOLOJİLER ORTAK YÖNTEMLER
Araştırmaya konu olan ülkelerin ortalama verilerine göre popülist idarecilere sahip ülkelerin 15 yıllık kişi başına milli geliri, kıyaslanabilir popülist olmayan ülkelerin vatandaşlarına göre yüzde 10 daha düşük çıktı.
Popülist liderler tarafından yönetilen ülkeler birçok ortak özellik gösteriyor. Ekonomik uyumsuzluk, gittikçe bozulan ekonomik istikrar, kurumların yıprandırılıp anlamını kaybetmesi, basın özgürlüğünün azalması ve hukukun tarafsızlığını kaybetmesi söz konusu ülkelerde yaşanan tipik gelişmelerde bazıları. Özgürlüklerin kısıtlanması ekonominin kötüye gidişiyle eş değerde ilerliyor.
Funke, Schularic ve Tenebsch’in araştırmasındaki ortak sonuçlar şaşılacak şekilde bölge, tarihsel dönem ve ideolojiden bağımsız olarak birbirine benziyor. Hem sağ ve hem de sol popülist idareler arasında sonuçlar açısından bir fark yok.
Sol popülist liderler geleneksel olarak ekonomik elitleri hedef alırken, sağ popülistler kültürel ve dini farklılıkları hedefe koyuyor. Sağ popülist liderler daha çok ekonomik istikrar propagandası yapıyorlar ancak er ya da geç zam, devasa bütçe açıkları ve enflasyonun kucağına düşüyorlar.
SÖYLEMLER VE MESAJLAR BENZER
Üç araştırmacı popülistleri tanımlarken tespit ettikleri özellikler de ilginç. Popülist liderlerin en çok başvurduğu ortak mesaj ise “Halkın elitlere karşı mücadelesi. Halkın menfaatlerini savunmak“ olarak dikkat çekiyor. Popülistlerin yine ortak olarak başvurduğu söylem ise “Biz ve onlar’’ yaklaşımı ile toplumu ayrıştırmak.
Popülist liderlerin yol açtığı hasarlar konusundaki en çarpıcı örnek ise Arjantin. 19. yüzyılın sonundan 20. Yüzyılın ortalarına kadar dünyanın en müreffeh ülkelerinden biri olan Arjantin, Juan Domingo Peron’un 1946 yılında iktidara gelmesi ile seyir değiştirdi. Peron kendine has ekonomik ve siyasi yöntemlerle ülkenin gidişatını değiştirdi.
Peronism adı verilen popülist idare şekli kendisinden sonra gelen hükümetler ve yer yer darbe yapan askerler tarafından da kullanılıyor. Ülke gittikçe daha da fakirleşiyor, hatta iflas ediyor. Arjantin’de yaşanan neredeyse 80 yıllık bu dalgalanmalar Javier Mileis isimli başka bir popülist liderin devlet başkanı seçilmesiyle yeni bir boyut kazandı.
