Sigara kullanımı, Türkiye’de artık sadece bireysel bir alışkanlık olmaktan çıkıp ciddi bir toplumsal sağlık krizi haline gelirken, uzmanlar ve yetkililer 31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü kapsamında çarpıcı uyarılarda bulundu. Sağlık Bakanlığı ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının verilerine göre, Türkiye'de her gün yaklaşık 300 kişi sigaraya bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor.
Sigara bağımlılığı yalnızca bireylerin değil toplumun tamamını tehdit eden bir halk sağlığı sorunu olarak ele alınıyor. Uzmanlar, özellikle gençleri hedef alan tütün endüstrisinin yeni ürün stratejilerine ve elektronik sigaraların yaygınlaşmasına dikkat çekiyor.
"NİKOTİN BAĞIMLILIĞI FARKLI MADDELERE GEÇİŞİN İLK ADIMIDIR"
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Yeşilay Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Volkan Kara, sigara ve nikotin bağımlılığının toplumun her kesimini etkilediğini belirtti. Kara, sigara dumanının içinde 7.500 zararlı madde bulunduğunu, bunların en az 50’sinin kanserojen etkili olduğunu söyledi.
“Sigara bağımlılığı akciğer hastalıklarıyla sınırlı değil. Kalp-damar sisteminden merkezi sinir sistemine kadar tüm vücut üzerinde yıkıcı etkiler yapar,” diyen Kara, nikotinin beyin gelişimini doğrudan etkileyerek özellikle gençlerde kalıcı hasarlara yol açtığını ifade etti.
Kara ayrıca, nikotin bağımlılığının çoğu zaman başka madde bağımlılıklarının öncüsü olduğunu vurgulayarak, “Nikotin kullanan bireylerin, diğer bağımlılık yapıcı maddelere geçiş riski çok daha yüksek” uyarısında bulundu.
ELEKTRONİK SİGARA, SANILDIĞI GİBİ MASUM DEĞİL
Son dönemde sigarayı bırakmak isteyen birçok kişinin yöneldiği elektronik sigaralar da uzmanların hedefinde. Doç. Dr. Kara, bu ürünlerin “zararsız buhar” yaydığı yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığını vurguladı.
“Elektronik sigara da nikotin içerir ve zararlı gazlar üretir. Bu gazların bir kısmı o kadar incedir ki doğrudan akciğerlere ulaşarak ciddi solunum yolu tepkimelerine neden olur. Normal sigaradan bile daha tehlikeli olabilir,” dedi.
Elektronik sigaraların pazarlanmasında kullanılan aromalı likitler ve renkli ambalajların, gençleri hedef alarak alışkanlık kazandırmayı amaçladığını belirten Kara, özellikle sosyal medyada bu ürünlerin normalleştirilmesinin büyük bir tehdit oluşturduğunu söyledi.
YEŞİLAY’DAN TOPLUMA ÇAĞRI: “GERÇEKLERİ AÇIĞA ÇIKARALIM”
Yeşilay, 2025 yılı 31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü’nün teması olarak “endüstrinin maskesini düşürmek” sloganını benimsedi. Kara, tütün endüstrisinin gençleri hedef alan stratejilerine karşı mücadele çağrısında bulunarak, "Sigara, kendinize, çevrenize ve çevreye zararlıdır. Bu yıl diyoruz ki: Maskeleri düşürelim, gerçekleri açığa çıkaralım, hayatları koruyalım," ifadelerini kullandı.
DİJİTAL PLATFORMLAR, SİGARA PAZARLAMASININ YENİ SAHNESİ OLDU
Bilişim uzmanı Osman Demircan ise tütün ürünlerinin dijital mecralarda açıkça reklamının yapıldığını ve algoritmalar aracılığıyla bu ürünlerin genç kullanıcıların karşısına çıkarıldığını belirtti.
“İnfluencer’lar, elektronik sigaraları videolarında sıradan bir aksesuar gibi sunarak çocuklara ulaşabiliyor. Ürünlerin çoğu yurt dışından geliyor ve Türkiye’de merkezleri olmayan dijital platformlar üzerinden satılıyor. Denetim yetersiz,” diyen Demircan, bu noktada gümrük, bilişim ve ticaret alanlarında daha sıkı denetimlerin şart olduğunu söyledi.
Mobil uygulamalar üzerinden bile yasaklı ürünlerin satılabildiğini ifade eden Demircan, “Bu zincirin kırılması için satış yapan platformların Türkiye’de yasal bir merkezi olmalı. Denetim yalnızca fiziksel sınırda değil, dijital ortamda da artırılmalı” dedi.
