İstanbul'da her an beklenen büyük deprem tartışmaları sürerken, Prof. Dr. Jeoloji Mühendisi Osman Bektaş'tan ezberleri bozan, milyonlara "acaba?" dedirten bir tez geldi. Bektaş'a göre, Marmara'da olası 6,2'lik bir deprem, korkulan büyük felaketin habercisi olmak yerine, Avcılar önlerindeki "sürünen" fay hattı sayesinde durdurulabilir. İşte o çok konuşulacak analizin detayları...
EZBER BOZAN TEORİ: "BÜYÜK DEPREM İÇİN STRES YETERLİ DEĞİL"
Milyonlarca İstanbullu, her sarsıntıda "büyük olanın habercisi mi?" korkusu yaşarken, Prof. Dr. Osman Bektaş, sosyal medya hesabından yaptığı analizle gündeme oturdu. Pek çok bilim insanının aksine Bektaş, Marmara'da meydana gelebilecek 6,2 büyüklüğündeki bir depremin, beklenen o büyük felaketi tetiklemeyebileceğini bilimsel kanıtlarla öne sürdü.
Bektaş'a göre, Merkezi Marmara fayında büyük bir kırılma için henüz yeterli stres birikmedi. 6,2 gibi bir depremin oluşabilmesi için bile, öncesinde yaşanacak 4 büyüklüğünde bir öncü sarsıntının stresi o bölgeye taşıması gerektiğini belirtiyor. Bu durum, fayın "zayıf kilitli" olduğunu, yani devasa bir enerji biriktirmediğini gösteriyor.
İSTANBUL'UN GİZLİ KORUYUCUSU: CREEP (SÜRÜNME) NEDİR?
Prof. Dr. Bektaş'ın teorisinin kilit noktasını ise tek bir kelime oluşturuyor: CREEP, yani SÜRÜNME.
Peki, bu ne anlama geliyor?
Düşünün ki bir fay hattı, ikiye ayrılmış dev bir kara parçası. Eğer bu fay "kilitli" ise, iki yaka birbirine takılır, yıllarca hareket etmez ve muazzam bir enerji biriktirir. Kırıldığında ise bu enerji 7'den büyük bir depremle ortaya çıkar.
Ancak Bektaş'ın belirttiği ve uluslararası araştırmaların (Uchida, Diao vb.) desteklediği üzere, Merkezi Marmara Fayı'nın Küçük Çekmece ve Avcılar önlerinden geçen bölümü "kilitli" değil, "sürünüyor". Yani, gıcırdayan bir kapı gibi, yılda yaklaşık 5 mm hızla yavaş yavaş, sessizce kayarak üzerindeki stresi boşaltıyor.
Bektaş'a göre bu "sürünen" segment, batıdan doğuya doğru kırılmaya başlayan bir deprem için adeta bir "fren" ya da "tampon" görevi görüyor. Olası 6,2'lik bir depremin enerjisi, bu sürünme bölgesine ulaştığında emilerek sönümleniyor ve depremin daha doğuya, İstanbul'un kalbine doğru ilerlemesi engelleniyor.
BİLİM DÜNYASI İKİYE BÖLÜNDÜ: FREN Mİ, TETİK Mİ?
Prof. Dr. Osman Bektaş'ın bu analizi, bilim dünyasındaki ana akım görüşten farklı bir yerde duruyor. Pek çok deprem bilimci, Marmara'da yaşanacak 6-6,5 arası bir depremin, kilitli olan ana fay kolundaki stresi artırarak büyük felaketi tetikleyecek bir "öncü" olabileceği konusunda uyarıyor.
