Türkiye’nin Kıbrıs açıklarına ikinci sondaj gemisi göndermesine karşı itirazlara ABD, Fransa ve Mısır da katıldı. Washington, Ankara’nın bu adımından ‘endişe’ duyduğunu açıklarken Mısır ve Fransa ise bu hamleyle bölgede artan tansiyona dikkat çekti.
Türkiye’nin Fatih gemisinden sonra Doğu Akdeniz’e gönderdiği ikinci sondaj gemisi Yavuz’un Kıbrıs Adası’nın Karpaz açıklarına ulaşması sonrası Amerika Birleşik Devletleri, Mısır ve Fransa’dan tepkiler geldi. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Morgan Ortagus yaptığı yazılı açıklamada “ABD, Türkiye’nin Kıbrıs açıklarında sondaj faaliyetleri yapmak için devam eden girişimlerinden ve son olarak sondaj gemisi Yavuz’un Karpas Yarımadası açıklarına sevk edilmesinden derin endişe duymaktadır” ifadelerini kullandı. Yavuz gemisinin bölgeye gönderilmesini “provokatif” ifadesiyle tanımlayan Ortagus, “Türk yetkilileri bu operasyonları durdurmaya çağırıyor, tüm tarafları da sakin davranmaya ve bölgede gerilimi artıracak adımlardan kaçınmaya davet ediyoruz” değerlendirmesini yaptı.
Türkiye’nin sondaj faaliyetlerine Akdeniz’e kıyısı olan Mısır da tepkisini dile getirdi. Mısır Dışişleri Bakanlığı uluslararası hukuka saygı gösterilmesi gerektiğinin altını çizerek “Türkiye’nin tek taraflı olarak yaptığı çalışmalar bölgedeki tansiyonu artırmaktadır.” denildi. Mısır’ın 2013’te Akdeniz’deki doğal gaz yatakları ile ilgili Kıbrıs Rum Kesimi ile yaptığı anlaşmayı Ankara tanımadığını bildirmiş ve uluslararası geçerliliğinin olmadığını açıklamıştı. Batı Avrupa ülkesi Fransa ise Kıbrıs Rum Yönetimi ile dayanışma içerisinde olduklarını belirterek, Türkiye’nin uluslararası hukuka saygı göstermesi gerektiğini belirtti. AB Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de konuyla ilgili “Türkiye bölgenin istikrarını tehlikeye sokacak her türlü hareketten kaçınmalıdır.” ifadelerini kullandı.
Kıbrıs’ın çevresinde hem Rum hem de Türk tarafınca gerçekleştirilen doğalgaz arama faaliyetleri uzun süredir bölgede gerginliğe neden oluyor.
Türkiye’nin hidrokarbon aramak üzere bölgeye gönderdiği ilk gemi olan “Fatih” geçen Mayıs ayında Kıbrıs’ın batısına ulaştıktan sonra sondaj çalışmalarına başlamıştı. Türkiye’nin gönderdiği ikinci gemi “Yavuz” ise hafta başında adanın doğusuna ulaştı. Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, geçen haftasonu yaptığı açıklamada, “Yavuz” sondaj gemisinin, bir hafta içinde Karpaz açıklarında ilk sondajına başlayacağını duyurmuştu.
Rum yönetimi 2011 yılında hidrokarbon aramak için adanın güneyinde 13 parsel ilan etmişti. Kıbrıs Cumhuriyeti bu parsellerin bir kısmında, uluslararası enerji şirketleriyle yaptığı anlaşmalar doğrultusunda sondaj çalışmalarına başladı. Rumların ilan ettiği parsellerden bazıları, Kuzey Kıbrıs’ın TPAO’ya ada açıklarında petrol ve doğal gaz araması için ruhsat verdiği alanlarla kesişiyor. Türk tarafı da Rum tarafı da kesişen noktalarda sondaja başlamadı. Ancak taraflar, kesişen alanlar dışındaki bölgelerde yapılan arama ve sondaj çalışmalarına da tek taraflı gerçekleştirildikleri gerekçesiyle karşı çıkıyor.
AVRUPA'NIN TEHDİDİ TERS TEPER
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Kıbrıs ve Doğu Akdeniz konusunda, “Garantör ülkeler dışındaki ülkelerin açıklamalarını tamamen yersiz buluyoruz” dedi. Türkiye’nin kıta sahanlığında yaptığı sondaj faaliyetleri hakkında değerlendirmelerde bulunan Çavuşoğlu, “Bu konuda herhangi bir ülkenin ya da uluslararası kurumun yorum yapma hakkı yoktur. Bu konuda ne yapmak istediğine, ne yapabileceğine ancak Türkiye karar verir” şeklinde konuştu. “Ya zenginlikler hakça paylaşılır, ortak çözüm bulunur ya da Türkiye olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) haklarını savunmaya devam edeceğiz.” diyen Çavuşoğlu, “Avrupa Birliği’nin (AB) bize yönelik attığı adımın faydası olmaz, ters teper” diye konuştu.
TÜRKİYE VE KKTC'DEN ORTAK TEPKİ
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Başbakanı Ersin Tatar ise Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki sondaj faaliyetleriyle ilgili AB’nin tutumuna tepki göstererek AB’nin baştan beri izlediği Rum-Yunan yanlısı tutumunun Kıbrıs meselesini daha da çıkmaza sürüklediğini ifade etti. Türkiye Dışişleri Bakanlığı Doğu Akdeniz konusunda gelen tepkilere yönelik, “Doğu Akdeniz’de kendi kıta sahanlığı haklarını koruduğu gibi, Kıbrıs Rum tarafı, Kıbrıs Türklerini hidrokarbon kaynakları konusunda gelir paylaşımı dahil karar alma mekanizmalarına dahil etmediği ve haklarını garanti altına almadığı sürece, Ada’nın etrafında Kıbrıs Türk halkının hak ve çıkarlarını da savunmaya devam edecektir.” açıklamasını yaptı.
YENİ BAKANDAN İLK SALVO
Yunanistan’da pazar günü yapılan erken genel seçim sonucunda tek başına iktidara gelen Yeni Demokrasi (ND) hükümetinin yeni Dışişleri Bakanı eski Nikos Dendias ilk röportajında Ankara’yı kızdırdı. Euronews’e konuşan eski Savunma Bakanı Türkiye’nin tutumu hakkında “Uzun zamandır kışkırtıcı bir tavır sergiliyorlar. Ben son zamanlarda Türkiye’nin Yunanistan’ın tepkisini ölçtüğünü düşünüyorum” ifadesini kullanırken Yunan tarafının ulusal haklarından vazgeçmeyen çizgisini koruması gerektiğini vurguladı. Dendias “Türkiye’nin bu tavrı seçim öncesi zamanlarda çok da beklenmedik değil. Ancak gerilim son zamanlarda bölgede yaşanan enerji sorunu nedeniyle yükseldi. Gayrimeşru talepleri kabul etmeyecek ve komşumuzun mantık ve uluslararası hukuk çerçevesinde hareket etmesini bekleyeceğiz” dedi. Dendias “Türkiye’nin Kıbrıs’ın Münhasır Ekonomik Bölgesi’ndeki (MEB) hareketleri sizi endişendiriyor mu?” sorusuna ise şu şekilde yanıt verdi: “Kıbrıs’ın Münhasır Ekonomik Bölgesi Kıbrıs’a aittir. Dahası Türkiye Kıbrıs’ın AB üyesi, egemen bir ülke olduğunu göz önüne alarak hareket etmeli. Uluslararası hukuğa aykırı davranmak Türkiye’ye birşey kazandırmaz. Türkiye Doğu Akdeniz’in haylaz çocuğu gibi hareket etmeyi bırakıp modern ve ciddi bir oyuncu haline gelmelidir”.
