Bilim dünyasında çığır açan bir araştırma, insan beyninin sanılanın aksine tek düze bir gelişim göstermediğini, yaşam boyunca beyin gelişimi ve ergenlik kaç yaşına kadar sürer gibi popüler sorguların yanıtlarını yeniden şekillendiren 5 ana evreden geçtiğini ortaya koydu.
İnsan beyni kaç yaşında olgunlaşır sorusuna şaşırtıcı bir yanıt veren bu çalışma, beynin en uzun süren ikinci evresinin 32 yaşına kadar devam ettiğini ve bunun 'ergenlik' dönemi olarak tanımlandığını gösteriyor.
3 BİN 802 KİŞİNİN BEYNİ İNCELENDİ
İngiltere'nin Cambridge Üniversitesi'nden bilim insanları, 0 ile 90 yaş arasındaki 3 bin 802 kişinin beyin taramalarını karşılaştırarak insan beyninin yaşam döngüsünü mercek altına aldı.
Çalışma, beynin yapısal değişimlerinin sürekli ve doğrusal bir çizgi izlemediğini, aksine dört kritik dönüm noktasıyla birbirinden ayrılan 5 ana döneme (Çocukluk, Ergenlik, Yetişkinlik, Erken Yaşlanma ve Geç Yaşlanma) ayrıldığını kanıtladı.
Dr. Alexa Mousley liderliğindeki ekip, bu kapsamlı veri setini analiz etmek için beynin sinir bağlantılarını inceleyen 'diffüzyon MRI' tekniğini kullandı.
Beyin ameliyatı olurken klarnet çaldı! Meğer nedeni tedaviye yanıt verdiğinin işaretiymiş
ERGENLİK KAÇ YAŞINDA BİTER?
Araştırmanın en dikkat çeken bulgusu, beynin ergenlikten yetişkinliğe geçişinin beklenenden çok daha uzun sürmesi oldu.
Bilim insanları, geleneksel olarak 19-24 yaş civarında bittiği düşünülen ergenlik döneminin, beynin yeniden yapılanma sürecine bağlı olarak 9 yaşından 32 yaşına kadar sürdüğünü belirtiyor.
Dr. Alexa Mousley, bu dönemi, "Beyin, ergenliğin başlangıcından erken 30'lara kadar uzanan doğal bir dönüşüm sürecinden geçiyor" sözleriyle açıklıyor ve bunun beyin gelişimi yaş aralıkları hakkında bilinenleri değiştirdiğini vurguluyor.
9-32 YAŞ ARASI VERİMLİLİK VE HASSASİYET EVRESİ
Ergenlik dönemi (9-32 yaş), beynin bağlantılarının giderek daha verimli ve sofistike hale geldiği kritik bir evre olarak öne çıkıyor.
Bu süreçte, kısa ve doğrudan iletişim yollarının güçlenmesi bilişsel performansı ciddi ölçüde artırıyor.
Ancak, araştırmacılar bu dönemin aynı zamanda zihinsel sağlık sorunlarının ortaya çıkması açısından da en yüksek riskli evre olduğuna dikkat çekiyorlar.
Bu bulgular, dikkat eksikliği, dil ve hafıza sorunları gibi birçok nörolojik ve psikiyatrik sorunun risk faktörlerini daha iyi anlamaya ışık tutabilir.
Bilim insanları bile şaşkın: Süper yaşlıların hafızaları 30 yaş daha genç!
BEYNİN YAŞAM BOYU EVRELERİ NELERDİR?
Nature Communications dergisinde yayımlanan çalışma, insan beyninin yaşam boyunca geçirdiği 5 ana aşamayı ve bu aşamalardaki yapısal değişimleri net bir şekilde ortaya koyuyor:
ÇOCUKLUK (0–9 yaş): Beynin hızla yeniden yapılandığı, yalnızca en aktif sinir bağlantılarının korunduğu dönemdir. Gri ve beyaz madde hacmi artarken, beyin kıvrımları daha sabit hale gelir.
ERGENLİK (9–32 yaş): Beyindeki bağlantıların verimli hale geldiği, bilişsel performansın arttığı ve zihinsel sağlık risklerinin yüksek olduğu, en uzun süren ikinci gelişim evresidir.
YETİŞKİNLİK (32–66 yaş): Beyin yapısının daha durağan olduğu, bölgelerin giderek daha fazla 'uzmanlaştığı' ve birbirinden ayrıştığı, zeka ve kişilik özelliklerinde bir durağanlık evresinin gözlendiği dönemdir.
ERKEN YAŞLANMA (66–83 yaş): Beyaz maddedeki bozulma ve bağlantılarda hafif zayıflama görülmeye başlanır. Bu evre, hipertansiyon gibi beyni etkileyen sağlık sorunlarının artmasıyla ilişkilendirilir.
GEÇ YAŞLANMA (83 yaş sonrası): Beynin bağlantısallığında belirgin bir çöküşle karakterize edilir. Beyin genelinde iletişim yolları zayıflarken, bazı bölgeler diğerlerine göre daha kritik hale gelir.
