"İnsan zihni en parlak dönemi ne zaman?" sorusunun cevabı, gençlik yıllarının zihinsel üstünlüğünü sorgulatıyor.
Avustralya'daki Batı Avustralya Üniversitesi'nden Dr. Gilles Gignac liderliğindeki bir ekibin Intelligence dergisinde yayımlanan güncel araştırması, insan beyninin genel işlevlerinin 55-60 yaş arasında zirveye çıktığını gösteriyor.
Onlarca yıllık psikolojik verinin kullanılmasıyla oluşturulan Bilişsel-Kişilik İşlevsellik Endeksi (CPFI) adlı yeni bir ölçüm aracı, zeka, muhakeme ve kişilik özelliklerinin yaşam boyu gelişimini kapsamlı bir şekilde izliyor.
Çığır açan bulgular, olgunluğun karmaşık bilişsel zorluklarla başa çıkmada sunduğu üstünlüğü bilimsel bir zemine taşıyor.
DENEYİM KAZANDIKÇA ZİHİN GÜÇLENİYOR
Araştırmanın dikkat çeken sonuçlarına göre, zeka türleri yaşla birlikte farklı gelişim gösteriyor.
Akıl yürütme, hafıza kapasitesi ve işlem hızı gibi 'akışkan zeka' unsurları genç yaşlarda zirveye ulaşıp zamanla düşüşe geçerken, eğitim ve tecrübeyle edinilen bilgi birikimini temsil eden 'kristalize zeka' ise yıllar içinde artmaya devam ediyor.
Bu durum, bireyin biriktirdiği bilginin ve deneyimin, bilişsel kayıpları önemli ölçüde telafi ettiğini ve hatta genel zihinsel performansı daha yüksek bir noktaya taşıdığını ortaya koyuyor.
Özellikle kristalize zeka artmaya devam ediyor bulgusu, orta yaşın bir gerileme değil, bir gelişim dönemi olduğunu kanıtlıyor.
Eğitim sisteminin içi boşaldı: Mühendisler kasiyer, gençler kumarda!
DUYGUSAL DENGE VE AHLAKİ MUHAKEME, İLERİ YAŞLARDA OLGUNLAŞIYOR
Bilişsel yeteneklerin yanı sıra kişilik özellikleri de yaşla birlikte olgunlaşıyor.
Sorumluluk bilinci ve stres altında sakin kalabilme gibi özellikler orta yaşa kadar güçleniyor.
Araştırma, ahlaki muhakeme, adalet duygusu ve görev bilinci gibi etik ve toplumsal sorumlulukla ilgili yetilerin de yaş ilerledikçe geliştiğini gösteriyor.
Hatta vicdanlılık 65 yaşında, duygusal denge ise 75 yaş civarında zirveye ulaşıyor.
Bu bulgular, özellikle liderlik ve karmaşık karar alma süreçlerinde neden 50'li yaşlar ve sonrası başarılı dönem olarak kabul edildiğini açıklıyor.
FİNANSAL OKURYAZARLIK VE RASYONEL KARAR ALMA YETENEĞİ
Yaşın getirdiği bir diğer önemli kazanım ise finansal ve rasyonel karar alma yeteneği.
Çalışmaya göre, finansal okuryazarlık 60'ların sonunda en yüksek seviyesine ulaşıyor.
İnsanlar ayrıca, rasyonel olmayan bir karar verme eğilimi olan 'batık maliyet yanılgısı'ndan (kötüye giden bir şeye daha fazla yatırım yapma eğilimi) yaşlandıkça uzaklaşıyor.
Bu durum, birikmiş hayat tecrübesinin ve duygusal dengenin, bireyleri daha dengeli ve mantıklı tercihlere yönlendirdiğini kanıtlıyor.
Genç kadınların gizli düşmanı! Sabahları uyanmak işkenceye dönüştüyse...
BAZI KAYIPLAR YAŞANSA DA KAZANIMLAR KAYIPLARI TELAFİ EDİYOR
Araştırmada her bilişsel alanın olumlu bir gelişim sergilemediği de belirtiliyor.
Görevler arasında hızla geçiş yapabilme (bilişsel esneklik), başkalarının ne düşündüğünü sezebilme (bilişsel empati) ve soyut problemlerle uğraşma motivasyonu gibi bazı yetenekler yaş ilerledikçe azalıyor.
Ancak araştırmacılar, bilgi birikimi ve tecrübe gibi kazanımların, bu kayıpları fazlasıyla telafi ettiğini ve zihinsel açıdan en verimli dönemin 50'lerin sonu olduğunu vurguluyor.
Batı Avustralya Üniversitesi'nden Dr. Gilles Gignac, bu durumu, "Bilgi birikimi, muhakeme ve hayat tecrübesinin birleşimi, insan zihninin en yüksek performansını 50'lerin sonuna taşıyor. Gençliğin avantajları var ama olgunluk, karmaşık sorunlarla başa çıkmak için daha güçlü bir araç seti sunuyor" sözleriyle özetliyor.
50 YAŞ ÜZERİ BAŞARININ TARİHSEL ÖRNEKLERİ
Bilimsel bulguları destekleyen tarihsel örnekler de mevcut.
Çalışmaya göre, birçok önemli figür en büyük eserlerini 50 yaşından sonra ortaya koydu.
Örneğin, Charles Darwin 'Türlerin Kökeni'ni 50 yaşında yayımladı. Ludwig van Beethoven 9. Senfoni'yi 50'lerinin ortasında besteledi.
Filozof Immanuel Kant ise başyapıtı olan 'Saf Aklın Eleştirisi'ni 57 yaşında kaleme aldı.
Aşktan deliriyoruz! Kontrol bizde değil, hormonlar bizi yönetiyor
