2022 Nobel Fizik Ödülü'nün sahipleri belli oldu. Bu yıl ödülü üç kişi paylaşırken, ödül alan isimlerden biri de kuantum mekaniği çalışmaları ile tanınan bilim adamı Anton Zeilinger oldu. Peki, Anton Zeilinger kim, hangi çalışmalara imza attı? İşte detaylar...
Bu yıl Nobel Fizik Ödülü'nün sahipleri Alain Aspeckt, John Clauser ile Anton Zeilinger oldu. Akademi'nin yaptığı açıklamada, "Bilim insanları Alain Aspect, John Clauser ve Anton Zeilinger, 2022 Nobel Fizik Ödülü'nü 'dolaşık fotonlarla yapılan deneyler, Bell eşitsizliklerinin ihlalini tespit etme ve kuantum bilgi bilimine öncülük etme' nedeniyle kazandılar" ifadesi kullanıldı. Nobel Fizik Ödülü'nü kazan bilim adamlarına ayrıca 10 milyon İsveç kronu da verildi.
ANTON ZEİLİNGER KİM?
20 Mayıs 1945 Avusturya doğumlu olan Anton Zeilinger kuantum fizikçisi olarak tanınmaktadır. 2008 yılında "hızla gelişen kuantum bilgisi alanının temel taşı haline gelen kuantum fiziğinin temellerine yaptığı öncü kavramsal ve deneysel katkıları" nedeni ile Fizik Enstitüsü Açılışı Isaac Newton Madalyası'na layık görülmüştür. Zeilinger, Viyana Üniversitesi'nde fizik profesörlüğü yapmaktadır. Ayrıca, Avusturya Bilimler Akademisi Kuantum Optik ve Kuantum Bilgi IQQQI Enstitüsü'nde Kıdemli Bilim Adamı Araştırmalarının geneli, kuantumun dolaşıklığının temel yönleri ve uygulamaları ile alakalıdır.
Zeilinger, Viyana Teknik Üniversitesi ile Innsbruck Üniversitesi'nde görev lmıştır. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT), Berlin'deki Humboldt Üniversitesi'nde Merton Koleji'nde, Oxford'da ve Paris'te Collège de France'da (Chaire Internationale) ziyaret pozisyonunda yer almıştır. Zeilinger bu zamana kadar Fizikte Kurt Ödülü (2010), IOP'nin Açılış Isaac Newton Madalyası (2007) ve Kral Faysal Uluslararası Ödülü'nü almıştır.
Yedi Bilim Akademi üyelerinden olan Zeilinger, 2006 yılından bu zamana kadar Avusturya Bilim ve Teknoloji Enstitüsü mütevelli heyet başkan yardımcılığı yapmaktadır.
2009'da üstün yeteneğe sahip öğrencilerin bilim ve teknoloji alanında desteklenmesine adanan U.A Traunkirchen Akademisi'ni kurmuştur.
Kuantum mekaniğinin temelinde çalışan Zeilinger, Daniel Greenberger ile Michael Horne'yle beraber, 3-4 parçacıklı durumların yeni, sezgisel olmayan özelliklerini keşfetmiştir. Böylelikle çok parçacıklı girişim ile çok parçacıklı kuantum korelasyonları alanlarını açmıştır. Orada geliştirilmiş olan yöntemleri de kullanıp bağımsız bir kübitin ilk kuantum ışınlanmasını gerçekleştirmiştir. Bu çalışmasının ardından, dolanık bir durumun ışınlandığı çok enteresan bir kavram olan dolanıklık takasını gerçekleştirmiştir.
Aynı zamanda ilk dolaşıklığa dayanıklı kuantum kriptografi deneyi ile sonrasında artan bilgi kapasitesi ile artış gösteren mesafelerde kuantum iletişimini ve daha yüksek boyutlardaki durumları uygulamaya geçirdi. Olası uygulamalarının içinde tek yönlü kuantum hesaplaması ile kör kuantum hesaplaması da bulunuyor. Kuantum mekaniğinin deneysel ve kavramsal temellerine sağladığı diğer katkıları içinde, nötronlardan atomlar aracılığı ile fullerenler gibi makromolekillere dek madde dalga girişimleri de bulunuyor.
