Özellikle Arap Yarımadası’nda, Afrika’da ve bazı Avrupa ülkelerinde yetişen Khat (Yemen otu) ilaç olarak kullanılmasının yanında uyuşturucu madde olarak da tercih ediliyor. Khatın etkileri arasında ise neşe, taşkınlık, bilinç bozukluğu geliyor.
Bazı bölgelerde kahveden önce tüketilen khat yani Yemen otu, özellikle tropik iklimlerde yetişir. Khatın kullanımını kolaylaştırmak için sakız veya kızarmış yer fıstığı ile çiğneyenler de bulunuyor.
KHAT (YEMEN OTU) NEDİR?
Yetiştirildiği bölgeden dolayı Yemen otu adı verilen Khat, uyuşturucu niteliği taşımasından ötürü bulundurulması yasak olan maddelerdendir. Khat, Türkiye’de denetime tabi tutulur.
Kullanan insanlar üzerinde abartılı taşkınlık, neşe, bilinç bozukluğu gibi etkiler gösterir. Yanılsamaya sebep olan Khat, Celastraceae familyasının bir üyesidir. Literatürde Catha edulis adıyla anılan Kat (Yemen otu) ağız yoluyla çiğnendiği zaman, uyarıcı etkisinden dolayı Arap yarımadası ve Doğu Afrika’da yetiştirilir.
Yemen ve Etiyopya’da ve bu bitkinin kullanımının 12 ile 17 arasında yasal olduğu ileri sürülüyor.
BOYUTU NASILDIR?
Khat, tipik olarak 1-5 metre yüksekliğe kadar ulaşan, yavaş büyüyen bir çalı ya da ağaç şeklindedir. Bununla beraber, ekvator alanlarında 10 metreye kadar yüksekliklere erişebilir. Bitki çoğunlukla 5–35 ° C sıcaklık aralığında kurak ortamlarda yetişir. Yapraklarının uzunluğu ise 5-10 santimetre uzunluğunda, genişliği ise 1-4 santimetre ebatındadır.
Çalı çiçekleri kısa aksiller üretilmektedir simöz uzunluğu da 4-8 cmdir. Her çiçek küçüktür ve beş beyaz yapraklıdır.
NASIL KULLANILIR?
Khat bitkisi, Yemen, Somali ve Etiyopya’da yaygın olarak kullanılır. Arap Yarımadası’nda yüzyıllardır uyarıcı madde olarak kullanılmak üzere yetiştirilmektedir. Bu bölgelerde kahve içmeden önce kat çiğnenir.
Uganda'da orta bölgede, özellikle Kasenge (Wakiso), Butambala Bölgesi, Mabira Ormanı ve ülkenin batı bölgesinin bazı bölgelerinde yetiştirilmektedir. Kenya’nın da Meru ilçesinde yetiştirilir.
Khat çiğneme pratiği hala Kızıldeniz bölgesindeki orijinal ekim alanıyla sınırlı olsa da, khat bitkisi yıllar içinde Güney Afrika'nın yanı sıra kayalıklarda yetiştiği tropik bölgelerde de görülmüştür. Bugün, İsviçre ve Mozambik'in yanı sıra Güney Afrika'nın KwaZulu-Natal, Doğu Cape, Western Cape ve Mpumalanga eyaletlerinde de görülmeye başlamıştır.
Taze yaprakları ve tepeleri çiğnenir veya daha seyrek olarak kurutulur ve bir coşku ve uyarılma durumu elde etmek için çay olarak tüketilir; aynı zamanda anorektik (iştah azaltan) yan etkileri de vardır. Yapraklar veya gövdenin yumuşak kısmı, çiğnemeyi kolaylaştırmak için sakız veya kızarmış yer fıstığı ile çiğnenebilir.
ABD'de, New York, Los Angeles, Boston ve Dallas pazarlarında yoğun bir şekilde khat satılmaktadır.
Khat çiğnemek ağırlıklı olarak erkekler arasında yaygınken Yemen'de bir ilaç olarak kullanılabiliyor.
