‘Sağlam bir şair olduğunu bir kez daha gördük’

05/09/2021 01:58 KAYNAK: KARAR GAZETESİ

Merhum Dr. İrfan Çiftçi’nin daha önce kitaplaşmamış şiirleri ölümünün birinci yılında ‘İnsan Doğduğu Yere Benzer’ adıyla yayımlandı.

Merhum Dr. İrfan Çiftçi’nin daha önce kitaplaşmamış şiirleri ölümünün birinci yılında ‘İnsan Doğduğu Yere Benzer’ adıyla yayımlandı. Kitabı yayıma hazırlayan isimlerden şair Ali Günvar: “Kitaptaki şiirler İrfan Çiftçi’nin çok öncelerde yazdığı, birtakım yerlerde yayımlanmış şiirler ama adeta hiçbir zaman kitap haline getirmek istemedi. İyi bir şair olduğunu biliyordu ama kendi kemâlâtına tam eremediğini düşünüyordu bence… Fakat, bana sorarsanız ermişti. Şiirleri Osman Hakan A. ile birlikte topladık ve çok sağlam şiirler olduğunu bir kez daha gördük.”

Kültür-sanat dünyamızın öncü isimlerinden, İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi, şair, yazar merhum Dr. İrfan Çiftçi’nin daha önce kitaplaşmamış şiirleri ölümünün birinci yılında ‘İnsan Doğduğu Yere Benzer’ adıyla yayımlandı. Artshop Yayıncılık etiketiyle raflarda yerini alan kitap eşi Aylin, oğulları Atahan ve Metehan, kardeşi Engin Çifti’nin arzusu üzerine, merhumun şair dostları Ali Günvar ve Osman Hakan A.’nın editörlüğünde yayıma hazırlandı.

Kitabın yayımlanmasının ardından görüştüğüm merhum şairin oğlu Atahan Çiftçi “Şairlik, babamın kimliklerinden yalnızca biri ancak bence en çok değer verdiğiydi” diyerek, babasının şiirlerini neden daha önce kitaplaştırmadığına dair düşüncelerini şöyle aktardı:

“Neredeyse 40 yıllık bir zamana yayılan şiirlerini derleyip yayınlama işine zaman zaman yeltense de tam anlamıyla girişememişti. Bunun sebebini diğer işlerin yoğunluğunun yanı sıra İrfan Çiftçi’nin şiire yüklediği yüksek anlama bağlamak doğru olabilir. Ya da şiirlerini en mükemmel noktaya taşıma idealizmi ve belki tevazusu…” Babasıyla vefatından birkaç hafta önce yaptıkları bir sohbette şair Rainer Maria Rilke’den “Şüphe yok ki sanat dediğimiz şey, kişinin kendini tehlikeye atmasının, kimsenin daha ileri gidemediği bir deneyimi sonuna kadar yaşamasının sonucudur” alıntısını yaptığını aktaran Atakan Çiftçi, “Dolayısıyla onun şiirlerini vefatından bir yıl sonra toparlayıp edebiyat dünyamıza sunmak yakınlarına kısmet oldu” ifadelerini kullandı. Atakan Çiftçi, kitaba emek veren isimlere kardeşi Metehan ve kendi adına şu ifadelerle teşekkür etti: “Çok değerli abim Ali Günvar’a, amcam Engin Çiftçi’ye ve annem Aylin Çiftçi’ye kitabın basımı için sarf ettikleri emekler için müteşekkiriz.”

‘ONA GÖRE ŞİİR BÜYÜKLERDEN ALINAN VE BAŞKALARINA VERİLEN BİR NEFESTİ’

Geçtiğimiz günlerde kalp rahatsızlığı nedeniyle ciddi bir sağlık sorunu atlatan ancak söz konusu İrfan Çiftçi olunca kitap hakkında düşüncelerini paylaşmaktan geri durmayan merhum şairin yakın dostu şair Ali Günvar ise, Çiftçi’nin şiirlerini daha önce kitap olarak yayımlamamasına yönelik şu düşüncelerini aktarıyor:

“Kitapta yer alan şiirler çok öncelerde yazdığı, birtakım yerlerde yayımlanmış şiirler ama adeta hiçbir zaman kitap haline getirmek istemedi. İyi bir şair olduğunu biliyordu ama kendi kemâlâtına tam eremediğini düşünüyordu bence…

Fakat, bana sorarsanız ermişti.” Günvar, şairin kitap çıkarma derdi de olmadığı düşüncesini de dile getirerek, bu konuda da şu görüşlerini paylaştı: “O, şiir kendisiyle yaşasın, gitsin istiyordu. Şiirin bir büyükten alınan ve başkalarına verilen bir nefes olduğunu düşünüyordu, ki bana yazdığı ‘İstanbul’dan Âleme’ şiirinde bu net görülüyor.

Şiirin bu yönünü çok önemsiyordu. Bence de doğru olan bir düşünce. Kendi döneminde ortaya çıkmış bir sürü şiir gibi bir şiir daha istemiyordu diye düşünüyorum çünkü bu benim de yaşadığım bir duyguydu. Bir sürü insan seninle şiir yazıyor, benzer olacaksa ne gereği var diye düşünüyorsun…”

Şairin vefatından sonra eşi Aylin ve kardeşi Engin’in “Toplasan toplasan sen toplarsın” diyerek kitabın hazırlığını kendisinden rica ettiklerini belirten Günvar, “İrfan’ın da dostu olan Osman Hakan A. ile birlikte topladık ve çok sağlam şiirler olduğunu bir kez daha gördük.

Kapağını da Reyhan Abacıoğlu’nun resmi ile planladık. Çünkü İrfan Çiftçi bir mürşide bağlıydı, ondan öğrendiği bir sırrı şiirlerine taşımıştı, bunu şiirlerine taşımaya gayret etmişti… Şiirlerinin tamamı böylece sağlam ve başarılı notalara evrildi…”

Günvar, kitapta yer alan şiirleri edebiyat dünyasındaki karşılığı açısından ise şöyle değerlendirdi: “Hayatı boyunca şiirlerini belki toplamadı ama hayatının sonunda toplanan haliyle bu şiirler bizim edebiyatımızda 90’lı yıllar için bir başyapıt olma niteliğinde.

İrfan hafife alınacak bir şair değil, şiirlerinin tadı zaman içinde çok daha ileri düzeyde ortaya çıkacaktır.” Son olarak merhumun kitaba adını veren şiirine de değinen Günvar, şu yorumu yaptı: “İnsan Doğduğu Yere Benzer adı aynı zamanda çok ilginç bir tabiat ve çevre olgusunu da ortaya koyuyor. Amerikan Kızılderililerin arasında bir inanış vardır, ‘Aynı yörede yaşayan varlıkların hepsi birbiriyle akrabadır’ derler. Kitabın adı bu soylulukta bir yaklaşımın tezahürü olarak ortaya çıkıyor.”

HENÜZ 18 YAŞINDA YAZDIĞI ŞİİR DE KİTAPTA…

İrfan Çiftçi’nin Temmuz 2021’de okurla buluşan ‘İnsan Doğduğu Yere Benzer’ şiir kitabında, bir kısmı İkindiyazıları, Genç Dost gibi dergilerde yayımlanmış, 1983 tarihinden beri (henüz 18 yaşındayken) yaşamı boyunca kaleme aldığı şiirlere yer veriliyor.

Kitapta, şairin İstanbul Üniversitesi’nden hocası Toktamış Ateş’e ithaf ettiği ‘Bir Şiirin Yeri Vardır Mutlaka Hayatınızda’, emekli Tuğgeneral Yavuz Ertürk’e ithaf ettiği ‘Hay Huy’, Ali Gemuhluoğlu’na ithaf ettiği ‘Bir Nefes’ kardeşi Engin Çiftçi’ye ithaf ettiği ‘Bozcaada Ketumiyeti Yörük Semaisi’, Ali Günvar’a ithaf ettiği ‘İstanbul’dan Âleme’ ve Lale Müldür için bir portre denemesi olan ‘Haki Yeşil Yaprakların İpeği Neler Fısıldıyor Zamana’ gibi 34 şiir bulunuyor.

Kitapta yer alan en son tarihli şiir ise şairin 2017’de Türkiye’nin Bakü Büyükelçiliği Kültür ve Tanıtma Müşaviri olarak görev yapmtığı sırada burada kaleme aldığı ‘Arafta Mektebin Bacaları’ şiiri. Dr. Çiftçi’nin hayattayken yayımlanan ve imzası bulunan diğer kitapları ise şunlar: Vadi Yayınları tarafından 2015’te yayınlanan ‘Avuçlarımızda Titreyen Dünya: Küreselleşme’, İbrahim Kiras’la birlikte kaleme aldığı 1998 tarihli ‘Fatih ve Fetih’, Burçak Evren’le hazırladığı 1998 tarihli ‘Yaşasın Cumhuriyet Sergileri ile 1999 tarihli ‘Üç İstanbul’.