Magna Carta maddeleri neler, merak konusu oldu. Birleşik Kralık'ta kralın yetkilerini kısıtlayan Magna Carta anlaşması, 11 Ocak 1215 yılında imzalandı. Kral John'un çok fazla yetkiye sahip olduğunu düşünen baronların şiddetli tepkileri sonucu Magna Carta (Büyük Özgürlük Fermanı) ortaya çıktı.
Magna Carta'nın önemi nedir, merak ediliyor. Yaklaşık 150 yılı aşkın süren kral ve baronlar arasında yaşanan çekişmeler, Birleşik Krallık Kralı John dönemine kadar hiç dinmeden devam etti. Sonunda 1214 tarihinde Kral John'un Fransızların yenilgisine uğraması üzerine baronlar harekete geçerek, kralın daha fazla güçlenmesinin önlemek adına 1215 yılında Magna Carta Libertatum'u imzalattı.
MAGNA CARTA NE DEMEK?
Birleşik KrallıK'ta 11 Ocak 1215 tarihinde imzalanan Magna Carta Libertatum, 'Büyük Özgürlük Fermanı' anlamına gelmektedir. Bu belge ile kral ilk kez yetkilerini kısıtlamış ve derebeylere bazı haklar tanımıştır. Günümüzdeki anayasal düzene ulaşana kadar yaşanılan tarihi sürecin önemli basamaklarından birisidir. Aslen, Papa III. İnnocentius, Kral John ve baronları arasında, kralın yetkileri hususunu karara bağlamak amacıyla imzalanmıştır.
Kralın bazı yetkilerinden feragat etmesini, kanunlara uygun davranmasını ve hukukun kralın arzu ve isteklerinden daha üstün olduğunu kabul etmesini zorunlu kılıyordu. Metinde kralın yetkilerini teoride kısıtlayan hükümler yer almaktaydı. 61. maddeye göre feodal kanunlara atıfta bulunuluyor ve 25 baronun kralın hükmüne karşı gelebileceğini belirtiyordu.
MAGNA CARTA'NIN İÇERİĞİ NEDİR?
Belgenin hazırlanmasında rol alan olaylar Normanların İngiltere'yi ele geçirmelerine kadar dayanır. İngiliz krallarının amacı, fetihten sonra iktidarı ele geçirerek derebeylerini saf dışı bırakmaktır. Bu alanda yapılan tüm faaliyetler ülkedeki baronları rahatsız etmeye başlamıştı. Gitgide artan bu rahatsızlıklar ileride isyanlara sebep oldu. 150 yıldır süren kral ve baronlar arası çekişme, Kral John'un girişimleri ile iyice idare edilemez bir hal aldı. Bunun üzerine kral, bütün gücünü derebeylerine karşı kullandı.
Bu davranış derebeyleri sinirlendirdi. İleriki zamanlarda Kral John'un Fransızlarla yaptığı savaşta (1214) yenilmesini bir fırsat olarak gören baronlar ülkedeki imtiyazlarını, topraklarını , kalelerini ve buna benzer diğer haklarını geri almak için harekete geçtiler. Baronlar bir araya toplanarak isteklerini bir beyan halinde krala sunmaya karar verdiler. Kralın isteklerini reddetmesi durumunda savaşacaklarına dair kendi aralarında sözleştiler.
MAGNA CARTA NE ZAMAN İLAN EDİLDİ?
Bu karardan sonra baronlar 1215'te kral ile görüştüler. Görüşmenin sonunda isteklerini ileriki zamanlarda cevaplandıracağını söyleyen kral sözünde durmadı. Bunun üzerine baronlar krala karşı ayaklandılar. İngiltere'nin mühim yer ve şehirlerini ele geçiren baronlar kralı anlaşmaya mecbur ettiler.
1215'in haziran ayında imzalanan Magna Carta ile kral hakimiyetinin 'baron' adı verilen toprak sahipleri adına kısıtlanmasını kabul etti. Bu sayede kralın kayıtsız sultası kalkmış, kral ve derebeylerin karşılıklı vazifeleri belirlenmişti. Fermanın ilan edilmesi ile derebeyler büyük imtiyazlar elde etti ve derebeylik mefhumu sağlam bir zemine oturtuldu. Halk ise yine serf olarak kalmış, derebeylerin toprakla birlikte alıp sattığı konumdan kurtulamamıştı.
Vatandaşların özgürlüklerini belirlemekten çok, toplumdaki egemen güçler arasında bir denge kuran Magna Carta, kralın sonsuz olan yetkilerini derebeyler ve din adamları adına sınırlamıştır. Magna Carta'nın 39. maddesi, fermandaki en önemli ifadelerden biridir. Bu madde günümüz hukuk sisteminin temel taşlarından biri olarak kabul edilmektedir:
"Özgür hiç kimse kendi benzerleri tarafından ülke kanunlarına göre yasal bir şekilde muhakeme edilip hüküm giymeden tutuklanmayacak, hapsedilmeyecek, mal ve mülkünden yoksun bırakılmayacak, kanun dışı ilan edilmeyecek, sürgün edilmeyecek veya hangi şekilde olursa olsun zarara uğratılmayacaktır."
MAGNA CARTA'NIN SONUÇLARI
O tarihlerde mutlak bir güç olan kralın yetkisi tanrı tarafından doğrudan ona verilmiş bir görev olduğu inancı yaygındı. Magna Carta ile bu görüş yıkılmış kralın yanında lordlardan oluşan bir parlamento kral ile birlikte hüküm vermeye başlamıştır. Bu süreç kilisenin de gücünün azalmasına yol açmıştır.
MAGNA CARTA MADDELERİ
Anlaşma, İngiliz Kralı John ve daha sonrasında tahta oturacak krallar üzerine oluşturulmuş bir yazılı belge özelliğindedir. Kralın yetkilerinin kısıtlandığı ve ilk kez hukukun üstünlüğünün tanındığı bu belge, İngiltere tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Magna Carta'nın maddelerine baktığımız zaman, bir maddesinde; hiçbir insanın boş yere, kanıt olmadığı sürece suçlanamayacağı ve yargılanamayacağı ifade edilir. Bunun haricinde her bir özgür vatandaşın adaletten yoksun olmadığı belirtilir. Son olarak ise, hiçbir şey oluşturulan yasalardan üstün değildir, metodu izlenmektedir.
