İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Nurten Elkin, hızla artan hava kirliliğinin şehir yaşamındaki kritik boyutlarına dikkat çekti. Elkin'e göre şehirleşme, sanayileşme ve fosil yakıt kullanımı, havada kükürtdioksit, azot dioksit ve özellikle zararlı partikül maddelerin (PM10, PM2.5) birikmesine neden oluyor.
TÜM VÜCUDU ETKİLEYEN GÖRÜNMEZ TEHDİT
Dr. Elkin, hava kirliliğinin etkilerinin yalnızca solunum sistemiyle sınırlı olmadığını bilimsel verilerle açıkladı:
"Hava kirliliğinden etkilenmeyen bir organ yok. Kirlilik, akciğerlerde başlayarak kalp krizi, felç ve kalp yetmezliği gibi ciddi kalp-damar hastalıklarının riskini artırıyor. Ayrıca bağışıklık sistemini baskılayarak enfeksiyonlara karşı direnci azaltıyor."
Elkin, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) raporlarına atıfta bulunarak, uzun süre kirli havaya maruz kalmanın Tip 2 diyabet, obezite, Alzheimer ve hatta depresyon gibi nörolojik hastalıklarla ilişkilendirildiğini ekledi. Zihinsel yorgunluk ve unutkanlık (beyin sisi) gibi belirtilerin de kirlilikle bağlantılı olabileceği uyarısını yaptı.
EN SAVUNMASIZ GRUPLAR RİSK ALTINDA
Halk Sağlığı Uzmanı Elkin, herkesin etkilendiği bu tehdit altında en riskli grupların bebekler, küçük çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olan bireyler olduğunu belirtti. Özellikle gelişim çağındaki çocukların organ sistemlerinin kirlilikten çok daha fazla etkilendiğini, hatta anne karnındaki bebeklerin bile annelerinin soluduğu havadan olumsuz etkilenebileceğini vurguladı.
MÜCADELE İÇİN ACİL EYLEM ÇAĞRISI
Dr. Elkin, temiz havaya erişimin tüm bireylerin temel hakkı olduğunu vurgulayarak, DSÖ'nün Küresel Hava Kalitesi Kılavuzu'nun ülkeler için referans alınması gerektiğini söyledi. Kirliliğin azaltılması için bireysel ve kurumsal düzeyde çözümlerin hayata geçirilmesi gerekiyor:
Bireysel Önlemler: Yoğun kirlilik dönemlerinde dışarı çıkmamamak, maske kullanmak ve antioksidan (C ve E vitamini) bakımından zengin beslenmek.
Şehir Planlaması: Sanayileşmiş ve trafik yoğunluğu olan şehirlerde yeşil alanların artırılması, toplu taşımanın teşvik edilmesi ve temiz enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması.
Elkin, son olarak hava kirliliğiyle mücadelenin basit bir çevre politikası değil, stratejik bir halk sağlığı stratejisi olarak ele alınması gerektiğini belirtti.
