Afazi beynin bazı bölgelerinde meydana gelen işlev bozukluğu sonucu ortaya çıkan konuşma, konuşulanı anlama, tekrarlama, okuma-yazma gibi becerilerin gerçekleştirilememesi sorunu olarak tarif ediliyor. Hastalık genellikle inme veya travma sonucu ortaya çıkıyor.
ABD'li aktör Bruce Willis de bu hastalık nedeniyle Hollywood kariyerine son vermek zorunda kaldı. Willis, hastalığın teşhis edilmesiyle birlikte tedavi olmak için elindeki mülklerini satmaya karar verdi. Ömrünün kalan kısmını hastalığın tedavisi ve ailesiyle geçirmeye karar veren Willis, gelen son bilgilere göre 65 milyon dolar değerindeki gayrimenkullerini elden çıkardı.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Nöroloji Bölümünden Doç. Dr. Özge Arıcı Düz, Willis'in de muzdarip olduğu afazi (konuşma bozukluğu) ile ilgili önemli bilgiler paylaştı. Düz, hastalığın aniden ortaya çıkabileceği gibi yavaş yavaş da kendisini belli edebileceğine dikkat çekti. Hastalığın teşhisi ise ancak klinkte yapılacak testlerle mümkün oluyor.
Doç. Dr. Özge Arıcı Düz, afazi ile ilgili şu açıklamaları yaptı:
AFAZİ NEDİR?
Konuşma bozuklukları toplumda sıklıkla izlenebilen nörolojik yakınmalardır. Genel olarak afazi olarak adlandırılırlar ve pek çok alt tipleri vardır. Kelime bulma güçlüğü şeklinde olabileceği gibi hiç kelime çıkaramamaya kadar değişen şiddetlerde olabilir.
Konuşmayı, anlamayı, okumayı ya da yazmayı engelleyerek günlük hayatı belirgin şekilde etkileyebilir.
Aniden ortaya çıkabileceği gibi yavaş yavaş artarak da ortaya çıkabilir. Ortaya çıkış şekilleri nedenleri değerlendirmek için de önemlidir. Özellikle inme sonrası aniden ortaya çıkabileceği gibi, özellikle yavaş nöron yıkımı ile karakterize nörodejeneratif hastalıklar (bunama çeşitleri vb) gibi hastalıklarda ilerleyici şekilde yavaş yavaş ortaya çıkabilir.
EN SIK GÖRÜLEN İNMEYE BAĞLI AFAZİ
İnmeler en sık olarak karşımıza çıkan nedendir ancak bununla birlikte bazı bunama alt tipleri, beyin tümörleri, multipl skleroz, beyin kanamaları, çocuklarda izlenen gelişim bozuklukları gibi hastalıklar da diğer nedenler arasında yer alır.
Afazili hastalar özellikle ilerleyici tip afazilerde hastalığın ilk döneminde kısa cümleler ile konuşurlar, bazen cümleyi tamamlamakta zorlanırlar.
Zaman içerisinde kelimeleri karıştırarak bir kelimenin yerine başka bir kelime söylerler, bu durumun sıklığı zaman içerisinde giderek artar. Konuşma sırasında daha monoton konuşurlar ve bazen anlamsız kelimeler kullanabilirler. Yakınmaları arttıkça konuşma karşı taraf tarafından anlaşılmaz hale gelir ve iletişim belirgin zorlaşır. Kişilerin konuştuklarını anlayamaz ve uygun cevaplar veremezler.
Tanısı sıklıkla klinik muayene ile konur. Ancak afazi tipini belirlemek için ayrıntılı dil beceri testleri ve ileri nöropsikiatrik değerlendirmeler gerekir. Bununla birlikte nedeni ortaya koyabilmek için beyin görüntüleme tetkikleri (MRG), ya da fonksiyonel MRG tetkikleri tanı için başvurulabilecek ileri inceleme yöntemleridir.
MUTLAKA HEKİME BAŞVURUN
Tedavide altta yatan hastalığın tedavisi ile birlikte konuşma ve dil terapisi belirgin katkı sağlayabilir. Ancak tedavi başarısını belirleyen faktörler altta yatan hastalığın tipi ve şiddetidir.
Bir kişide konuşma ya da anlama güçlüğü, kelime bulma güçlüğü, okuma yada yazma sorunları olması halinde olası nedenler açısından mutlaka hekime başvurmak gerekir.
Afazi varlığında en büyük sorun hastanın bilişsel etkilenmesine bağlı ortaya çıkan sosyal özürlülüktür. Günlük yaşamsal faaliyetler, mesleki beceriler belirgin olarak etkilenir.
BRUCE WILLIS İLE GÜNDEM OLDU
Bruce Willis nedeniyle son dönemde gündeme gelen nadir ancak önemli bir hastalık primer progresif afazi nörodejeneratif hastalık grubundan ilerleyici bir hastalıktır ve bunama alt tiplerinden birisidir. Afazi en önemli bulgularından biridir. Hastalığın erken dönemlerinde dikkatten kaçabilecek şekilde kelime bulma güçlüğü ileri dönemlerde günlük yaşamı etkileyerek konuşmanın ve konuşma içeriğinin ileri derecede fakirleşmesi, sonrasında eklenen bilişsel fonksiyonlardaki diğer etkilenme ile ciddi bunama tablosuna neden olabilmektedir. Medikal tedavilere ek olarak dil alanında yapılacak rehabilitasyon çalışmalarının da belirgin katkı sağladığı bilinmektedir.
BOL BOL KİTAP OKUMA TAVSİYE EDİLİYOR
Tüm mental sağlığımız gibi dil becerilerimizi de hastalık öncesi korumak en önemli yapılacak koruyucu sağlık hizmetlerinden biridir. Bu anlamdaki öneriler kitap okumak, mümkün olduğunda sosyal hayata dahil olmak ve sağlıklı beslenmenin sağlanması ve spor yapılmasıdır önerileridir.
