Sakarya’da 114 işçinin yaralandığı Büyük Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’ndaki patlamada ölü sayısı 6’ya yükseldi. 110 ton patlayıcının bulunduğu fabrikanın sıradan bir konut gibi inşa edildiğini belirten afet uzmanı Kubilay Kaptan, ihmaller zincirinin böyle bir yapıya ruhsat verilmesiyle başlandığını belirtti. İşte Afet uzmanı Dr. Kubilay Kaptan’ın işaret ettiği zincirleme facia...
SEDA ÇAKIR-KARAR
Sakarya’nın Hendek ilçesinde 186 işçinin çalıştığı Büyük Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda önceki gün bölgede deprem etkisi yaratan bir patlama yaşandı. 110 ton patlayıcının infilak ettiği patlamada 114 işçi yaralandı. 6 işçi de hayatını kaybederken kayıp olan 1 işçi için ise arama çalışmaları sürüyor. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Sakarya Valisi Çetin Oktay Kaldırım 114 hatanın taburcu edildiğini belirtti. Oktay ‘’ 6 yaralı var, biri ağır, diğerleri iyi. Denetim eksikliği yok, en son üçüncü ayda denetim yapıldı. İlgili birimlerimiz burada bütün denetimleri periyodik olarak ciddi şekilde yapıyor, buna devam edecekler. Herhangi bir kusur, ihmal varsa hem adli hem de idari soruşturmada zaten ortaya çıkacaktır ve gereği yapılacaktır” ifadelerini kullandı. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Selçuk, Sakarya Hendek’te meydana gelen patlama bölgesinde 2 iş müfettişi ile teftiş başkan yardımcısının incelemelerinin devam ettiğini söyledi. Selçuk, paylaşımında, “Sakarya Hendek’te meydana gelen patlama bölgesinde 2 iş müfettişimiz ile teftiş başkan yardımcımızın incelemeleri devam ediyor. Ayrıca psikososyal destek ekiplerimiz patlamadan etkilenen vatandaşlarımız ve ailelerinin yanında” ifadelerini kullandı.
Patlamanın nedenine dair resmi bir rapor yayımlanmasa da uzmanlar patlamanın depoda istiflenen malların ısınmasından kaynaklandığını düşünüyor. Gazete Duvar’a konuşan afet uzmanı Dr. Kubilay Kaptan, içinde soğutması bile olmayan bir alanının patlayıcı madde üreten bir fabrikada depo olarak kullanılamayacağının altını çizerek ‘’ Bu doğal bir durum değildir, insan hatasından kaynaklanan bir faciadır’’ dedi.
Fabrika konut gibi inşa edilmiş: Kaptan’a göre ihmaller zinciri yapının hiçbir yönüyle patlayıcı madde üreten bir fabrikaya uygun olmaması. Kaplan fabrikanın bir konut gibi inşa edildiğini belirterek ‘’ Bunlar son derece iptidai fabrika binaları. Patlamanın olduğu noktada kalmasını sağlayacak, onu bloke edecek şekilde yapılmış binalar değil. İnşaat mühendisleri patlayıcı üreten veya kullanan fabrikaların ve konutların hepsini farklı ölçütlere göre yapar. Doğal olarak bir konut yapar gibi bir fabrika yapamazsınız. Binalar hatalı. Üst yapıları çelik kafes olarak yapılmış, yani tamamen yanıcı. Çelik yangında ilk olarak eriyip yanacak şeydir. Depolama yerlerinde patlamayı önleyecek bir perde duvar bile yok. Dolayısıyla patlama sırasında bütün duvarlar aşağı inmiş. İlk patlamanın olduğu yerde bir perde duvar olsaydı yangın o bölümde kalırdı ve hiçbir yere sirayet etmezdi” dedi.
‘SATILAMAYAN HAVA FİŞEKLER 33 DERECEDE BEKLETİLDİ’
Patlayıcıların depo olarak kullanılacak teknik özelliklere sahip olmayan bir ortamda saklandığını belirten Kaptan, bu uygulamayla yapı içi güvenliğinin rafa kaldırıldığını belirtti. Kaplan ‘’Pandemi süreci nedeniyle başta düğünler olmak üzere pek çok etkinlik iptal edildi. Anlaşılıyor ki zaten fabrikada sayısı çok fazla olan kullanılmadığı ve satılmadığı için birikmiş patlayıcılardan bahsediyoruz. Patlayıcı madde ve havai fişek biriktirmenin ya da saklamanın fabrikalarda bir usulü vardır, yazılı olarak belirtilmiştir. Havai fişek üretildikten sonra serin ve nemsiz bir ortamda saklanmalıdır ve uzun süre tutulmamalıdır. Eğer uzun süre tutulursa muhakkak imha edilmelidir. Çünkü içindeki kimyasal maddeler sıcaklıkla beraber özelliğini yitirip çok daha yanıcı ve patlayıcı bir hal alıyorlar. Havai fişeklerin içerisinde yandıktan sonra patlasın ve daha çok ışık çıksın diye oksijen üreten maddeler var. Bu çok kötü; çünkü oksijen yangını besleyen bir maddedir. Siz şimdi bunları alıp 33 derecelik bir hava sıcaklığında bir depoya üst üste yığarsanız yapı içi güvenliğini sağlamamış olursunuz” dedi.
Denetim yapılan fabrika bu durumda olmazdı: Valinin denetim eksikliği yok açıklamalarına ise uzmanlardan kağıt üstündeki denetim yeterli değildir açıklaması geldi. Kubilay Kaplan 3 ay önce denetimden geçen bir fabrikanın bu halde olamayacağını belitti. Türkiye’nin afet yönetimi mevzuatını ve bu mevzuatı destekleyen standartlarının yeterli olmasına karşın denetlemelerde gevşek davranıldığını söyleyen Kaplan‘’Burada denetim yapılacak, gerekirse ceza kesilecek ve süreç sıkı bir şekilde takip edilecek. İlk gün çıkıp bu fabrika üç ay önce denetimden geçti dediler mesela. Çok merak ediyorum üç ay önce denetimden geçen bir fabrika nasıl bu şekilde, bu kadar acil bir durumda olabilir? Bu mümkün değil. Burada Soma‘dakine çok benzer bir örnek görüyoruz, denetim sadece kağıt üzerinde’’ ifadelerini kullandı.
YOĞUNLUĞUN SEBEBİ 'SİPARİŞ YETİŞTİRME' BASKISI
Sakarya Hendek’te havai fişek fabrikasındaki patlamada yaralı kurtulan işçilerden Kesiban Yolcu patlamanın malların aşırı ısınması sebebiyle gerçekleştiğini söyledi. Yolcu ‘’Malları ısınma yapıyor diye dışarı sermişler. Bunlar patladı diyorlar ama patlasa dün patlardı. Üretim bölümünden çıktığını tahmin ediyorum. Isınma olmaması gereken bir şey, uyardık ama dinlemediler” dedi. Sendikaları olmadığına dikkat çeken Yolcu, “Siparişlerin yetişmesi için çok baskı yapıyorlardı” dedi.
HALİS YILMA SON YOLCULUĞUNA UĞURLANDI
Patlamada hayatını kaybeden 26 yaşındaki Halis Yılmaz, Erenler ilçesinde kılınacak cenaze namazı sonrasında son yolculuğuna uğurlandı. Yılmaz’ın cenazesi Erenler ilçesi Merkez Camii’nde ikindi namazını müteakip kılınan cenaze namazının ardından Emirdağ Mezarlığı’na defnedildi.
TBB: GELİYORUM DİYEN BİR İŞ CİNAYETİ
Türk Tabipleri Birliği, patlamaya ilişkin açıklama yaparak, işyerine ait belgelere ve işçilerin koşullarına dair bir dizi soruya yanıt talep etti. Tabipler, “Bu patlama da Soma, Ermenek, Kozlu gibi ‘geliyorum’ diyen iş cinayetidir” dedi. MÜSİAD Sakarya Şube Başkanı Yaşar Coşkun’un sahibi olduğu Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda son 11 yılda kayıtlara geçen yedi kaza olduğu hatırlatılan açıklamada, “Toplamda 7 işçinin hayatını kaybettiği, 59 işçinin yaralandığı altı kazadan ders alınmamış, yedincisi göstere göstere gelmiştir’’ denildi. On bir yılda meydana gelen yedi kazanın herkesi endişelendirdiğini belirten tabipler, “Hükümet bu endişeleri gidermeli, bu işletmede son altı patlama sonrası yapılması gereken denetlemeleri kamuoyuna açıklamalıdır” dedi.
