Ankara Kalesi'nin tarihi dokusu içinde konumlanan Kahve Müzesi, ziyaretçilerine sadece bir içecekten fazlasını sunuyor.
Müze, Türk kahvesinin Osmanlı İmparatorluğu'ndan günümüze uzanan altı asırlık serüvenini didaktik bir yaklaşımla gözler önüne seriyor.
Ziyaretçiler, Ankara'nın nefes kesen manzarası eşliğinde, bu tarihi mekanda yudumladıkları kahveyle zaman yolculuğuna çıkma fırsatı buluyor.
Müzenin, halk arasında yaygın olarak bilinen, "Bir fincan kahvenin 40 yıl hatırı vardır" sözünü çağrıştıran güçlü bir kültürel mirası temsil ettiği vurgulanıyor.
DÜNYA KAHVELERİNİN KÖKENİ TÜRK KAHVESİ
1 Ekim Uluslararası Kahve Günü dolayısıyla, Türk kahvesi sektörünün önemli isimlerinden kahveci Muhammed Mücahit Çelebi, hem müzenin kuruluş hikayesini hem de Türk kahvesinin kültürel önemini anlattı.
Muhammed Mücahit Çelebi, diğer müzelerde kahve ekipmanlarının yalnızca birer dekor olarak kullanıldığını fark etmesi üzerine, Türk kahvesi ve zengin kültürünü tek bir çatı altında toplama kararı aldığını belirtti.
Yaklaşık 5 yıl süren titiz bir çalışma ile mezat ve müzayedelerden toplanan nadide eserler, bu özel müzenin temelini oluşturdu.
Muhammed Mücahit Çelebi, Türk kahvesinin dünyada bilinen bütün kahvelerin atası olduğunu, diğer kahvelerin ondan türemiş türevler olduğunu kesin bir dille ifade etti.
DERVİŞLERİN KEŞFİ VE EŞSİZ PİŞİRME TEKNİĞİ
Haber Ankara'da yer alan habere göre, kahvenin İstanbul'a gelişi, 15. yüzyılda Yemen Valisi Özdemir Paşa'nın, kahveyi özellikle mekteplerde öğrencilerin tüketimi için göndermesiyle başlıyor.
Kahve, ilk zamanlarda haşlanarak tüketilmekteydi.
Ancak kahveyi kavurma, öğütme ve pişirme tekniklerini geliştirip bulanlar Türkler oldu.
Bu teknikler, özellikle Şazeli Tarikatı’na mensup dervişler tarafından keşfedildi.
Muhammed Mücahit Çelebi, Türk kahvesini diğer kahvelerden ayrılan en önemli ve belirgin özelliğin ise, fincan içerisinde telvesiyle birlikte demlenmeye devam eden tek kahve olması olduğunu dile getirdi.
Bu yapım teknikleri, Türk kahvesinin tüm dünyaya nam salmasındaki en büyük etken olarak gösteriliyor.
VİYANA KUŞATMASI VE AVRUPA'YA KAHVE YOLCULUĞU
Türk kahvesinin Avrupa'ya yayılışı, tarihi bir olayın sonucunda gerçekleşti.
II. Viyana Kuşatması sırasında Osmanlı ordusu, yanında yüklü miktarda kahve götürmüştü.
Kuşatmanın başarısızlıkla sonuçlanması ve geri çekilme kararıyla birlikte, ağırlık yapmaması amacıyla bu kahve çuvalları geride bırakıldı.
Avrupalılar tarafından başlangıçta hayvan yemi sanılan bu çekirdekler, Osmanlı hizmetinde çevirmenlik yapan Fransız Kolschitzky sayesinde kurtarıldı.
Kolschitzky, Osmanlı'da kahvenin nasıl tüketildiğini çok iyi bildiği için bu çuvalları savaş ganimeti olarak talep etti.
Viyana'da 'Mavi Şişe' adını verdiği ilk kahvehaneyi açarak kahveyi 'Türk içkisi' olarak pazarlamaya başladı.
Böylece Avrupa, ilerleyen süreçlerde farklı demleme teknikleri geliştirerek çeşitlenen dünya kahveleriyle tanışmış oldu.
BİR FİNCAN KAHVE İÇİN 4-5 SAAT EMEK
Muhammed Mücahit Çelebi, bir fincan geleneksel Türk kahvesi elde etmenin ne kadar meşakkatli bir süreç gerektirdiğini vurguladı.
Yeşil kahve çekirdekleri önce köz kıvamındaki ateşte manuel yöntemlerle kavurma tavalarında kavruluyor.
Ardından soğutulup dinlendirilen çekirdekler, dibeklerde veya değirmenlerde öğütülüyor.
Bütün bu aşamalar, ateş yakmaktan itibaren bir fincan kahveye ulaşmak için yaklaşık 4-5 saatlik bir zaman dilimi gerektiriyor.
İlk kahvehaneler ise, Halepli Hakem ve Şamlı Şems adında iki Arap kahveci tarafından İstanbul Tahtakale'de açıldı.
Amaçları geçimlerini sağlamak olsa da, topluca kahve kavurup pişirerek hazır kahve sunmalarıyla tarihe yön verdiler ve kahvehaneler kültürü literatürde hızla yaygınlaştı.
TÜRKİYE ARTIK KENDİ KAHVESİNİ ÜRETİYOR
Kahve, ilk olarak Osmanlı vilayeti olan Yemen'de keşfedilmiş ve yetiştirilmişti.
Günümüzde ise bu durum değişiyor.
Son yıllarda Antalya Gazipaşa'da Yaşar Dağtekin isimli bir çiftçi, uzun uğraşlar sonucu doğal yöntemlerle Türkiye'de kahve ağacı yetiştirmeyi başardı.
Müze, bu yerli hasadı özel günlerde ve festivallerde ziyaretçilere ikram etmeyi planlıyor.
Özellikle 5 Aralık Dünya Türk Kahvesi Günü'nde Türkiye'de yetişen kahve, müzede misafirlere sunulacak.
SULTAN ABDÜLHAMİD HAN'IN KAHVE TUTKUSU
Osmanlı döneminde kahveye olan ilgi sadece halkla sınırlı kalmamış, padişahlar da kahvenin müdavimi olmuşlardı.
Özellikle Sultan Abdülhamid Han'ın tam bir kahve tutkunu olduğu biliniyor.
Muhammed Mücahit Çelebi'nin resmi kayıtlara dayandırdığı iddiasına göre, Sultan Abdülhamid Han'ın günde 37 fincan kahve tükettiği belirtiliyor.
