Süper Lig’de perde son hafta maçlarıyla kapanmaya hazırlanırken geride kalan sezona hakem kararları damga vurmuştu. Özellikle ofsayt çizgileri üzerinden yaşanan tartışmalar sezon geneline yayılırken TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi, Türk futbolunda yarı otomatik ofsayt sistemine geçileceğinin müjdesini verdi.
OĞULCAN ÇOKSAYAR
Süper Lig’de perde son hafta maçlarıyla kapanmaya hazırlanırken geride kalan sezona hakem kararları damga vurmuştu. Özellikle ofsayt çizgileri üzerinden yaşanan tartışmalar sezon geneline yayılırken TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi, Türk futbolunda yarı otomatik ofsayt sistemine geçileceğinin müjdesini verdi.
Süper Lig’de sezonun son haftası oynanırken gelecek sezon hakem hatalarını azaltmak için somut adımlar atılıyor. VAR sistemi üzerinden elle çizilen ofsayt çizgileri zaman zaman kulüpler arasında gerilime neden olurken bu sezon tam net olmayan pozisyonlara standartsız kararlar verilmesi de uzun süre gündemi meşgul etmişti. Özellikle Sivasspor ile Galatasaray arasında oynanan karşılaşmada VAR hakeminin ‘ofsaytımsı bir şey var’ sözüyle nizami golü iptal etmesi sezon sonuna kadar devam eden tartışmaların fitilini ateşleyen unsur olmuştu. Türkiye Futbol Federasyonu Mehmet Büyükekşi, Türk futbolunda yarı otomatik ofsayt sistemine geçileceğini açıkladı.
Mehmet Büyükekşi yaptığı açıklamada “Yarı otomatik ofsayt sistemi için yıllık maliyet 2 milyon euro ve 4 yıllık da sözleşme istiyorlar. Görüşmelerde belli bir seviyeye geldik. İnşallah önümüzdeki sezon yarı otomatik ofsayt sistemine geçmiş olacağız” ifadelerine yer verdi.
Yarı otomatik ofsayt sisteminde maç esnasında oyuncuların vücutlarındaki 29 farklı nokta aynı anda takip edilecek ve pozisyonla ilgili karar kısa sürede verilecek. Stadyumda farklı noktalara yerleştirilmiş 12 özel kamera ile oyuncuların bir saniye içerisindeki 50 hareketini kaydetmek mümkün olacak. FIFA’nın resmi internet sitesinden yapılan açıklamaya göre, yarı otomatik ofsayt sistemindeki görüntülerin eş zamanlı olarak yayıncılarla maç esnasında paylaşılacağı temin edildi. Uzuv ve top izleme verilerini birleştirerek yapay zeka uygulayacak yeni teknoloji, o anda ofsayt pozisyonunda olan bir hücum oyuncusu tarafından top her alındığında, video operasyon odasındaki görevlilere otomatik ofsayt uyarısı sağlayacak.
VAR hakemleri, saha hakemini bilgilendirmeden önce otomatik olarak seçilen vuruş noktasını ve oyuncuların uzuvlarının hesaplanan pozisyonlarına dayalı olarak otomatik olarak oluşturulan ofsayt çizgisini manuel olarak kontrol ederek önerilen kararı onaylayacak. Bu işlem birkaç saniye içinde gerçekleşecek ve ofsayt kararlarının daha hızlı ve daha doğru alınması sağlanacak. Söz konusu pozisyonlar 3D animasyon şeklinde, ofsayt pozisyonu için en iyi perspektifi sunacak ve canlı olarak yayınlanarak izleyiciyi en net şekilde bilgilendirecek.
DÜNYA KUPASI’NDA DENENDİ
Gelecek yıl Türk futbolunda geçilmesi planlanan yarı otomatik ofsayt sistemi daha önce bir
kaç organizasyonda denenirken test aşamasını başarılı şekilde tamamladı. Türkiye Futbol Federasyonu’na yıllık 2 milyon euro maliyeti olacak yarı otomatik ofsayt teknolojisi, ilk olarak 2021 FIFA Arap Kupası ve 2021 FIFA Kulüpler Dünya Kupası’nda test edildi. Yeni teknoloji, bu sene UEFA Şampiyonlar Ligi ve 2022 FIFA Dünya Kupası’nda da resmen kullanılmaya başlandı.
DENİZ ATEŞ BİTNEL (FIFA KOKARTLI ESKİ HAKEM): STADYUMLAR UYUMDAN UZAK
Görünen o ki, TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi, kulüpler istemese de aday olacak ve başkan seçilecek. Son yaptığı açıklamalar da geçtiğimiz sezonun reklam ve tanıtım çalışması gibiydi. Muhtemelen seçilmesi halinde de MHK’yi değişterecek çünkü, kendisine kulüplerin tepkisi var ve baskıyı azaltmak için en iyi seçenek bu gibi duruyor. MHK’nin değişmesi tepkileri ilk etapta dindirir ama ilerleyen süreçte hakemlerin performansı ve açıklamaların etkisi durumun akıbeti açısından daha net bir rol oynar. Bir vaadi de yarı otomatik ofsayt sisteminin liglere entegre edilmesi yönünde oldu. Ülkemize yarı otomatik ofsayt sisteminin kısa vadede gelebileceğini düşünmüyorum, Güzel bir fikir ancak henüz bu sistemin uygulanmasını sağlayacak altyapıda ve uygun statlarımız yok. Birçok kulüp halihazırda kendi statlarından mahrum ve farklı statlarda oynamak zorunda kalıyor.
Söz konusu sistem ülkemizdeki her stada uyum sağlayamaz. Bu da sistemin ülkemize getirilmesindeki en büyük engellerden biri. Bir diğer büyük engel de 4 yıllık sözleşme istenmesi ve sistemin kurucuları yaklaşık 2 milyon dolarlık maliyet çıkarıyor. Türkiye Futbol Federasyonu’nun büyük geliri var ama bu sistemi getirebilmek için bu türden bir mali külfet altına girilemez. Sistem kesinlikle kimsenin tartışmaya açamayacağı şekilde şeffaf ilerleyiş sunuyor. Başarılı bir sistem ve herkesi tatmin edebilir. Topun üzerindeki çipler sayesinde, ayaktan çıkış anında görüntüyü durdurup o bölgede çizilen perde sayesinde ilgili oyuncunun ileride mi geride mi olduğunu net bir şekilde gösteriyor. Sistem ülkemize gelse tartışmaların önüne geçer. Ancak stat ve maddi külfetten dolayı şu an için uygulanamaz.
GİRAY BULAK (TEKNİK DİREKTÖR): TEKNOLOJİ ÇÖZÜM GETİRİR
Futbolda hepimiz için en önemli şey adalet. Yarı otomatik ofsayt sistemi, vaat ettikleri açısından diğer sisteme göre daha avantajlı bir sistem. Mevcut sistemde de VAR ama kime göre VAR tartışması bitmek bilmiyordu. Ekran başından izlenen, çizgilerin elle çekildiği ortamda bile birçok istenmeyen şeyle karşılaştık. En çok yanlış çizilen çizgi, topla oynanan anın saniyesi kare olarak önde mi sonda mı tartışmaları basına sıkça yansıdı.Yarı otomatik ofsayt sistemi birçok soruna çözüm üretebilir. Hatta ilerleyen süreçte belki tam otomatik hale getirilebilir. Teknolojinin futbola girmesinin yanında bazen bizim futbol iklimimizde çok dürüst davranamıyoruz. İşin sonunda hep büyüklerden yana yer alınıyor. Benim bir tavsiyem var Türkiye’deki ligler irdelenmeli. İnsanlar dürüst davranırsa bazı şeylere ihtiyaç da duyulmaz.
Teknoloji de en iyi şekilde işler. Bu şekilde olacaksa, yeni sistem katkı sağlar diye düşünüyorum. Maçta 90 dakikanın her anı kritik. Hangi anın daha kritik olacağına pozisyonlar ve çalınan dükdükler karar verebiliyor. Yeri geliyor bir taç atışı bile skora büyük katkı verebiliyor. Bir teknik adam gözünden her pozisyon kritiktir. Gol fırsatı, penaltı ve ikisi içinde de bulunan ofsayt belki de en belirleyici anlarıdır. Ama golle neticelenecek pozisyonlar en kritiktir ve ofsayt da bunun içinde. Sistem yarı otomatik diye yükü teknolojiye bırakamamak da lazım. Hakem arkadaşlar VAR’a fazla güvenip kendileri sorumluluktan kaçar oldu. Benzer bir durum yaşanmamalı. Oyunun ruhunu kaybediyoruz. Hakem tüm işi teknolojiye vermez ve pozisyonu iyi değerlendirirse bu durum daha olumlu olur.
ÜMİT KARAN (ESKİ FUTBOLCU/TEKNİK DİREKTÖR): AZ HATA KALİTE ARTIRIR
Gelecek sezondan itibaren yarı otomatik ofsayt sistemine geçilmesi gerekliliktir. Bana göre geç kalınmış bir sistem. Özellikle geçen sezonun ikinci yarısından itibaren başlaması gerektiğini düşündüğüm bir sistem. Çünkü yarış içinde olan birçok takımın canı yandı. VAR kararları ve çekilen çizgiler nedeniyle hem düşme hem de şampiyonluk hattında birçok takım zor anlar yaşadı. Ama en azından geçen sezonlarda yaşanan VAR fiyaskosunu bu sene bir daha yaşamayız diye düşünüyorum. Yeni sistem bu açıdan yararlı olabilir. Yalnızca Süper Lig değil 1’inci Lig’de de bariz hatalar yapıldı. Oyun içinde ne kadar az hata olursa o kadar iyi. Futbol tabiki bir hata oyunu ama bu kurallar neticesinde geçerli. Kalecinin kural neticesinde yaptığı bir hata, savunma hataları gibi hatalı goller futbolun içinde olan ve keyif veren anlar. Ancak şu aşamada hakem hatalarını en aza indirmek önemli.
Hem oyun kalitesi hem de marka değeri açısından bu önemli. Yeni sistem ile en başta hakemler rahatlar. Futbolcular zaten rahat, bir hatada hakemi suçalaybilirler, günün sonunda hep suçlu hakem olur. Hakemlerin artık bana göre fiziksel olarak da hazır olması lazım. Çünkü vücut hazır değilse beyin yorgun olduğu için sizi hataya yönlendirir. Bu açıdan form tutmalılar ve zihnen de hazır olmalılar.
