Troleybüs nedir?

Troleybüs nedir?

Ülkemizde bazı büyük şehirlerde belli bir dönemde, şehir içi ulaşımda hizmet vermiş olan 'troleybüs hakkında bilgiler' internette araştırılıyor. Elektrikli otobüsler, tramvay gibi havada asılı bulunan elektrik tellerinden yararlanarak hareket etmektedir.

Troleybüs, motorlara giden elektrikli araçların üzerindeki iki adet çubuğun uçlarında bulunan oluklu rulmanların, havada yan yana duran iki gerili hatta sürtünmesiyle çalışmaktadır. Elektrikle çalışma özelliğinden dolayı ilk başlarda elektrikli otobüs olarak anılmıştır.

Tramvaydan farklı olarak ray üzerinde değil tekerlekler üzerinde hareket etmektedir. Diğer taraftan, tekerlek üzerinde hareket ettiğinden tramvaylara göre hareket kabiliyeti daha fazla olup, az miktarda sağa-sola salınabilmektedir. Bir nevi otobüs ile tramvayın karışımı olarak düşünülebilir.

TROLEYBÜS NE DEMEK?

Troleybüslerin asıl adı 'Trolley Coach'tır. Troleybüs, gücünü genellikle yol boyunca asılı olan bir elektrik hattındaki iki kablodan alan elektrikli otobüstür. İki kablo kullanılmasının sebebi tramvayların aksine lastik tekerlekler kullanılması sebebiyle tek kabloyla devrenin tamamlanmasının olanaksız olmasıdır.

İlk troleybüs 29 Nisan 1882 tarihinde Berlin'in banliyösünde kurulmuş olan sistemdir. Kurulan bu sisteme Ernst Werner von Siemen 'elektromote' adını vermiştir.

TÜRKİYE'DE TROLEYBÜS KULLANIMI

Ülkemizde troleybüs sistemleri, farklı zamanlarda, İstanbul, Ankara, İzmir gibi üç büyük şehirde kurulmuştur. İlk troleybüs sistemi 1947 yılında Ankara'da kurulmuştur. 1 Haziran 1947 tarihinde toplam 20 araç ile Ulus-Bakanlıklar hattında hizmete girmiştir. 1952 yılında Ankara'daki araç sayısı yeni alımlarla birlikte 33’e çıkmıştır.

İstanbul'da troleybüs sistemi 27 Mayıs 1961'de faaliyete geçmiştir. İstanbulda sadece Avrupa yakasında toplam 45 kilometrelik hatlarda faaliyet gösteriyordu. Hatlarda çalışan 100 aracın garajı Galata ve Şişlideydi. 1968 yılında, tamamıyla İETT ustaları tarafından üretilen, Tosun adı verilen, 101 numaralı araç, troleybüs olarak hizmet vermeye başlamıştır. Ankara ve İstanbul'un ardından 28 Temmuz 1954 İzmir’de faaliyete geçmiştir.

fft16-mf14149401.jpg

ANKARA

1947 yılında, Türkiye'nin ilk troleybüs Şebekesi Ankara'da kurularak hizmete açılmıştır. 1 Haziran 1947'de 10 adet Brill marka, 1948'de yine 10 adet FBW marka troleybüs; Ulus - Bakanlıklar hattında hizmete girmiştir. 1952'de alınan 13 MAN araçla birlikte, Ankara'da çalışan troleybüs adedi; 33'e ulaşmıştır. Bunun haricinde Ankara'da Alfa-Romeo marka troleybüsler de kullanılmış ve bu troleybüsler Dışkapı-Bahçelievler ile Dışkapı-Kavaklıdere hatlarında kullanılmışlardır. 1979-1981 döneminde trafiği aksattıkları ve yavaş gittikleri gerekçesiyle hizmetten kaldırıldılar.

İSTANBUL

İstanbullulara her iki yakada uzun yıllar hizmet veren tramvayların 1960'larda kentin ihtiyacını karşılayamaz hale gelmesi üzerine; otobüslere oranla daha ekonomik olması da göz önüne alınarak troleybüs sisteminin kurulmasına karar verilir. Güç beslenmesi çift havai elektrik hattından sağlanan Troleybüsler için ilk hat Topkapı-Eminönü arasında döşenir. İtalyan Ansaldo San Giorgia firmasına 1956-57 yıllarında sipariş edilen troleybüsler 27 Mayıs 1961'de hizmete girer. Toplam uzunluğu 45 kilometre olan şebeke, 6 kuvvet merkezi ve 100 troleybüslük işletmenin maliyeti o günün rakamıyla 70 milyon TL'yi bulur. Şişli ve Topkapı garajlarına bağlı olarak hizmet veren ve kapı numaraları birden yüze kadar sıralanan araçlara 1968 yılında tamamen İETT işçilerinin üretimi olan 'Tosun' da katılınca araç sayısı 101 olur. Tosun, 101 kapı numarasıyla İstanbullulara 16 yıl süreyle hizmet verir.

Elektrik kesintileri yüzünden sık sık yollarda kalan ve seferleri aksayan Troleybüsler, trafiği engellediği gerekçesiyle 16 Temmuz 1984'te işletmeden kaldırılır. Araçlar İzmir Belediyesi'ne bağlı ESHOT (Elektrik, Su, Havagazı, Otobüs ve Troleybüs) Genel Müdürlüğü'ne satılır. Troleybüslerin 23 yıllık İstanbul macerası böylece son bulur.

İZMİR

Ankara'dan sonra Türkiye'de troleybüsü kullanan ikinci şehirdir. 28 Temmuz 1954 açılır 1984 İstanbul'daki troleybüsler İzmir'e gönderildi. 76 tane olduğu biliniyor. Türkiye'de troleybüsün en son kaldırıldığı şehir olan İzmir'de troleybüs, 6 Mart 1992'de kaldırıldı.

fft16-mf14149400.jpg

TROLEYBÜS NE ZAMAN KALDIRILDI?

1980'li yıllarda ülkemizdeki enerji dar boğazı nedeniyle sık sık ortaya çıkan elektrik kesintileri ve elektrik arızaları, zaten yetersiz olan yolların iyice tıkanmasına neden oluyordu. Normal koşullarda troleybüslerde olması gereken ve bir saat boyunca bunların hareketini sağlayabilen bataryalar ekonomik yetersizlikten dolayı bazı araçlara alınamamış. Var olanların da bakımları yapılamadığından kullanılamaz durumdaymış.

Diğer taraftan; kullanıldığı zamanlardaki teknolojinin düşüklüğü, virajlı ve yokuşlu yolların fazla olması nedeniyle rulmanlar sık sık elektrik telinden ayrılırdı. Bu durum şoförün aracı durdurup, aracın arkasına geçerek çıkan arşelerin esnek ipi aracılığıyla, rulmanların yerine oturtulmasını sağlardı. Bu durum aracın arkasında mahsur kalan otomobil sürücülerini çileden çıkarırdı. Bütün bu sorunlar ilke birlikte, yaşlandıkları da göz önüne alınarak yavaşça trafikten çekilmeye başlamış. İlk olarak 16 Temmuz 1984 tarihinde İstanbul'da, 1986 yılında Ankara'da, trafikten kaldırılmışlardır. İstanbulda trafikten kaldırıldıktan sonra araçlar İzmire gönderilmiştir. Son olarak İzmir'de 6 Mart 1992 tarihinde trafikten kaldırılmıştır.

Ray döşenmesine gerek olmadığından metro ve tramvaylara göre kurulumu daha basittir. Diğer taraftan gelişen teknoloji sayesinde rulmanların elektrik kablolarından ayrılmasıyla pek karşılaşılmadığı söylenmektedir. Ancak troleybüslerin fiyatı, motorinle çalışan otobüslerin yaklaşık dört katıdır. Bununla birlikte, troleybüslerin bakım ve onarım masraflarının çok yüksek olması kurulumunu engellemektedir. Çevre dostu bir araç olması ve geçmişten gelen bir gelenek olması nedeniyle, yurt dışında bazı şehirlerde günümüzde de kullanımı devam etmektedir.

Öne Çıkanlar
YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.
Diğer Haberler
Son Dakika Haberleri
KARAR.COM’DAN